Telegram

З пляцоўкі Вікіпедыя
Telegram
Telegram 2019 Logo.svg
Telegram Chats List on iOS.png
Тып кліент сістэмы імгненнага абмену паведамленнямі[d], мабільны дадатак[d], сайт і dot-com company[d]
Аўтар Мікалай Дураў[d] і Павел Валер'евіч Дураў
Распрацоўшчык Telegram FZ-LLC[d]
Напісана на C++ і Java
Інтэрфейс Qt[d]
Аперацыйная сістэма Windows Phone[d], iOS, Android, Microsoft Windows, ChromeOS[d], macOS і Linux
Мовы інтэрфейсу англійская, іспанская мова, нямецкая, нідэрландская, італьянская мова, бразільскі варыянт партугальскай мовы[d], карэйская, руская мова, французская мова, украінская мова, каталанская мова[5], беларуская, польская, малайская мова, турэцкая мова, персідская мова, узбекская мова, арабская мова і інданезійская мова
Першы выпуск 14 жніўня 2013
Апаратная платформа Android, iOS, x86_64[d] і ARM[d]
Апошняя версія
Ліцэнзія GNU General Public License, version 3.0[d], прапрыетарная ліцэнзія[d] і GNU General Public License[d]
Сайт telegram.org​ (англ.) [6]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Telegram (бел.: Тэлеграм) — бясплатны кросплатформенны месэнджэр для смартфонаў і іншых прылад для абмену тэкставымі паведамленнямі і медыяфайламі розных фарматаў. Выкарыстоўваецца прапрыетарная серверная частка з закрытым кодам. Telegram працуе на магутнасцях некалькіх кампаній, якія фінансуюцца Паўлам Дуравым. Месэнджэр прапаноўвае магчымасці end-to-end шыфравання[7].

Уліковы запіс карыстальніка прывязваецца да нумара тэлефона, што з’яўляецца адным з істотных аргументаў крытыкаў Telegram, бо гэта не забяспечвае поўнай ананімнасці пры камунікаванні. Колькасць актыўных карыстальнікаў сэрвісу на люты 2016 год склала больш за 100 млн чалавек.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Праект створаны Паўлам Дуравым, заснавальнікам сацыяльнай сеткі «У Кантакце». 14 жніўня 2013 года быў прадстаўлены першы кліент Telegram для прылад на платформе iOS.[8]

