Артур Уэлслі Уэлінгтан

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Артур Уэлслі Уэлінгтан
ірл.: Arthur Wellesley, an chéad Diúc Wellington
прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі
22 студзеня 1828 — 16 лістапада 1830
Папярэднік Фрэдэрык Джон Робінсан
Пераемнік Чарлз Грэй
міністр унутраных спраў Вялікабрытаніі[d]
15 лістапада 1834 — 15 снежня 1834
Папярэднік John Ponsonby, 4th Earl of Bessborough[d]
Пераемнік Henry Goulburn[d]
Міністр замежных спраў Вялікабрытаніі
14 лістапада 1834 — 18 красавіка 1835
Папярэднік Генры Джон Тэмпл
Пераемнік Генры Джон Тэмпл
лідар Палаты лордаў[d]
3 верасня 1841 — 27 чэрвеня 1846
Папярэднік Уільям Лэм
Пераемнік Henry Petty-Fitzmaurice, 3rd Marquess of Lansdowne[d]
пасол Вялікабрытаніі ў Францыі[d]
1814 — 1815
Канстэбль Таўэра[d]
1826 — 1852
Папярэднік Francis Rawdon-Hastings, 1st Marquess of Hastings[d]
Пераемнік Stapleton Cotton, 1st Viscount Combermere[d]
прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі
17 лістапада 1834 — 9 снежня 1834
Папярэднік Уільям Лэм
Пераемнік Роберт Піль
лідар Палаты лордаў[d]
студзень 1828 — лістапад 1830
Папярэднік Фрэдэрык Джон Робінсан
Пераемнік Чарлз Грэй
лідар Палаты лордаў[d]
17 лістапада 1834 — 8 красавіка 1835
Папярэднік Уільям Лэм
Пераемнік Уільям Лэм
канцлер Оксфардскага ўніверсітэта[d]
1834 — 1852

Нараджэнне 1 мая 1769(1769-05-01)[1][2][…]
Смерць 14 верасня 1852(1852-09-14)[1][4][…] (83 гады)
Месца пахавання
Род House of Wellesley[d]
Імя пры нараджэнні англ.: Arthur Colley Wellesley
Бацька Garret Wesley, 1st Earl of Mornington[d][5]
Маці Anne Wellesley, Countess of Mornington[d][5]
Жонка Catherine Wellesley, Duchess of Wellington[d][5][6]
Дзеці Arthur Wellesley, 2nd Duke of Wellington[d][7] і Lord Charles Wellesley[d][5]
Партыя
Член у
Адукацыя
Дзейнасць палітык, дыпламат, афіцэр
Месца працы
Аўтограф Выява аўтографа
Прыналежнасць Вялікабрытанія
Род войскаў Брытанская армія[d]
Званне фельдмаршал[d] і Генерал-фельдмаршал (Расія)
Бітвы
Узнагароды
ордэн Падвязкі Order of St Patrick Grand Cross of the Order of Maria Theresa ордэн Святога апостала Андрэя Першазванага Order of St. George, 1st class ордэн Святога Георгія ордэн Святога Аляксандра Неўскага ордэн Святой Ганны I ступені ордэн Залатога Руна Order of Maria Theresa I рыцар ордэна Залатога руна ордэн Чорнага арла ордэн Чырвонага арла Order of the Holy Spirit Waterloo Medal Knight Grand Cross of the Order of the Bath Ваенны ордэн Максіміліяна Іосіфа Order of Saint Ferdinand Grand Cross of the Royal and Military Order of Saint Hermenegild Order of Saint Hermenegild Commander of the Order of the Sword Knight of the Grand Cross of the Order of the Sword Order of the Most Holy Annunciation ордэн Святых Маўрыкія і Лазара Military Order of the Tower and Sword Grand Cross of the Order of the Tower and Sword Knight Grand Cross of the Military Order of William Order of the Rue Crown Royal Guelphic Order кавалер Вялікага крыжа ордэна Святых Маўрыкія і Лазара knight of the Order of Saints Maurice and Lazarus ордэн Святога Януарыя ордэн Святога Фердынанда за заслугі Knight Grand Cross of the Order of Saint Ferdinand and of Merit Order of Fidelity Order of the Zähringer Lion Knight of the Order of the Holy Spirit ордэн Чырвонага арла 1-га класа Knight of the Order of Saint-Michel

