Гульні розуму

Гульні розуму
Гульні розуму;
	A Beautiful Mind
Жанр	меладрама / драма
Рэжысёр	Рон Ховард
Прадзюсар	Браян Грэйзер; Рон Ховард
Сцэнарыст	Аківа Голдсман; па кнізе Сільвіі Назар
У галоўных; ролях	Расел Кроу; Эд Харыс; Джэніфер Конелі; Крыстафер Пламер; Пол Бетані
Аператар	Роджэр Дзікінс
Кампазітар	Джэймс Хорнер
Кінакампанія	Universal Pictures; DreamWorks SGC
Працягласць	135 хвіл.
Бюджэт	58 млн $
Зборы	313 542 341 $
Краіна	ЗША
Мова	англійская
Год	2001
IMDb	ID 0268978
Афіцыйны сайт

«Гульні розуму» (англ.: A Beautiful Mind — «Цудоўны розум»^[2]) — біяграфічная драма Рона Ховарда па аднайменнай кнізе С. Назар, якая распавядае пра жыццё Джона Форбса Нэша, лаўрэата Нобелеўскай прэміі па эканоміцы^[3]. Кніга ў 1998 годзе была намінавана на Пулітцэраўскую прэмію. Сцэнарый да фільма быў напісаны Аківам Голдсманам. Галоўную ролю ў карціне выканаў Расел Кроу; таксама зняліся Джэніфер Конелі, Эд Харыс, Крыстафер Пламер і Пол Бетані. Фільм атрымаў чатыры «Оскары» (найлепшы фільм, адаптаваны сцэнарый, рэжысура, актрыса другога плана — Джэніфер Конелі), узнагароду «Залаты глобус» (у прыватнасці, прыз атрымаў Расел Кроу за найлепшую мужчынскую ролю) і быў адзначаны некалькімі прэміямі BAFTA. Прэм’ера фільма адбылася 21 снежня 2001 года ў ЗША^[4]. Фільм быў дадатна ўспрыняты крытыкамі і сабраў больш 300 млн долараў па ўсім свеце.

Гісторыя пачынаецца з ранніх гадоў маладога генія Джона Нэша. У яго пачынае развівацца параноідная шызафрэнія, якая суправаджаецца галюцынацыямі, і прагрэсуе да таго часу, пакуль не ставіць пад удар яго працу і адносіны з жонкай і сябрамі.

Фільм быў раскрытыкаваны за недакладнае адлюстраванне на экране некаторых аспектаў жыцця Нэша. Фільм прадставіў яго галюцынацыі як зрокавымі, так і слыхавымі, тады як у рэальным жыцці яны былі выключна слыхавымі^[5].

Сюжэт

1947 год. Таленавміы студэнт Джон Нэш прыязджае ў Прынстан. Недаверлівы, дзіваваты, ён не знаходзіць сабе месца, нават не наведвае заняткі, цалкам пагрузіўшыся ў даследаванні. Кар'еру бліскучы малады вучоны працягвае выкладчыкам у Масачусецкім тэхналагічным інстытуце. Нэш звяртае ўвагу на адну са студэнтак, Алісію, яны пачынаюць сустракацца, і неўзабаве яна становіцца яго жонкай.

Аднойчы да Джона звяртаецца нейкі агент Парчэр, які прапануе папрацаваць на асобы аддзел ЦРУ. Яго задача — аналізаваць інфармацыю, апублікаваную ў адкрытых крыніцах, з мэтай пошуку ў ёй сакрэтнай інфармацыі. Гэта даныя, якімі абменьваюцца змоўшчыкі — ворагі ЗША. Свае справаздачы Нэш пакідае ў паштовай скрыні ва ўмоўленым месцы. Падчас аднаго са сваіх візітаў да паштовай скрыні Нэш падвяргаецца нападу змоўшчыкаў і цудам пазбягае гібелі.