  • 22 жніўня 2013 года адзін з удзельнікаў конкурсу Durov’s Android Challenge напісаў і выклаў у адкрыты доступ першы дадатак для аперацыйнай сістэмы Android, сумяшчальны з Telegram, (таксама з выкарыстаннем пратаколу MTProto).
  • У кастрычніку ў праекту адкрыўся вэб-сайт і была прадстаўлена афіцыйная версія Telegram пад Android з адкрытым крынічным кодам (GPL2). Папярэдняя версія праграмы даступная пад назвай «Unofficial Telegram S».
  • 7 лістапада 2013 года з’явіліся пабочныя кліенты сэрвісу для Windows і OS X з абмежаванным функцыяналам. Таксама быў распрацаваны канцэпт вэб-версіі кліенту.
  • У студзені 2014 года выйшла неафіцыйная вэб-версія Webogram ад былога распрацоўшчыка ВКонтакце Ігара Жукава.
  • 21 ліпеня 2014 года ў App Store з’явіўся дадатак Telegram HD для iPhone і iPad, якія запампавала кампанія Telegram Messenger LLP[9].
  • 15 кастрычніка 2014 года да Telegram была дададзена падтрымка псеўданімаў, па якіх можна звязацца з карыстальнікамі, не ведаючы іх нумару тэлефона, а таксама запушчаны вэб-кліент.
  • 2 студзеня 2015 года да Telegram была дададзена падтрымка налепак. Пачаткова ў дадатку было 14 налепак, але любы карыстальнік можа мадыфікаваць іх або дадаць свае. У адрозненне ад многіх дадаткаў, у Telegram налепкі бясплатныя].
  • У маі 2016 года з’явілася магчымасць рэдагавання дасланых паведамленняў. Зрабіць змены магчыма цягам двух сутак ад моманту адпраўкі. У гэтым выпадку ў паведамленні з’явіцца адмысловая метка[10].
  • 22 лістапада 2016 года распрацоўшчыкамі быў запушчаны праект Telegraph — блог-платформа, бясплатны выдавецкі інструмент, які дазваляе ствараць публікацыі, агляды, дапасаваць фатаздымкі і ўсе віды embedded-коду. Telegraph — гібрыд блог-платформы, месэнджэра і плацішэру (падобнага на Medium), з канцэпцыяй ананімных іміджбордаў.
  • У сакавіку 2017 года расійскі палітычны аналітык Валерый Салавей са спасылкай на ананімную крыніцу паведаміў, што расійскія спецслужбы атрымалі доступ да паведамленняў карыстальнікаў і іх архіву за тры гады. Павел Дураў назваў гэту заяву выдумкай.
  • У красавіку 2017 года было абвешчана пра запуск галасавых тэлефанаванняў з сістэмай end-to-end шыфравання[11]..
  • У красавіку 2018 года Таганскі суд Масквы пастанавіў заблакаваць Telegram у Расіі[12].
  • 15 жніўня 2020 года ў Telegram афіцыйна з’явілася магчымасць выбраць беларускую мову[13]. Да гэтага беларуская мова не была даступнай прадвызначана, яе трэба было ўсталёўваць уласнаручна[14].
  • 23 снежня 2020 года ў Telegram з’явілася функцыя групавых званкоў[15], якая дазволіла карыстальнікам гутаркі ў любы момант далучыцца да закрытага галасавога чату.
  • 24 красавіка 2020 года Telegram абвясціў пра дасягненне 400 мільёнаў актыўных карыстальнікаў, а таксама запусціў конкурс па стварэнні адукацыйных тэстаў. Прызавы фонд складзе 400 тысяч еўра.
  • 12 студзеня 2021 года Павел Дураў паведаміў, што ў першы тыдзень студзеня Telegram перавысіў 500 мільёнаў актыўных карыстальнікаў у месяц, і колькасць карыстальнікаў толькі працягвае расці. За апошнія 72 гадзіны з’явіліся каля 25 мільёнаў новых карыстальнікаў.
  • 20 чэрвеня 2022 года Telegram паведаміў пра дасягненне 700 мільёнаў актыўных карыстальнікаў за месяц.

Тэхналогія[правіць | правіць зыходнік]

Для месэнджэра быў створаны пратакол MTProto, які базуецца на выкарыстанні некалькіх пратаколаў шыфравання. Пры аўтарызацыі і аўтэнтыфікацыі выкарыстоўваюцца алгарытмы RSA-2048, DH-2048 для шыфравання, пры перадачы паведамленняў пратакола яны шыфруюцца AES з ключом, які вядомы кліенту і серверу. Таксама стасоўваюцца крыптаграфічныя хэш-алгарытмы SHA-1 і MD5.

Бяспека ад перахопу дасланых паведамленняў з боку серверу Telegram забяспечваецца толькі ў рэжыме «таемных» чатаў (Secret Chats), даступным ад 8 кастрычніка 2013 года. Гэты рэжым рэалізуе шыфраванне, пры якім толькі адпраўнік і атрымальнік валодаюць агульным ключом (end-to-end шыфраванне), з ужываннем алгарытму AES-256 у рэжыме IGE (англ. Infinite Garble Extension) для дасланых паведамленняў. У адрозненне ад звычайнага рэжыму, паведамленне ў таемных чатах не дэшыфруюцца серверам, гісторыя ліставання захоўваецца толькі на тых дзвюх прыладах, на якіх быў створаны чат.

Пры абмене файламі можна як дасылаць файлы з прылады, так і шукаць медыякантэнт у інтэрнеце (пры выкарыстанні мабільных версій для iOS або Android). Памер дасланых файлаў абмежаваны 1,5 Гб. Праграма выкарыстоўвае сістэму дазапампоўвання файлаў пасля абрыву сувязі[8].

