Трабы

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Аграгарадок
Трабы
Краіна
Вобласць
Раён
Сельсавет
Каардынаты
Насельніцтва
842 чалавекі (2000)
Часавы пояс
Тэлефонны код
+375 1595
Паштовы індэкс
231352
Аўтамабільны код
4
Трабы на карце Беларусі ±
Трабы (Беларусь)
Трабы
Трабы (Гродзенская вобласць)
Трабы

Тра́бы[1] (трансліт.: Traby, руск.: Трабы) — аграгарадок у Іўеўскім раёне Гродзенскай вобласці. Адміністрацыйны цэнтр Трабскага сельсавета.

Геаграфія[правіць | правіць зыходнік]

Знаходзяцца за 34 км на паўночны ўсход ад горада Іўе, за 185 км ад Гродна, за 11 км ад чыгуначнай станцыі Юрацішкі, на аўтамабільнай дарозе Юрацішкі — Ашмяны.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Паводле падання, зафіксаванага ў другой рэдакцыі Літоўскай Хронікі, Трабы заснаваныя літоўскім князем Трабусам альбо Трубасам, які пабудаваў тут замак. Вядомыя з XV стагоддзя. Уладанне князёў Гальшанскіх. У 14901498 гадах Трабы паступова перайшлі ва ўладанне ваяводы троцкага Альбрэхта Марцінавіча Гаштольда, унука княгіні Марыі Сямёнаўны з Гальшанскіх (дачкі Сямёна Трабскага).

У 1534 годзе быў пабудаваны касцёл, адкрыта прыватная свецкая школа. У 1543 годзе Трабы перайшлі ва ўласнасць вялікага князя Жыгімонта Старога, які падараваў іх свайму сыну Жыгімонту Аўгусту. У Трабах знаходзілася каралеўская рэзідэнцыя, праходзілі з’езды. З 1558 года — цэнтр староства, першы староста Станіслаў Пац. У 1550 годзе — 33 дымы, 7 службаў, у складзе Ашмянскага павета Віленскага ваяводства.

У 1690 годзе належалі Е. Шымковічу, старосту трабскаму. Пазней уладальнікамі мястэчка былі Францковічы, Зяньковічы, з 1774 — Дамінік Нарбут. У 1784 годзе пабудавана драўляная царква. У сярэдзіне XIX — пачатку XX стагоддзя мястэчка, цэнтр воласці Ашмянскага павета Віленскай губерні. У 1-й палове XIX працавалі суконная мануфактура (у 1813 годзе — 156 рабочых) і металаапрацоўчая майстэрня (у 1828 годзе — 5 рабочых). Мясцовыя жыхары акрамя земляробства займаліся ганчарным, суконным і іншымі рамёствамі, дробным гандлем. У 1851 заснавана сельскае вучылішча (у 1861 годзе — 45 вучняў). У 1885 годзе — 57 двароў, 143 жыхары, 14 мяшчан, валасное праўленне, царква, касцёл, капліца, школа, яўрэйская школа, 12 крам, вадзяны млын, двойчы на год праводзіліся кірмашы. У 1897 годзе — 176 двароў, 1083 жыхары, царква, касцёл, капліца, сінагога, яўрэйская школа, народнае вучылішча, 2 хлебазапасныя магазіны, аптэка, вадзяны млын, 5 тытунёвых крам, 15 крам дробнага тавару, 4 піўныя дамы, штотыднёвыя таргі, штогод праводзіліся 4 кірмашы. У народным вучылішчы ў 1897 годзе вучыліся 67 хлопчыкаў і 16 дзяўчынак, у 1903 — 93 хлопчыкі і 7 дзяўчынак. У 1905 годзе — 1080 жыхароў, 1264 дзесяціны зямлі. У 1915—1918 акупіравана войскамі кайзераўскай Германіі.

У 19211939 гадах у складзе Польшчы. Мястэчка з’яўлялася цэнтрам гміны Валожынскага павета Навагрудскага ваяводства. У 1921 годзе — 176 двароў, 981 жыхар. З 12 кастрычніка 1940 года мястэчка (275 двароў, 1340 жыхароў) цэнтр сельсавета Юрацішкаўскага раёна. Працавалі млын, ваўначоска, 7-гадовая школа, магазін. У час Вялікай Айчыннай вайны акупіравана з 26 чэрвеня 1941 да 7 ліпеня 1944 года, часткова спалена. З 20 студзеня 1960 года ў Іўеўскім раёне. У сакавіку 1960 года на базе дробных калгасаў быў створаны саўгас «Трабы». У 1970 годзе — 870 жыхароў.

Сучаснасць[правіць | правіць зыходнік]

Вёска Трабы — цэнтр аднайменнай аграфірмы-калгаса. Працуюць сярэдняя школа, Дом культуры, бібліятэка, аддзяленне сувязі, бальніца, аптэка, Дом быта, сталовая, ветэрынарная лячэбніца, дзіцячы сад, 5 магазінаў.

Насельніцтва[правіць | правіць зыходнік]

Славутасці[правіць | правіць зыходнік]

Царква Святых Пятра і Паўла

Страчаная спадчына[правіць | правіць зыходнік]

  • Сінагога

Вядомыя асобы[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9 (DJVU).
  2. Traby // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XII: Szlurpkiszki — Warłynka (польск.). — Warszawa, 1892. S. 441
  3. Памяць: Гісторыка-дакументальная хроніка Іўеўскага раёна / рэд. Крэнь І.П. — Мн: БЕЛТА, 2002.
  4. Марат Батвіннік. Трабы // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8. — С. 517.
  5. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15.
  6. Клінцэвіч Сямён Аляксандравіч

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]