Перайсці да зместу

Уільям Мёрнер

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Уільям Мёрнер
англ.: William E. Moerner
Дата нараджэння 24 чэрвеня 1953(1953-06-24)[1][2] (71 год)
Месца нараджэння
Грамадзянства
Род дзейнасці хімік, фізік, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера фізіка
Месца працы
Навуковая ступень доктар філасофіі
Навуковае званне
Альма-матар
Член у
Узнагароды
Сайт profiles.stanford.edu/… (англ.)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Уільям Эска Мёрнер (англ.: William Esco Moerner; нар. 24 чэрвеня 1953(1953-06-24)[1][2], Плезантан, Каліфорнія) — амерыканскі фізіка-хімік і хімік-фізік, які працуе ў галіне біяфізікі і візуалізацыі асобных малекул. Яму прыпісваюць дасягненне першага аптычнага выяўлення і спектраскапіі адной малекулы ў кандэнсаваных фазах разам са сваім пастдокам Лотарам Кадорам[5][6]. Аптычнае даследаванне адзінкавых малекул пасля стала шырока карыстаным эксперыментам з адзінкавымі малекуламі ў хіміі, фізіцы і біялогіі[7]. У 2014 годзе атрымаў Нобелеўскую прэмію па хіміі[8][9].

Гэта выява паказвае 3D-малюнак звышраздзялення паверхні клетак бактэрый Caulobacter crescentus (шэры) і пазначанага бялку (CreS, аранжава-чырвоны), атрыманых з дапамогай метаду актыўнай кантрольнай мікраскапіі з падвойнай спіраллю адной малекулы.

Ранняе жыццё і адукацыя

[правіць | правіць зыходнік]

Мёрнер нарадзіўся ў сям’і Берты Фрэнсіс (Робінсан) і Уільяма Альфрэда Мёрнера[10]. Ён быў скаўтам у бойскаўтах Амерыкі і стаў скаўтам арлом[11]. Ён вучыўся ў Вашынгтонскім універсітэце ў Сет-Луісе на бакалаўрыяце ў якасці навуковага супрацоўніка Аляксандра З. Лангсдорфа і атрымаў тры ступені: ступень бакалаўра навук па фізіцы з адзнакай, ступень бакалаўра навук па электратэхніцы з адзнакай і бакалаўра мастацтваў па матэматыцы з адзнакай у 1975 годзе[12].За гэтым рушыла ўслед аспірантура, часткова падтрыманая стыпендыяй для выпускнікоў Нацыянальнага навуковага фонду, у Карнельскім універсітэце ў групе Альберта Дж. Сіверса III[13]. Тут ён атрымаў ступень магістра і доктара філасофіі па фізіцы ў 1978 і 1982 гадах адпаведна. Яго доктарская дысертацыя была па дынаміцы вагальнай рэлаксацыі рэжыму малекулярнай прымешкі, узбуджанай ІЧ-лазерам, у рашотках галогенідаў шчолачна[14]. На працягу ўсіх школьных гадоў Мёрнер быў выдатнікам з 1963 па 1982 год і атрымаў прэмію дэкана за незвычайна выключныя поспехі ў вучобе, а таксама прэмію Ітана А. Х. Шэплі за выдатныя дасягненні, калі скончыў каледж[15].

Кар’ера і праца

[правіць | правіць зыходнік]

Мёрнер працаваў у даследчым цэнтры IBM Almaden у Сан-Хасэ, штат Каліфорнія, у якасці навуковага супрацоўніка з 1981 па 1988 год, менеджэра з 1988 па 1989 год і кіраўніка праекта з 1989 па 1995 год. Пасля прызначэння запрошаным прафесарам фізічнай хіміі ў Швейцарскую вышэйшую тэхнічную школу Цюрыха (1993—1994), ён заняў пасаду заслужанага старшыні фізічнай хіміі на кафедры хіміі і біяхіміі ў Каліфарнійскім універсітэце ў Сан-Дыега, з 1995 па 1998 год. У 1997 годзе ён быў прызначаны Робертам Бёрнсам Вудвардам запрошаным прафесарам Гарвардскага ўніверсітэта . Яго даследчая група пераехала ў Стэнфардскі ўніверсітэт у 1998 годзе, дзе ён стаў прафесарам хіміі (1998), прафесарам Гары С. Мошэра (2003) і прафесарам прыкладной фізікі (2005)[15][16][17]. Мёрнер быў прызначаны старшынёй кафедры хіміі з 2011 па 2014 год[18]. Яго бягучыя вобласці даследаванняў і інтарэсаў уключаюць: спектраскапію адной малекулы і мікраскапію звышраздзялення, фізічную хімію, хімічную фізіку, біяфізіку, захоп наначасціц, нанафатоніку, фотарэфракцыйныя палімеры і спектральнае выпальванне дзірак[16][19]. Па стане на май 2014 года Мёрнер быў пазначаны ў якасці саветніка факультэта ў 26 дысертацыях, напісаных аспірантамі Стэнфарда[20]. Па стане на 16 мая 2014 года ў поўным рэзюмэ Мёрнера пазначана 386 публікацый[21].