член Лонданскага каралеўскага таварыства[d]

Knight of the Order of the Elephant Army Gold Medal
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

А́ртур Уэ́лслі, 1-ы герцаг Уэ́лінгтан (~1.5.1769, Дублін — 14 верасня 1852) — брытанскі дзяржаўны дзеяч, военачальнік.

З роду ірландскіх Уэслі (пасля 1798 — Уэлслі). Пэр Вялікабрытаніі — лорд Уэлінгтан (1809), віконт (1809), граф, маркіз (1812), герцаг (1814). Камандорскі крыж ордэну Лазні (1805), ордэн іспанскага Залатога Руна (1812).

Дэпутат ірландскай Палаты прадстаўнікоў (1790), брытанскай Палаты прадстаўнікоў (1806), пасол у Францыі (1814), член кабінету міністраў (1818), прэм’ер-міністр (1828) (25-ы, 28-ы прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі), мін. зам. спраў (1834). Належаў да партыі Торы.

Мал. лейтэнант (1787), падпалкоўнік (1793), палкоўнік (1799), ген.-маёр (1802), ген.-лейтэнант (1808). Галоўнакамандуючы брытанскімі сіламі ў Майсоры і паўднёвым захадзе Індыі (1800), брытанскімі, потым саюзнымі, сіламі ў Партугаліі і Іспаніі (1808—1814), саюзнымі сіламі ў час напалеонаўскай рэстаўрацыі (1815). Удзельнічаў у фландрскай (чэрвень 1794—красавік 1795), майсорскай (1799—1803), ганаверскай (восень 1805), дацкай (лета 1807) кампаніях, у напалеонаўскіх войнах у Партугаліі і Іспаніі (1808—1813), у Францыі (1813—1814), у кампаніі 1815.

Узяў перамогі ў бітвах пад Асай (1803), Вімейра (1808), Порта (1809), Талаверай (1809), Бусако (1810), Фуэнтэс дэ Анора (1811), у аблогах Сьюдад Радрыга і Бадахос (1812), бітвах пад Саламанкай (1812), Віторыяй (1813), у аблозе Сан Себасцьян (1813), у бітвах пад Сара(1813), пры ўзяцці Тулузы (1814), Ватэрлоа (1815).

Першы, хто перамог напалеонаўскае войска ў полі. Папулярны ў войску, і наогул сярод усіх слаёў грамадства, меў ухвальны прыдомак «Жалезны герцаг».

Пасля перамогі пад Віторыяй у С.-Пецярбургу ў першы раз быў праспяваны «Тэ дэум» у гонар перамогі, у якой рускія войскі не бралі непаср. ўдзелу. Бетховен прысвяціў Уэлінгтану Опус 91 «Перамога пад Віторыяй».

Пахаваны ў саборы Св. Паўла ў Лондане.

Зноскі

  1. а б Lundy D. R. Field Marshal Arthur Wellesley, 1st Duke of Wellington // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. Arthur. Wellesley // Diccionario biográfico españolReal Academia de la Historia, 2011. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. Веллингтон Артур Уэлсли // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  4. Arthur Wellington // Brockhaus Enzyklopädie / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  5. а б в г Kindred Britain
  6. (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
  7. Lundy D. R. The Peerage
  8. http://www.historyofparliamentonline.org/volume/1790-1820/member/wellesley-sir-arthur-1769-1852
  9. Mackie, Colin British Diplomatic Directory (1820-2005)Форын Офіс.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]