Неўзабаве высвятляецца, што ўся праца на ЦРУ — усяго толькі плод яго розуму. Агент Парчэр, сусед па пакоі ў Прыстане Чарлз і яго пляменніца Марсі не існуюць у рэальнасці. Нэш цяжка хворы. У яго шызафрэнія. Даведаўшыся пра хваробу, Алісія здзіўлена, але не здаецца, супрацьпаставіўшы хваробе сваё каханне.

Пасля працяглага цяжкага лячэння Нэшу ўдаецца ўзяць хваробу пад кантроль. Галюцынацыі працягваюць наведваць вучонага, але больш не робяць яго небяспечным для тых, хто акружае яго, і Нэш, пасля працяглага перапынку, вяртаецца да навукі. За наватарскія адкрыцці ў тэорыі гульняў яго чакаюць прызнанне і слава — падчас нобелеўскай гаворкі ён дзякуе жонку за разуменне і падтрымку. Парчэр, Чарлз і Марсі таксама знаходзяцца ў зале і слухаюць яго прамову.

У ролях

Акцёр	Роля
Расел Кроу	Джон Нэш Джон Нэш Геній матэматыкі, апантаны пошукам арыгінальнай ідэі, якая пакіне след у навуцы.
Джэніфер Конелі	Алісія Нэш Алісія Нэш Студэнтка Нэша, якая прыцягвае яго ўвага.
Эд Харыс	Уільям Парчэр. Уільям Парчэр. Адданы сваёй справе ўрадавы агент, які працуе на Міністэрства абароны. Ён вярбуе Нэша, каб той дапамог у барацьбе з савецкімі шпіёнамі.
Пол Бетані	Чарлз Герман. Чарлз Герман. Лепшы сябар Нэша, які падчас вучобы ва ўніверсітэце жыве з ім у адным пакоі.
Адам Голдберг	Сол. Сол. Сябар Нэша з Прынстанскага ўніверсітэта, які працуе разам з ім у Масачусецкім тэхналагічным Універсітэце.
Крыстафер Пламер	Роўзен. Роўзен. Доктар Нэша ў псіхіятрычнай лячэбніцы.
Джош Лукас	Марцін Хэнсен. Марцін Хэнсен. Па-сяброўску размешчаны супернік Нэша з Прынстана.
Джад Хірш	Хелінжэр. Хелінжэр. Глава Прынстанскага матэматычнага аддзялення.
Энтані Рэп	Бендэр. Бендэр. Сябар Нэша з Прынстанскага ўніверсітэта, які працуе разам з ім у Масачусецкім тэхналагічным Універсітэце.
Віўен Кардоун	Марсі. Марсі. Маленькая пляменніца Чарлза.
Джэйсан Грэй-Стэнфард	Эйнслі Нільсан. Эйнслі Нільсан. Прафесар шыфравання.

Прэміі і ўзнагароды

2002 — Прэмія «Оскар»
- Найлепшая рэжысура
- Найлепшы фільм года
- Найлепшы сцэнарый-адаптацыя
- Найлепшая жаночая роля другога плана (Джэніфер Конелі)
Намінацыі на прэмію «Оскар»
2002 — Прэмія BAFTA:
- Найлепшы акцёр (Расел Кроу), найлепшая актрыса другога плана (Джэніфер Конелі)
Намінацыі
- Найлепшы фільм, найлепшы сцэнарый, спецыяльная прэмія Дэвіда Ліна за рэжысуру
2002 — Прэмія «Залаты Глобус»
- Найлепшы фільм-драма, найлепшы сцэнарый (Аківа Голдсман), найлепшы акцёр у драме (Расел Кроу), найлепшая актрыса другога плана (Джэніфер Конелі)
Намінацыі на «Залаты Глобус»
- Найлепшы рэжысёр, найлепшая музыка

2002 — намінацыя на прэмію Грэмі
- найлепшы альбом на аснове саўндтрэка да фільма
2002 — намінацыя на прэмію MTV Movie Awards
- найлепшы акцёр (Расел Кроу)
2002 — намінацыя на прэмію «Спадарожнік»
- Найлепшая песня, найлепшая актрыса другога плана (Джэніфер Конелі)
- намінацыі ў пяці катэгорыях
2002 — прэмія ASCAP
- лепшыя касавыя зборы (top box office film)
2002 — прэмія Teen Choice Awards
- намінацыя на найлепшы фільм
2002 — прэмія гільдыі кінарэжысёраў ЗША
2002 — прэмія асацыяцыі кінакрытыкаў Канзас-сіці
- найлепшая актрыса другога плана (Джэніфер Конелі)
2002 — прэмія асацыяцыі гукарэжысёраў ЗША «Залатая бабіна» (Golden Reel)
- найлепшая гукарэжысура дыялогі.