Апошнія рэдакцыйныя і кансультатыўныя саветы, у якіх працаваў Мёрнер, уключаюць: член савета навуковых кансультантаў Нацыянальнага інстытута біямедыцынскай візуалізацыі і біяінжынерыі (NIBIB)[22]; член кансультатыўнага савета Інстытута атамных і малекулярных навук, Акадэміка Сініца, Тайвань[23]; член кансультатыўнай рэдакцыйнай калегіі па хімічнай фізіцы[24]; член кансультатыўнага савета Цэнтра біямедыцынскай візуалізацыі ў Стэнфардзе[25]; і старшыня камітэта па ахове здароўя і бяспецы Стэнфардскага ўніверсітэта[18].

Узнагароды

[правіць | правіць зыходнік]

З’яўляецца ганаровым членам таварыств: старэйшы член Інстытута інжынераў электратэхнікі і электронікі 17 чэрвеня 1988 года[21] і член Нацыянальнай акадэміі навук ЗША з 2007 года[26][27]. Ён таксама з’яўляецца членам Аптычнага таварыства Амерыкі, 28 мая 1992 года[21][28]; Амерыканскага фізічнага таварыства, 16 лістапада 1992 года[29]; Амерыканскаё акадэміі мастацтваў і навук, 2001 год[30] і Амерыканскай асацыяцыі па развіцці навукі, 2004 год[31].

Асабістае жыццё

[правіць | правіць зыходнік]

Мёрнер нарадзіўся 24 чэрвеня 1953 года на базе ВПС Паркс у Плезантане, штат Каліфорнія. Ад нараджэння сям’я называла яго ініцыяламі WE, каб адрозніць яго ад бацькі і дзеда, якіх таксама завуць Уільямам[15]. Ён вырас у Тэхасе, дзе вучыўся ў сярэдняй школе Томаса Джэферсана ў Сан-Антоніа. Ён удзельнічаў у шматлікіх мерапрыемствах у сярэдняй школе: гурт, прамова і дэбаты, каманда па матэматыцы і прыродазнаўстве, бі-фі-хім, маска і малаток, нацыянальнае ганаровае таварыства, бойскауты, радыёаматарскі клуб, рускі клуб, клуб сацыяльнага форуму, тамада. Мёрнер і яго жонка Шэран маюць аднаго сына Дэніэла[32].

Зноскі

  1. ↑ а б William Esco Moerner // Brockhaus Enzyklopädie
  2. ↑ а б William E. Moerner // Munzinger Personen Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ http://www.reuters.com/video/2014/10/08/a-close-up-view-of-nobel-prize-chemistry?videoId=346498642
  4. ↑ PubMed — 1997.
  5. ↑ "Foreword by the Guest Editors". 49. Wiley. doi:10.1002/ijch.201090002. ISSN 0021-2148. {{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе |journal= (даведка)
  6. ↑ "Optical detection and spectroscopy of single molecules in a solid". 62. American Physical Society (APS). doi:10.1103/physrevlett.62.2535. ISSN 0031-9007. {{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе |journal= (даведка)
  7. ↑ Gräslund, Astrid, рэд. (2010). "Single Molecule Spectroscopy in Chemistry, Physics and Biology". Springer Series in Chemical Physics. Vol. 96. Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg. doi:10.1007/978-3-642-02597-6. ISBN 978-3-642-02596-9.
  8. ↑ «Nobel Prize in Chemistry 2014.» Nobelprize.org (accessed October 8, 2014).
  9. ↑ «Professor W.E. Moerner wins the Nobel Prize in Chemistry.» Stanford Report, October 8, 2014 (accessed October 8, 2014).
  10. ↑ Dignitymemorial.com
  11. ↑ Eagle Scout William E. Moerner Shares Nobel Prize in Chemistry(недаступная спасылка) (15 кастрычніка 2014). Архівавана з першакрыніцы 11 ліпеня 2024. Праверана 29 лістапада 2021.
  12. ↑ Engineering Alumni Achievement Award, Washington University, 2013 Архівавана 2 мая 2014 года. (accessed May 1, 2014).
  13. ↑ Academic Family Tree. Accessed May 9, 2014.
  14. ↑ Moerner, W. E. 1982. Vibrational relaxation dynamics of an IR-laser-excited molecular impurity mode in alkali halide lattices. Thesis (Ph. D.)--Cornell University, Jan. 1982. 591 pages. Worldcat.org
  15. ↑ а б в Kan, L., & Lin, S. H. (2011). Wolf Prize in chemistry : an epitome of chemistry in 20th century and beyond. Singapore: World Scientific. p. 556.
  16. ↑ а б Stanford University. Department of Chemistry. Faculty. W. E. Moerner. Архівавана 12 кастрычніка 2011. (accessed May 15, 2014).
  17. ↑ Stanford University. Department of Applied Physics. W. E. Moerner Архівавана 2 мая 2014.
  18. ↑ а б W. E. Moerner | Stanford University Profiles (accessed May 15, 2014).
  19. ↑ Spie (5 March 2015). "William E. Moerner plenary presentation: Single-molecule spectroscopy, imaging, and photocontrol -- foundations for super-resolution microscopy". SPIE Newsroom. SPIE-Intl Soc Optical Eng. doi:10.1117/2.3201503.17. ISSN 1818-2259.
  20. ↑ Stanford Searchworks. