Перайсці да зместу

Джозеф Джон Томсан

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Томсан.
Джозеф Джон Томсан
англ.: Joseph John Thomson
Дата нараджэння 18 снежня 1856(1856-12-18)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 30 жніўня 1940(1940-08-30)[3][1][…] (83 гады)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Бацька Joseph James Thomson[d]
Маці Emma Swindells[d]
Жонка Rose Thomson[d][8]
Дзеці Джордж Паджэт Томсан[8] і Joan Paget Thomson[d][8]
Род дзейнасці фізік, матэматык, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера фізіка[9], эксперыментальная фізіка[9], электрон[9] і электрычная праводнасць[9]
Месца працы
Альма-матар
Навуковы кіраўнік Джон Уільям Стрэт, лорд Рэлей[11]
Вядомыя вучні Роберт Опенгеймер, Чарлз Гловер Баркла, Чарлз Томсан Рыз Вільсан, Фрэнсіс Уільям Астан, Уільям Генры Брэг, Макс Борн, John Sealy Townsend[d], Balthasar van der Pol[d], John Zeleny[d], Daniel Frost Comstock[d], T. H. Laby[d] і H. Stanley Allen[d]
Член у
Узнагароды
Подпіс Выява аўтографа
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сэр Джозеф Джон Томсан (18 снежня 1856 — 30 жніўня 1940) — англійскі фізік, які адкрыў электрон, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1906). Заснавальнік міжнароднай навуковай школы фізікаў-эксперыментатараў[13]. Бацька Д. П. Томсана.

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Томсан нарадзіўся ў Чытэм-Хіле (Cheetham Hill) паблізу Манчэстэра. Вывучаў фізіку ў лабараторыі Бальфура Сцюарта ў Оўенс-каледжы ў Манчэстэры, затым ў 1876 годзе выйграў стыпендыю на навучанне ў Кембрыджы, дзе правучыўся да 1880 года. З 1882 года лектар па матэматыцы ў Трыніці-каледжы (Кембрыдж). З 1884 года замясціў Рэлея, стаўшы прафесарам фізікі на кафедры эксперыментальнай фізікі ў Кембрыджы. У 1882 годзе ўдастоены прэміі Адамса за сачыненне пра рух віхураў («Treatise on the motion of vortex rings»). У 1890 годзе ажаніўся з Розай Пейджт (Rose Paget), у іх было двое дзяцей. У 1918 годзе ўзначаліў Трыніці-каледж[13].

Навуковая дзейнасць

[правіць | правіць зыходнік]

У 1881 годзе Дж. Дж. Томсан увёў паняцце электрамагнітнай масы, назваўшы гэтак тую частку масы, якая абумоўлена энергіяй электрастатычнага поля зараджанай часціцы. Гэтая праца лічыцца першай працай, у якой абмяркоўваецца сувязь энергіі і масы.

У 1897 годзе адкрыў электрон, за што ў 1906 годзе быў удастоены Нобелеўскай прэміі па фізіцы з фармулёўкай «за даследаванні праходжання электрычнасці праз газы». Сын Томсана Джордж Паджэт Томсан (George Paget Thomson, 1892—1975) таксама з часам стаў Нобелеўскім лаўрэатам па фізіцы — у 1937 годзе за эксперыментальнае адкрыццё дыфракцыі электронаў на крышталях.

Дж. Дж. Томсан незалежна ад К. Браўна сканструяваў электронна-прамянёвую трубку (1897)[13]. Прапанаваў прынцып дзеяння мас-спектрометра (1907), метад парабал для вызначэння мас часціц у іонных пучках (1911)[13]. Атрымаў першыя эксперыментальныя звесткі аб існаванні ізатопаў і адкрыў два ізатопы неону[13].

Крыніцы

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ а б Thomson G. P. Sir J.J. Thomson // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ Sir Joseph John Thomson // KNAW Past Members Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ Томсон Джозеф Джон // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  4. ↑ https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1906/thomson/biographical/ Праверана 6 сакавіка 2023.
  5. ↑ а б Thomson G. P. J.J. Thomson // Encyclopædia Britannica Праверана 6 сакавіка 2023.
  6. ↑ Národní autority České republiky Праверана 29 студзеня 2023.
  7. ↑ Find a Grave — 1996. Праверана 22 чэрвеня 2024.
  8. ↑ а б в Kindred Britain
  9. ↑ а б в г Národní autority České republiky Праверана 7 лістапада 2022.
  10. ↑ а б Матэматычная генеалогія — 1997.
  11. ↑ Матэматычная генеалогія — 1997. Праверана 8 жніўня 2016.
  12. ↑ www.accademiadellescienze.it Праверана 1 снежня 2020.
  13. ↑ а б в г д БелЭн 2002.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Джозеф_Джон_Томсан&oldid=4825233"