Крыніцы

↑ ^а ^б A Beautiful Mind (2001) (нявызн.). Box Office Mojo. Архівавана з першакрыніцы 25 студзеня 2012. Праверана 8 лістапада 2010.
↑ Сільвія Назар. Цудоўны розум: жыццё матэматычнага генія і нобелеўскага лаўрэата Джона Нэша = Beautiful Mind: The Life of Mathematical Genius and Nobel Laureate John Nash. — Simon and Schuster Inc., 1999. — 464 с. — ISBN 0-7432-2457-4.
↑ John Nash (англ.)(недаступная спасылка). Афіцыйны сайт Прынстанскага ўніверсітэта. Архівавана з першакрыніцы 16 ліпеня 2007. Праверана 30 студзеня 2011.
↑ Box Office Film Search Results (англ.). Variety. Архівавана з першакрыніцы 25 студзеня 2012. Праверана 30 студзеня 2011.
↑ Robert Whitaker.. Mind drugs may hinder recovery (англ.). USA Today (3 сакавіка 2002). Архівавана з першакрыніцы 25 студзеня 2012. Праверана 30 студзеня 2011.

Літаратура

Nasar, S. A Beautiful Mind: The Life of Mathematical Genius and Nobel Laureate John Nash. Simon and Schuster Inc. 1999. ISBN 0-7432-2457-4
Akiva Goldsman. A Beautiful Mind: Screenplay and Introduction. New York, New York: Newmarket Press, 2002. ISBN 1-55704-526-7

Спасылкі

Афіцыйны сайт
«Гульні розуму» на сайце «Internet Movie Database» (англ.)
Хатняя старонка (англ.) Джона Нэша
Найбуйнейшая калекцыя цытат з фільма (англ.) на The Movie Quotes Site

[mojo-1] а ^б A Beautiful Mind (2001) (нявызн.). Box Office Mojo. Архівавана з першакрыніцы 25 студзеня 2012. Праверана 8 лістапада 2010.

[Nasar_book-2] Сільвія Назар. Цудоўны розум: жыццё матэматычнага генія і нобелеўскага лаўрэата Джона Нэша = Beautiful Mind: The Life of Mathematical Genius and Nobel Laureate John Nash. — Simon and Schuster Inc., 1999. — 464 с. — ISBN 0-7432-2457-4.

[FAQ-3] John Nash (англ.)(недаступная спасылка). Афіцыйны сайт Прынстанскага ўніверсітэта. Архівавана з першакрыніцы 16 ліпеня 2007. Праверана 30 студзеня 2011.

[variety-4] Box Office Film Search Results (англ.). Variety. Архівавана з першакрыніцы 25 студзеня 2012. Праверана 30 студзеня 2011.

[usatoday.com-5] Robert Whitaker.. Mind drugs may hinder recovery (англ.). USA Today (3 сакавіка 2002). Архівавана з першакрыніцы 25 студзеня 2012. Праверана 30 студзеня 2011.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Фільмы Рона Ховарда
1970-я	Вялікі аўтакрадзеж
1980-я	Начная змена · Воплеск · Кокан · Энтузіяст · Уілау · Бацькі
1990-я	Вогненны віхор · Далёка-далёка · Газета · «Апалон-13» · Выкуп · Эд з тэлевізара
2000-я	Грынч — выкрадальнік Ражства · Гульні розуму · Апошні рэйд · Накдаўн · Код да Вінчы · Фрост супраць Ніксана · Ангелы і дэманы
2010-я	Дылема · Гонка · У сэрцы мора · Інферна · Хан Сола. Зорныя войны: Гісторыі · Павароці
2020-я	Элегія Хілбілі · Трынаццаць жыццяў

