Уільям Мак-Кінлі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Уільям Мак-Кінлі
англ.: William McKinley
21-ы абраны прэзідэнт ЗША[d]
3 лістапада 1896 — 4 сакавіка 1897
Папярэднік Стывен Гровер Кліўленд
Пераемнік Уільям Говард Тафт
25-ы Прэзідэнт ЗША
4 сакавіка 1897 — 14 верасня 1901
Папярэднік Стывен Гровер Кліўленд
Пераемнік Тэадор Рузвельт
член Палаты прадстаўнікоў ЗША
4 сакавіка 1887 — 3 сакавіка 1891
39-ы губернатар Агая[d]
11 студзеня 1892 — 13 студзеня 1896
Папярэднік James E. Campbell[d]
Пераемнік Asa S. Bushnell[d]

Нараджэнне 29 студзеня 1843(1843-01-29)[1][2][…]
Смерць 14 верасня 1901(1901-09-14)[1][2][…] (58 гадоў)
Месца пахавання
Бацька William McKinley, Sr.[d]
Маці Nancy Campbell Allison[d][5]
Жонка Іда Мак-Кінлі[6]
Дзеці Katherine McKinley[d][5] і Ida McKinley[d]
Веравызнанне метадызм[d]
Партыя
Адукацыя
Дзейнасць палітык, адвакат, дзяржаўны дзеяч
Аўтограф Выява аўтографа
Род войскаў Армія ЗША
Бітвы
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Уільям Мак-Кінлі (29 студзеня 1843 — 14 верасня 1901) — 25-ы прэзідэнт ЗША, аўтар дактрыны «адчыненых дзвярэй» у Кітаі. Забіты анархістам Леанам Чолгашам. Мак-Кінлі прывёў амерыканскую нацыю да перамогі ў Іспана-амерыканскай вайне, падняў пошліны для развіцця амерыканскай прамысловасці, падтрымаў залаты стандарт і адмовіўся ад інфляцыйных прапаноў.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Мак-Кінлі быў апошнім прэзідэнтам, які служыў падчас амерыканскай грамадзянскай вайны, пачаў ад радавога ў арміі Саюза і закончыў маёрам. Пасля вайны ён пасяліўся ў Кантоне, штат Агая, дзе займаўся юрыдычнай практыкай і ажаніўся з Ідай Сакстан. У 1876 годзе ён быў абраны ў Кангрэс, дзе стаў экспертам Рэспубліканскай партыі па пратэкцыянісцкіх тарыфах, якія, як ён абяцаў, прынеслі б росквіт. Уведзены ў 1890 годзе тарыф Мак-Кінлі быў вельмі спрэчным; гэтыя абставіны, разам са змяненнем акруг у выніку джэрымэндэрынгу дэмакратамі, накіраванага на зняцце яго з пасады, прывялі да паразы Мак-Кінлі на выбарах 1890 года. Ён быў абраны губернатарам Агая ў 1891 і 1893 гадах, праводзіў умераны курс паміж балансаваннем інтарэсаў працоўных і капіталу. З дапамогай свайго блізкага дарадцы Марка Ханны, на фоне глыбокай эканамічнай дэпрэсіі атрымаў ад рэспубліканскай партыі вылучэнне на пасаду прэзідэнта ў 1896 годзе. Ён перамог свайго суперніка ад Дэмакратычнай партыі Уільяма Джэнінгса Браяна ў «кампаніі пярэдняга ганка» (англ.: front porch campaign), у якой ён абараняў «гук грошаў» (залаты стандарт, пакуль яго не зменіць міжнародная дамова) і паабяцаў, што высокія тарыфы будуць спрыяць аднаўленню росту эканомікі.

Падчас прэзідэнцтва Мак-Кінлі адзначаўся хуткі эканамічны рост. Быў выдадзены тарыф Дынглі (1897) для абароны вытворцаў і працаўнікоў ад замежнай канкурэнцыі, а ў 1900 годзе прыняты закон аб залатым стандарце. Мак-Кінлі спадзяваўся пераканаць Іспанію даць незалежнасць мяцежнай Кубе без канфлікту; але калі перамовы праваліліся, ён прывёў нацыю да рашучай і хуткай перамогі ў іспана-амерыканскай вайне 1898 года. У рамках мірнага ўрэгулявання Іспанія перадавала Злучаным Штатам свае асноўныя замежныя калоніі Пуэрта-Рыка, Гуам і Філіпіны; Кубе была абяцана незалежнасць, але ў той час яна знаходзілася пад кантролем арміі ЗША. Злучаныя Штаты анексіравалі незалежную Рэспубліку Гаваі ў 1898 годзе, яна стала тэрыторыяй ЗША.

Традыцыйна лічыцца, што перамога Мак-Кінлі на выбарах 1896 г. дазволіла выйсці з палітычнага тупіка эпохі заканчэння грамадзянскай вайны і дамінавання рэспубліканцаў падчас чацвёртай партыйнай сістэмы. Мак-Кінлі зноў перамог Браяна на прэзідэнцкіх выбарах 1900 года, яго кампанія была сканцэнтравана на імперыялізме, пратэкцыянізме і свабодным срэбры. Тым не менш, Мак-Кінлі нядоўга знаходзіўся на пасадзе: быў забіты 6 верасня 1901 года Леанам Чолгашам, польскім эмігрантам у другім пакаленні з анархісцкімі поглядамі; Мак-Кінлі памёр праз восем дзён, і яго змяніў віцэ-прэзідэнт Тэадор Рузвельт. З-за наватарства ў амерыканскім інтэрвенцыянізме і падтрымцы бізнесу прэзідэнцтва Мак-Кінлі, як правіла, лічыцца вышэй за сярэдняе, хоць яго эканамічныя поспехі пераўзышоў Рузвельт.

Зноскі

  1. а б Internet Movie Database — 1990. Праверана 21 ліпеня 2015.
  2. а б Lundy D. R. William McKinley // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. а б Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.
  4. Мак-Кинли Уильям // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  5. а б Lundy D. R. The Peerage
  6. (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.