Ян Пётр Сапега

Ян Пётр Сапега
Jan Piotr Sapieha
Ян Пётр Сапега. Гравюра В. Гандзіуса. 17 ст.
Ліс
Нараджэнне	снежань 1569 ці 1569 мерк. Быхаў, Аршанскі павет, Віцебскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае
Смерць	15 кастрычніка 1611(1611-10-15) Масква, Маскоўская дзяржава
Месца пахавання	Лейпалінгіс
Род	Сапегі
Бацька	Павел Сапега
Маці	Ганна з Хадкевічаў[d]
Жонка	Соф’я з Вейгераў[d]
Дзеці	Павел Ян Сапега, Андрэй Станіслаў Сапега, Ян Сапега, Фларыян Сапега[d], Ганна з Сапегаў[d], Сюзана Соф’я з Сапегаў[d], Крысціна з Сапегаў[d], Н з Сапегаў[d] і Н з Сапегаў[d]
Адукацыя	Віленская езуіцкая акадэмія (1587) Падуанскі ўніверсітэт
Дзейнасць	знаць, ваенная справа, палітыка і дыпламатыя
Званне	ротмістр
Бітвы	Дымітрыяда[d] Battle of Rakvere[d] Бітва пад Белым Каменем 1604 Бітва пад Кірхгольмам бітва пад Калязінам[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ян Пётр Сапега (1569 — 15 кастрычніка 1611) — прадстаўнік роду Сапегаў, сын Паўла Сапегі.

Біяграфія

Вучыўся ў Віленскай акадэміі, Падуанскім універсітэце. Удзельнічаў у баях з крымскімі татарамі. У час вайны са Швецыяй 1600-29 камандаваў гусарскай і казацкай харугвамі, 7.1.1601 удзельнічаў у пераможнай бітве пад Вендэнам (Цэсісам), 29.6.1601, пад Кокенгаўзенам (Кокнесе), 5.3.1603 пад Ракверэ, 13.4.1603 ва ўзяцці Дэрпта (Тарту); у Кірхгольмскай бітве 1605 камандаваў правым крылом. У час рокашу М. Зэбжыдоўскага прывёў да караля перад бітвай пад Гузавам 6.7.1607 гусарскую і казацкую харугвы. У жніўні 1607 са згоды канцлера Л. І. Сапегі прапанаваў Ілжэдзмітрыю II сваю дапамогу ў авалоданні маскоўскім тронам. У ліпені 1608 з войскам у 1720 жаўнераў перайшоў маскоўскую мяжу. 25.8.1608 заняў Вязьму, потым спаткаў Марыну Мнішак з яе бацькам (гл. арт. Мнішкі) і прывёз іх у Тушына да Лжэдзмітрыя II. 2.10.1608 разбіў войска І. Шуйскага пад Рахманавам, аблажыў Троіца-Сергіеў манастыр, падпарадкаваў Замаскварэцкі край. У лютым 1610 заняў Дзмітраў. 1.3.1610 пацярпеў паражэнне ад М. В. Скопіна-Шуйскага, у чэрвені 1610 далучыўся да Лжэдзмітрыя II у Калузе. 25.6.1610 абвешчаны сваімі жаўнерамі гетманам. У ліпені 1610 рушыў на Маскву. 27.7.1610, калі быў скінуты з трона цар Васіль Шуйскі і ўстанавілася сямібаяршчына, прыехаў у Маскву і вёў перагаворы пра перадачу ўлады Лжэдзмітрыю II (у войску Яна Пятра былі настроі абвясціць царом свайго гетмана). У ліпені 1611 заняў Аляксандраву Слабаду, аблажыў Пераяслаў-Залескі, 15.8.1611 штурмам узяў Белы Горад у Маскве. Памёр ад хваробы ў Крамлі, пахаваны ў Лепунах (Гродзенскі павет). Валодаў Вяйсеямі ў Гродзенскім павеце, з 1600 трымаў Усвяцкае стараства.

Літаратура

• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — 591 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8. С.222-228