Прэмія «Оскар» за найлепшы фільм
1927—1950	Крылы (1927/28) • Брадвейская мелодыя (1929) • На заходнім фронце без перамен (1930) • Сімарон (1931) • Гранд-атэль (1932) • Кавалькада (1933) • Гэта здарылася аднойчы ноччу (1934) • Мяцеж на «Баўнці» (1935) • Вялікі Зігфелд (1936) • Жыццё Эміля Заля (1937) • З сабой не панясеш (1938) • Знесеныя ветрам (1939) • Рэбека (1940) • Якой зялёнай была мая даліна (1941) • Місіс Мінівер (1942) • Касабланка (1943) • Ісці сваім шляхам (1944) • Страчаны ўікэнд (1945) • Найлепшыя гады нашага жыцця (1946) • Джэнтльменскае пагадненне (1947) • Гамлет (1948) • Уся каралеўская раць (1949) • Усё пра Еву (1950)
1951—1975	Амерыканец у Парыжы (1951) • Найвялікшае шоу свету (1952) • З гэтага часу і назаўжды (1953) • У порце (1954) • Марці (1955) • Вакол свету за 80 дзён (1956) • Мост праз раку Квай (1957) • Жыжы (1958) • Бэн-Гур (1959) • Кватэра (1960) • Вестсайдская гісторыя (1961) • Лоўрэнс Аравійскі (1962) • Том Джонс (1963) • Мая цудоўная лэдзі (1964) • Гукі музыкі (1965) • Чалавек на ўсе часы (1966) • Душнай паўднёвай ноччу (1967) • Олівер! (1968) • Паўночны каўбой (1969) • Патан (1970) • Французскі сувязны (1971) • Хросны бацька (1972) • Афёра (1973) • Хросны бацька 2 (1974) • Пралятаючы па-над гняздом зязюлі (1975)
1976—2000	Рокі (1976) • Эні Хол (1977) • Паляўнічы на аленяў (1978) • Крамер супраць Крамера (1979) • Звычайныя людзі (1980) • Вогненныя калясніцы (1981) • Гандзі (1982) • Мова пяшчоты (1983) • Амадэй (1984) • З Афрыкі (1985) • Узвод (1986) • Апошні імператар (1987) • Чалавек дажджу (1988) • Шафёр міс Дэйзі (1989) • Танцуючы з ваўкамі (1990) • Маўчанне ягнят (1991) • Недараваны (1992) • Спіс Шындлера (1993) • Форэст Гамп (1994) • Храбрае сэрца (1995) • Англійскі пацыент (1996) • Тытанік (1997) • Закаханы Шэкспір (1998) • Прыгажосць па-амерыканску (1999) • Гладыятар (2000)
2001—2025	Гульні розуму (2001) • Чыкага (2002) • Уладар пярсцёнкаў: Вяртанне караля (2003) • Малышка на мільён (2004) • Сутыкненне (2005) • Адступнікі (2006) • Старым тут не месца (2007) • Мільянер з трушчоб (2008) • Уладар буры (2009) • Прамова караля (2010) • Артыст (2011) • Аперацыя «Арго» (2012) • 12 гадоў рабства (2013) • Бёрдмэн (2014) • У цэнтры ўвагі (2015) • Месяцавае святло (2016) • Форма вады (2017) • Зялёная кніга (2018) • Паразіты (2019) • Зямля качэўнікаў (2020) • CODA: Дзіця глухіх бацькоў (2021) • Усё ўсюды і адразу (2022) • Опенгеймер (2023)

