Носьбіты эсперанта з нараджэння

Носьбіты эсперанта з нараджэння (у эсперанта Denaskaj Esperanto-parolantoj, таксама denaskuloj) — людзі, якія нараджаюцца ў сем’ях, дзе размаўляюць на эсперанта (і дадаткова на якой-небудзь іншай мове). Звычайна адзін з бацькоў выбірае эсперанта як галоўную мову для зносін з дзіцем і такім чынам дзіця авалодвае гэтай мовай так, як іншыя дзеці авалодваюць роднай нацыянальнай мовай. Радзей, ролю настаўніка мовы бярэ на сябе іншы родзіч, напрыклад бабуля. Звычайна такія дзеці з маленства ведаюць дзве, тры ці некалькі моў. Таксама здараецца, што бацькі выкарыстоўваюць эсперанта ў зносінах паміж сабой, і тады дзіця, якое жадае разумець, што бацькі гавораць паміж сабой, часта таксама вучыцца разумець эсперанта.

Бацькі з аднолькавай роднай мовай

Звычайна лічыцца, што падобныя дзеці жывуць у сем’ях, дзе бацькі з’яўляюцца прадстаўнікамі розных нацыянальнасцей, гавораць на розных мовах, і якія пазнамёміліся на эсперантамоўных сустрэчах. Такія выпадкі сапраўды шматлікія, але таксама паказваецца, што нават часцей абодва бацькі-носьбіты эсперанта з нараджэння маюць аднолькавую родную мову — у асобных інтэрнацыянальных парах бацькі не размаўляюць на эсперанта з дзецьмі, бо жадаюць перадаць ім мовы, родныя для бацькоў; таксама, у асобных выпадках, калі бацькі-прадстаўнікі розных нацый жывуць у краінах, дзе размаўляюць на іншай мове, і баяцца, што, вывучэненне эсперанта, якая будзе чацвёртай мовай для дзіця (разам з мовамі бацькоў і нацыянальнай мовай краіны), будзе занадта цяжкім. Звычайна адзін з бацькоў, часцей бацька, выбірае выкарыстанне эсперанта ў зносінах з дзіцём. Матывам можа быць узбагачэнне ведаў і вопыта дзіця і таксама жаданне зрабіць магчымым іх удзела ў сацыяльных кантактах бацькоў з іншымі асобамі, якія размаўляюць на эсперанта і іх дзецьмі.

Моўны ўзровень

Узровень валодання мовай такіх асоб вельмі розны. Рэгулярны ўдзел у эсперантамоўных сустрэчах дае магчымасць свабоднага авалодання мовай. Чалавек, які вывучыў эсперанта ў маленстве, можа ў дарослым жыцці як удзельнічаць у эсперантысцкім руху, так і не. Нават самыя добрыя носьбіты эсперанта з нараджэння валодаюць мовай не нашмат лепей у параўнанні з элітай эсперантыстаў, для якіх мова не з’яўляецца роднай, і не гуляюць такой кіруючай ролі, якую гуляюць носьбіты звычайных моў, для якіх яны з’яўляюцца роднымі. Па падліках, каля 1 % ад колькасці рэгулярна размаўляючых на эсперанта, з’яўляюцца носьбітамі мовы з нараджэння. Сярод 200 супрацоўнікаў вікіпедыі, якія вызначылі прынамсі 3 узровень валодання эсперанта, 9 чалавек (г.зн. каля 4,5 %) — носьбітаў мовы з нараджэння (дадзеныя на жнівень 2008 года).

Першым носьбітам эсперанта з нараджэння была Эмілія Гастон, якая нарадзілася 2 чэрвеня 1904. У 1935 годзе, у эсперантамоўнай газеце Hungara Heroldo было напісана што балгарскі эсперантыст Барыс Васільеў мае двухгадовую дачку Лауру, якая была «унікальным эсперантыстам, які не ведае іншых моў». Існуюць носьбіты мовы з нараджэння ў другім і трэцім пакаленні. Для носьбітаў мовы з нараджэння існуюць сустрэчы, напрыклад Міжнародныя дзіцячыя кангрэсы, якія праводзяцца адначасова з Сусветнымі кангрэсамі эсперантыcтаў, Сустрэчы эсперантысцкіх сем’яў, выдаюцца дзіцячыя эсперантамоўныя часопісы.