Ігар Дзмітрыевіч Валатоўскі

Ігар Дзмітрыевіч Валатоўскі
Дата нараджэння	25 кастрычніка 1939(1939-10-25) (84 гады)
Месца нараджэння	Мінск, Мінская вобласць, БССР, СССР
Грамадзянства	БССР  Беларусь
Род дзейнасці	біёлаг, фотабіялогія
Навуковая сфера	біяфізіка
Месца працы	Інстытут біяфізікі і клетачнай інжынерыі НАН Беларусі БДУ
Навуковая ступень	доктар біялагічных навук
Навуковае званне	прафесар, акадэмік НАНБ
Альма-матар	Мінскі медыцынскі інстытут (1962)
Навуковы кіраўнік	Сяргей Васілевіч Конеў
Прэміі
Узнагароды

Ігар Дзмітрыевіч Валатоўскі (нар. 25 кастрычніка 1939, Мінск) — беларускі вучоны-біяфізік. Акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1994; чл.-кар. з 1986), доктар біялагічных навук (1980), прафесар (1990). Заслужаны дзеяч навукі Рэспублікі Беларусь (1999).

Біяграфія

Скончыў Мінскі медыцынскі інстытут (1962). З 1964 г. у Лабараторыі біяфізікі і ізатопаў АН БССР (з 1974 г. Інстытут фотабіялогіі НАН Беларусі, з 2004 Інстытут біяфізікі і клетачнай інжынерыі НАН Беларусі). З 1983 г. намеснік дырэктара па навуковай рабоце, у 1984-1985 гг. в.а. дырэктара, у 1985-2010 гг. дырэктар Інстытута біяфізікі і клетачнай інжынерыі НАН Беларусі, адначасова з 1988 г. прафесар Белдзяржуніверсітэта. З 1997 г. віцэ-прэзідэнт НАН Беларусі, з мая па кастрычнік 2001 в.а. Прэзідэнта НАН Беларусі. З 2002 па 2014 г. акадэмік-сакратар Аддзялення біялагічных навук Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.

Навуковая дзейнасць

Работы ў галіне мембраннай біяфізікі, фотабіялогіі, геномікі і пратэомікі. Ім вывучаны заканамернасці біялагічнага дзеяння святла на ўзроўні мембранных структур раслінных і жывёльных сістэм і сфармулявана канцэпцыя аб структурна-мембранным кантролі фотабіялагічных працэсаў у клетцы на прыкладзе функцыянавання фотарэцэптарнага і фотасінтэтычнага апаратаў, якая атрымала ўсебаковае эксперыментальнае абгрунтаванне ў яго даследаваннях і працах іншых аўтараў і паклала аснову новаму арыгінальнаму напрамку. Ім распрацаваны таксама ўніверсальныя схемы трансфармацыі ў клетцы слабых фізічных і хімічных сігналаў у біялагічны эфект, што рэалізуецца з удзелам іонаў кальцыю і цыклічных монануклеатыдаў.

Аўтар больш за 300 навуковых прац, у тым ліку 4 манаграфій, навучальнага дапаможніка.

Асноўныя працы

• Введение в молекулярную фотобиологию. Мн.: Наука и техника, 1971 (совм. с С.В. Коневым).
• Фотобиология. 2 изд. Мн.: БГУ, 1973 (совм. с С.В. Коневым).
• Структурная динамика фоторецепторного аппарата. Мн.: Наука и техника, 1986 (совм. с С.В. Коневым).
• Фитохром - фоторегуляторный рецептор растений. Мн.: Навука i тэхнiка, 1992.

Узнагароды

• Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь у галіне навукі і тэхнікі (1992) за цыкл прац «Люмінесцэнцыя бялкоў і яе выкарыстанне ў навуковых даследаваннях і практыцы».
• Прэмія акадэмій навук Украіны, Беларусі і Малдовы (2001).
• Ордэн Пашаны (2009).

Спасылкі

• Нацыянальная акадэмія навук Беларусі - Акадэмік ВАЛАТОЎСКІ Ігар Дзмітрыевіч
• Ігар Дзмітрыевіч Валатоўскі ў базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)