Прэмія «Залаты глобус» за найлепшы фільм — драма
1943— 1960	Песня Бернадэт (1943) • Ісці сваім шляхам (1944) • Страчаны ўікэнд (1945) • Найлепшыя гады нашага жыцця (1946) • Джэнтльменскае пагадненне (1947) • Джоні Белінда / Скарбы Сьера-Мадрэ (1948) • Уся каралеўская раць (1949) • Бульвар Сансет (1950) • Месца пад сонцам (1951) • Найвялікшае шоу свету (1952) • Плашчаніца (1953) • У порце (1954) • На ўсход ад рая (1955) • Вакол свету за 80 дзён (1956) • Мост праз раку Квай (1957) • Тыя, хто не схіліў галовы (1958) • Бэн-Гур (1959) • Спартак (1960)
1961— 1980	Гарматы вострава Наваронэ (1961) • Лоўрэнс Аравійскі (1962) • Кардынал (1963) • Бекет (1964) • Доктар Жывага (1965) • Чалавек на ўсе часы (1966) • Душнай паўднёвай ноччу (1967) • Леў узімку (1968) • Ганна на тысячу дзён (1969) • Гісторыя кахання (1970) • Французскі сувязны (1971) • Хросны бацька (1972) • Што выганяе д’ябла (1973) • Кітайскі квартал (1974) • Палёт над гняздом зязюлі (1975) • Рокі (1976) • Паваротны пункт (1977) • Паўночны экспрэс (1978) • Крамер супраць Крамера (1979) • Звычайныя людзі (1980)
1981— 2000	На залатым возеры (1981) • Іншапланецянін (1982) • Мова пяшчоты (1983) • Амадэй (1984) • З Афрыкі (1985) • Узвод (1986) • Апошні імператар (1987) • Чалавек дажджу (1988) • Народжаны чацвёртага ліпеня (1989) • Танцуючы з ваўкамі (1990) • Багсі (1991) • Пах жанчыны (1992) • Спіс Шындлера (1993) • Форэст Гамп (1994) • Розум і пачуцці (1995) • Англійскі пацыент (1996) • Тытанік (1997) • Выратаваць радавога Раяна (1998) • Прыгажосць па-амерыканску (1999) • Гладыятар (2000)
2001— 2020	Гульні розуму (2001) • Гадзіны (2002) • Уладар пярсцёнкаў: Вяртанне караля (2003) • Авіятар (2004) • Гарбатая гара (2005) • Вавілон (2006) • Адкупленне (2007) • Мільянер з трушчоб (2008) • Аватар (2009) • Сацыяльная сетка (2010) • Нашчадкі (2011) • Аперацыя «Арго» (2012) • 12 гадоў рабства (2013) • Малалецтва (2014) • Выжылы (2015) • Месяцавае святло (2016) • Тры білборды за межамі Эбінга, Місуры (2017) • Багемская рапсодыя (2018) • 1917 (2019) • Зямля качэўнікаў (2020)
2021— ц.ч.	Улада сабакі (2021) • Фабельманы (2022) • Опенгеймер (2023)

Прэмія «Выбар крытыкаў» за найлепшы фільм
1990-я	Розум і пачуцці (1995) Фарга (1996) Сакрэты Лос-Анджэлеса (1997) Выратаваць радавога Раяна (1998) Прыгажосць па-амерыканску (1999)
2000-я	Гладыятар (2000) Гульні розуму (2001) Чыкага (2002) Уладар пярсцёнкаў: Вяртанне караля (2003) На абочыне (2004) Гарбатая гара (2005) Адступнікі (2006) Старым тут не месца (2007) Мільянер з трушчоб (2008) Уладар буры (2009)
2010-я	Сацыяльная сетка (2010) Артыст (2011) Аперацыя «Арго» (2012) 12 гадоў рабства (2013) Юнацтва (2014) У цэнтры ўвагі (2015) Ла-Ла Лэнд (2016) Форма вады (2017) Рома (2018) Аднойчы ў Галівудзе (2019)
2020-я	Зямля качэўнікаў (2020) Улада сабакі (2021) Усё ўсюды і адразу (2022) Опенгеймер (2023)
У дужках паказаны год вытворчасці фільма. Цырымонія ўзнагароджання праходзіць у пачатку наступнага года.