Ратуша Старога горада (Гданьск)
| Ратуша | |
| Ратуша Старога горада | |
|---|---|
| польск.: Ratusz Starego Miasta | |
.jpg) | |
| 54°21′14″ пн. ш. 18°38′54″ у. д.HGЯO | |
| Краіна | Польшча |
| Горад | Гданьск |
| Тып будынка | адміністрацыйны |
| Архітэктурны стыль | нідэрландскі маньерызм |
| Архітэктар | Антоні ван Оберген[d] |
| Будаўніцтва | 1587—1595 гады |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Ратуша Старога горада (польск.: Ratusz Starego Miasta) — старажытная ратуша, помнік архітэктуры канца XVI стагоддзя, які знаходзіцца на тэрыторыі Старога горада ў Гданьску. Знаходзіцца паміж Вялікім млынам і кармеліцкім касцёлам Святога Іосіфа.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Першая гатычная ратуша ў Старым горадзе была пабудавана тэўтонскімі рыцарамі ў 1382 годзе. Раней на месцы цяперашняга будынка былі дзве фахверкавыя ратушы. У другой палове XVI стагоддзя будынак знаходзіўся пад пагрозай абвальвання, таму было пачата будаўніцтва новага.
Цяперашняя ратуша была ўзведзена ў 1587-1589 гадах (аздабленне было завершана ў 1595 годзе) у стылі нідэрландскага манерызму. Аўтарам ратушы з'яўляецца Антоні ван Оберген, а Вілем ван дэр Меер лічыцца стваральнікам каменнага партала галоўнага ўваходу. Будынак пабудаваны на плане няправільнай плошчы з бакамі 24 м і 22 м з двухпавярховымі лёхамі.
Узведзены для ўладаў Старога горада, хутчэй для задавальнення мясцовых амбіцый і прадстаўнічых патрэбаў, чым для ўласна палітычнага зместу, будынак на працягу многіх стагоддзяў быў месцам, дзе віравала тагачаснае палітычнае, эканамічнае, а таксама навуковае і грамадскае жыццё гэтай часткі горада. Са Старым горадам і ратушай быў звязаны знакаміты гданьскі півавар і астраном Ян Гевелій, які жыў каля ратушы і выконваў абавязкі лаўніка і першага радцы. Вырабленае піва ён захоўваў у падвале ратушы. У 1806-1807 і 1813-1910 гадах будынак знаходзіўся ва ўласнасці прускіх судовых уладаў, а з 1910 года зноў у руках гарадскіх уладаў.
У ХІХ стагоддзі адбыліся шматлікія перабудовы, у тым ліку ўнутраная планіроўка і ўладкаванне аконных і дзвярных праёмаў. Старую, пашкоджаную цэглу ручной работы замянілі на новую, машынную.
Інтэр'еры ратушы былі грунтоўна перароблены ў 1911-1914 гадах у стылі неарэнесансу, захаваўшы ад разбурэння многія дэталі шляхетных дамоў. Пасля рэканструкцыі будынак павінен быў служыць гарадскім палацам вяселляў, але рэалізацыі гэтага намеру перашкодзіла пачатак Першай сусветнай вайны. Пасля 1915 года тут размяшчаліся гарадскія ўпраўленні (у тым ліку будаўнічая інспекцыя і будаўнічыя ўпраўленні), Сенат Вольнага горада Гданьска і захавальнік помнікаў.
Старая ратуша з'яўляецца адным з нямногіх гістарычных будынкаў у Гданьску, якія нязначна пацярпелі падчас рабавання і знішчэння цэнтра горада савецкай арміяй у 1945 годзе. Дзякуючы гэтаму захаваліся каштоўныя карціны гданьскіх мастакоў сярэдзіны XVII стагоддзя — алегарычны цыкл Германа Хана і «Сівіла» Адольфа Боя. Форма будынка засталася нязменнай. З 1953 года ў ратушы размясцілася ўстанова культуры, цяпер — Надбалтыйскі цэнтр культуры. У 2008-2016 гадах у ратушы праводзіліся грунтоўныя кансервацыйныя і рэстаўрацыйныя работы. Перад ратушай стаіць помнік Яну Гевелію.
