Прэзідэнт ЗША

Прэзідэнт Злучаных Штатаў President of the United States
Пячатка прэзідэнта ЗША
Пасаду займае Джо Байдэн з 20 студзеня 2021
Форма звароту	Спадар прэзідэнт; Ваша правасхадзіцельства
Афіцыйная рэзідэнцыя	Белы дом
Прызначаецца	абіраецца (Калегія выбаршчыкаў ЗША)
Тэрмін паўнамоцтваў	4 года, не больш за 2 тэрміна
Пасада з’явілася	1787
Першы на пасадзе	Джордж Вашынгтон
Сайт	http://www.whitehouse.gov/president/

Прэзідэнт ЗША — кіраўнік дзяржавы ЗША, кіраўнік выканаўчай улады (Федэральнага ўрада ЗША і галоўнакамандуючы Арміі і Флота па Канстытуцыі ЗША). Мае права вета на законапраекты (білі), прынятыя Кангрэсам ЗША. Пасада ўведзена Канстытуцыяй ЗША, прынятай ў 1787 годзе. Першым прэзідэнтам ЗША стаў у 1789 годзе Джордж Вашынгтон. Да яго ўступлення ў пасаду вярхоўным кіраўніком канфедэрацыі штатаў, якія падпісалі Дэкларацыю аб незалежнасці, быў Прэзідэнт Кантынентальнага кангрэса.

Дзеючы прэзідэнт ЗША — Джо Байдэн. Афіцыйна 46-ы прэзідэнт ЗША ўступіў у пасаду 20 студзеня 2021 года.

Патрабаванні да кандыдатаў

Стаць Прэзідэнтам ЗША па Канстытуцыі ЗША можа толькі грамадзянін ЗША па нараджэнні (альбо той, хто стаў грамадзянінам ЗША пры зацвярджэнні Канстытуцыі), старэйшы за 35 гадоў і, які пражывае ў ЗША не менш за 14 гадоў. Самым пажылым прэзідэнтам на момант абрання быў Рональд Рэйган, упершыню абраны ў ўзросце 69 гадоў і пераабраны на другі тэрмін ва ўзросце 73 гадоў. Самым маладым быў Тэадор Рузвельт, абраны ва ўзросце 42 гадоў і 10 месяцаў.

Згодна з 22-й папраўкай да Канстытуцыі, прынятай у 1951 годзе, адна і тая ж асоба можа быць абрана прэзідэнтам ЗША не больш за два разы (усё роўна, запар ці з перапынкам). Акрамя таго, калі нейкая асоба пасля смерці або адстаўкі абранага прэзідэнта займала прэзідэнцкую пасаду (з пасады віцэ-прэзідэнта ці інакш) на працягу 2 гадоў і больш, то гэта асоба ў далейшым можа быць абрана Прэзідэнтам не больш за 1 раз. Фактычна прэзідэнты і раней амаль усе выконвалі гэта няпісанае правіла, прытрымліваючыся прыкладу Джорджа Вашынгтона, які прабыў на пасадзе толькі два тэрміны. Аднак у 1940 годзе Франклін Д. Рузвельт быў абраны на трэці тэрмін, а ў 1944 — і на чацвёрты (памёр у 1945). Пасля гэтага, не прымяншаючы заслуг Рузвельта і надзвычайных умоў, у якіх ён пераабіраўся (Другая сусветная вайна), было вырашана заканадаўча абмежаваць колькасць магчымых перавыбранняў, каб гэты выпадак не стаў прэцэдэнтам для ўстанаўлення дыктатуры. 22-я папраўка не мела зваротнай сілы і не распаўсюджвалася на дзейснага на той момант прэзідэнта Гары Трумэна, ён адбыў амаль цалкам тэрмін Рузвельта пасля яго смерці плюс свой уласны, але Трумэн сам не пажадаў зноў балатавацца ў 1952.

Толькі адзін прэзідэнт, Гровер Кліўленд, займаў пасаду два тэрміны з перапынкам.

У многіх краінах з рэспубліканскім праўленнем патрабаванні да кандыдатаў у Прэзідэнты бяруцца аналагічныя патрабаванням у ЗША, напрыклад, узроставы цэнз.

Гл. таксама

• Спіс прэзідэнтаў ЗША

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Прэзідэнт ЗША
• Афіцыйны сайт прэзідэнта ЗША (англ.)