Групы  — гэта асобны від чатаў, у якім магчымы зносіны адразу вялікай колькасці ўдзельнікаў. Ствараць групы могуць усе карыстальнікі. Для лепшага кіравання групай стваральнік можа прызначаць адміністратараў і вызначаць іх функцыянал. Спачатку групы маглі ўключаць толькі да 200 удзельнікаў, пачынаючы з лістапада 2015 года — да 1000 удзельнікаў, з 14 сакавіка 2016 — да 5000 удзельнікаў. З 30 чэрвеня 2017 года памер супергуртом павялічыўся да 10 000 удзельнікаў, з 30 студзеня 2018 года — да 100 000 удзельнікаў, з 21 студзеня 2019 года — да 200 000 удзельнікаў.

Боты[правіць | правіць зыходнік]

Пры дапамозе адмысловага API пабочныя распрацоўшчыкі могуць ствараць ботаў (адмысловыя акаўнты, якія кіруюцца праграмамі)[16]. Тыповыя боты адказваюць на адмысловыя каманды ў персанальных і групавых чатах, таксама яны могуць ажыццяўляць пошук у інтэрнеце або выконваць іншыя задачы.

Крытыка[правіць | правіць зыходнік]

Заснавальнік WhatsApp Ян Кум адзначаў, што ідэі, рэалізаваныя ў яго дадатку, выкарыстоўваюцца ў Telegram[17].

Серверы Telegram не захоўваюць паведамленні з таемных чатаў, але захоўваюць гісторыю звычайных чатаў і змест адраснай кнігі карыстальнікаў на тэрмін выкарыстання сэрвісу і на тэрмін неактыўнасці, пазначаны ў наладах акаўнта (ад аднаго месяца да года). Шыфраванне, якое выкарыстоўваецца ў месэнджэры, не забяспечвае PFS ва ўсіх выпадках.

Афіцыйныя кліенты Telegram прадвызначана актыўна дасылаюць усім кантактам метаінфармацыю пра адкрыццё і закрыццё дадатку, пры гэтым падпісацца на гэту метаінфармацыю можа любы карыстальнік. Для адключэння такой рассылкі трэба змяніць налады акаўнта.

Таксама неаднаразова выказваліся сумневы ў бяспецы пратаколу MTProto[18].

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. ↑ Telegram Messenger — App Store. Праверана 9 студзеня 2023.
  2. ↑ Telegram — Google Play. Праверана 6 студзеня 2023.
  3. ↑ Release v 4.5.3 — GitHub. Праверана 9 студзеня 2023.
  4. ↑ Telegram for macOS — Telegram FZ-LLC. Праверана 23 студзеня 2023.
  5. ↑ https://www.elnacional.cat/es/tecnologia/telegram-catalan_333537_102.html
  6. ↑ Telegram — Google Play. Праверана 21 чэрвеня 2022.
  7. ↑ Телеграмм нашего времени // электроннае выданне «Lenta.ru»
  8. ↑ а б Телеграмма от Дурова// электроннае выданне «Vedomosti.ru»
  9. ↑ Дуров сменил юридическое лицо Telegram и запустил новое приложение для iOS// электроннае выданне «vc.ru»
  10. ↑ В Telegram появилась возможность редактировать сообщения // электроннае выданне «Коммерсант.ru»
  11. ↑ В Telegram появились голосовые звонки//электроннае выданне «dev.by»
  12. ↑ Суд постановил заблокировать Telegram в России (руск.) . ТАСС (13 красавіка 2018). Праверана 13 красавіка 2018.
  13. ↑ В Telegram официально появилась возможность выбрать белорусский язык Архівавана 7 лістапада 2020.
  14. ↑ Зроблены пераклад Telegram на беларускую мову // электроннае выданне «Наша Ніва»
  15. ↑ https://telegram.org/blog/voice-chats?ln=r
  16. ↑ Telegram Bot Platform // блог The Telegram Team
  17. ↑ Основатель WhatsApp обвинил Дурова в плагиате // электроннае выданне «Forbes.ru»
  18. ↑ A practical cryptanalis of the Telegram messaging protocol Архівавана 20 снежня 2016. // навуковая праца Jakob Bjerre

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Telegram&oldid=4310518"