Мешка III Стары

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з імем Мешка.
Мешка III Стары
Mieszko III Stary
Партрэт працы Яна Матэйка
Партрэт працы Яна Матэйка
Князь (прынцэпс) Польшчы
1173 — 1177
Папярэднік Баляслаў IV Кучаравы
Пераемнік Казімір II Справядлівы
Князь (прынцэпс) Польшчы
1191 — 1191
Папярэднік Казімір II Справядлівы
Пераемнік Казімір II Справядлівы
Князь Польшчы (Кракава)
1198 — 1199
Папярэднік Лешак Белы
Пераемнік Лешак Белы
Князь Польшчы (Кракава)
1199 — 1202
Папярэднік Лешак Белы
Пераемнік Уладзіслаў III Танканогі
Нараджэнне 1126\1127
Смерць 13 сакавіка 1202(1202-03-13)
Каліш
Месца пахавання
Род Пясты
Бацька Баляслаў III Крывавусты
Маці Саламея фон Берг-Шэльклінген
Жонка гл. у тэксце
Дзеці гл. у тэксце
Дзейнасць палітык
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мешка III Стары (польск.: Mieszko III Stary (Wielkopolski)) (1126/27 — 13 сакавіка 1202) — князь вялікапольскі, прадстаўнік дынастыі Пястаў. Трэці сын Баляслава Крывавустага і Саламеі фон Берг-Шэльклінген.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Пасля смерці бацькі атрымлівае ў спадчыну Вялікую Польшчу і Памор'е, у 1173 годзе пасля смерці старэйшага брата Баляслава IV атрымаў Кракаў і прастол старэйшага князя ў Польшчы. Абапіраючыся на моцныя роднасныя сувязі з нямецкімі, паморскімі і чэшскімі князямі і на шматлікіх чыноўнікаў, Мешка кіраваў сурова (менавіта суровым норавам гэтага князя і тлумачыць аўтар «Велікапольскай хронікі» яго мянушку «Стары»[1]). Пазнейшыя гісторыкі прыпісвалі Мешку дзяржаўныя дабрадзейнасці: ён не даваў волі шляхце і духавенству, абараняў яўрэяў ад праследаванняў, не дапушчаў у край фальшывай манеты. Раннія храністы гавораць, аднак, толькі пра злоўжыванні прызначаных ім чыноўнікаў і пра падкопы князя супраць кракаўскай знаці[2]). Кракаўскі біскуп Гедка стаў душой змовы супраць Мешкі, якому супрацьпаставілі яго малодшага брата, сандамірскага князя Казіміра. У 1177 годзе[3] Мешка быў выгнаны, а Казімір трыўмфальна ўехаў у Кракаў.

Ленчыцкі сойм 1180 года, рашэнне якога было зацверджана Папам, прызнаў звяржэнне Мешка законным, але той не жадаў змірыцца і некалькі разоў спрабаваў авалодаць Кракавам. Пазіцыі Мешкі ўзмацніліся пасля заўчаснай смерці ў 1194 годзе Казіміра II, сыны якога былі малалетнімі і няздольнымі да самастойнага кіравання. Аднак на боку Казіміравічаў выступіў іх стрыечны брат, валынскі князь Раман Мсціславіч (сын сястры Мешкі і Казіміра, Агнешкі). 13 верасня 1195 года Раман Мсціславіч ваяваў на боку Казіміравічаў у кровапралітнай бітве на рацэ Мозгаве, дзе былі сур'ёзна паранены абодва галоўныя праціўнікі, Раман і Мешка, а старэйшы сын апошняга, Баляслаў, быў забіты. Бітва не прынесла вырашальнага поспеху ніводнаму з бакоў, аднак дапамога Рамана ўсё-ткі дапамагла Казіміравічам пазбегнуць разгрому і захаваць Кракаў[4]. У наступным 1196 годзе Мешка змог вярнуць Кракаў дыпламатычным шляхам, прызнаўшы сваім спадчыннікам старэйшага з Казіміравічаў — Лешака, які на пэўны час выдаліўся ў Сандамір. Аднак Мешка «стаў будаваць падкопы ў дачыненні да маёмасці і здабытку іншых», г.зн. кракаўскай знаці, і быў выгнаны[5] (дакладная дата невядомая: не пазней за 1199 год). Зрэшты, у хуткім часе Мешка здолеў прыцягнуць на свой бок кракаўскага палаціна Мікалая і дзякуючы яго ўплыву ў чарговы раз вярнуўся ў Кракаў[6] (меркавана ў 1200 годзе), на ўмовах 1196 года. Такім чынам, у канцы жыцця Мешка здолеў аб'яднаць пад сваёй уладай значныя тэрыторыі Польшчы: Вялікую Польшчу, Куявію і Малую Польшчу (без Сандамірскай зямлі). Памёр Мешка ў 1202 годзе ў Калішы, пахаваны ў ім жа заснаваным касцёле Св. Паўла[7].

Сям'я[правіць | правіць зыходнік]

Мужы[правіць | правіць зыходнік]

Мешка двойчы браў шлюб:

  • 1. з 1140 Эржэбет-Гертруда Венгерская (каля 1128 — 21.07.1153), дачка Белы II Сляпога, венгерскага караля.
  • 2. з 1154 Еўдакія Кіеўская (каля 1136 — 13.02.1198), дачка Ізяслава Мсціславіча, вялікага князя Кіеўскага.

Дзеці[правіць | правіць зыходнік]

Ад першага шлюбу:

Ад другога шлюбу:

Зноскі

  1. ↑ «Великая хроника» о Польше, Руси и их соседях XI—XIII вв. М.: Изд-во Моск. ун-та, 1987. — С.114—115.
  2. ↑ Там жа, с. 115—117.
  3. ↑ Там жа, с. 223, заўв. 14.
  4. ↑ Там жа, с. 131—134.
  5. ↑ Там жа, з. 139
  6. ↑ Там жа, с. 140
  7. ↑ Там жа, с. 141

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Мешка_III_Стары&oldid=4576995"