Альберт Вялікі

Альберт Вялікі
лац.: Albertus Magnus
Дата нараджэння	каля 1200[…]
Месца нараджэння	Лаўінген[d], Герцагства Баварыя[…]
Дата смерці	15 лістапада 1280[…]
Месца смерці	Кёльн, Прусія[…]
Месца пахавання	St. Andreas Church[d]
Грамадзянства	Свяшчэнная Рымская імперыя
Род дзейнасці	хімік, музыказнавец, філосаф, пісьменнік, эканаміст, астролаг, энтамолаг, багаслоў, географ, батанік, каталіцкі біскуп, настаўнік
Навуковая сфера	філасофія
Месца працы	Парыжскі ўніверсітэт
Альма-матар	Падуанскі ўніверсітэт Парыжскі ўніверсітэт
Вядомыя вучні	Фама Аквінскі
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Альбе́рт Вялі́кі, ці Святы Альберт, Альберт Кёльнскі, Альберт фон Больштэт (лац.: Albertus Magnus, каля 1200 — 15 лістапада 1280) — філосаф, тэолаг, навуковец. Выдатны прадстаўнік сярэдневяковай схаластыкі, дамініканец, прызнаны Каталіцкай Царквой Настаўнікам Царквы, настаўнік Фамы Аквінскага.

Нарадзіўся ў сям'і графа фон Больштэта ў Лаўінгене. Дакладная дата нараджэння невядомая, як мяркуюць, нарадзіўся паміж 1193 і 1206 гадамі.

Біяграфія

Каля 1212 года паступіў у Падуанскі ўніверсітэт, дзе вывучаў працы Арыстоцеля і Айцоў царквы, а таксама праявіў вялікія здольнасці да прыродазнаўчых навук. У 1223 годзе ўступіў у дамініканскі ордэн, працягваючы заняткі тэалогіяй і навукай. З 1228 па 1254 гады Альберт выкладае ў найбуйнейшых універсітэтах Баварыі і Францыі і знаходзіць славу найвялікшага схаласта Еўропы. Яшчэ да пачатку выкладання ў Парыжы (1245) адбываецца знаёмства з Фамой Аквінскім, які затым стане адным з любімых вучняў Альберта і будзе суправаджаць яго ў паездках па ўніверсітэтах і шматлікіх падарожжах.

У 1254 годзе прызначаны правінцыялам Дамініканскага ордэна. Дзейнасць Альберта на гэтай пасадзе спрыяла развіццю ордэна ў даручанай яму правінцыі Тэўтонія і росту колькасці братоў. У 1260 Папа Рымскі Аляксандр IV прызначыў Альберта біскупам Рэгенсбурга, але па заканчэнні двух гадоў Альберт адмовіўся ад біскупскага служэння, якое замінала яго навуковым і тэалагічным заняткам.

Да 1270 годзе Альберт жыў у Рэгенсбургу, потым пераехаў у Кёльн, дзе і жыў да смерці.

Памёр у 1280 годзе ў Кёльне, дзе і пахаваны ў дамініканскай царквы св. Андрэя.

Беатыфікаваны у 1622 годзе, у 1931 годзе Папа Пій XI кананізаваў Альберта. У 1941 годзе быў абвешчаны заступнікам вучоных.

Дзень памяці ў Каталіцкай Царкве — 15 лістапада.

Літаратура

• Альберт Вялікі // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. С. 272.
• Альберт фон Больштедт // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Альберт Вялікі
• Фокин А. Р., Усков Н. Ф. Альберт Великий // Православная энциклопедия. Т. 2. — С. 72—75.
• Святы Альбэрт Вялікі, біскуп і доктар Касцёла
• St. Albertus Magnus. Артыкул на сайце NewAdvent (англ.) Праверана 12 верасня 2008 г.
• Albert the Great. Артыкул на сайце Stanford Encyclopedia of Philosophy (англ.) Праверана 12 верасня 2008 г.
• Удзел Цэрквы ў спрэчцы пра перпетуум мобіле. Артыкул на сайце Перпетуум мобіле Архівавана 29 снежня 2011. Праверана 12 верасня 2008 г.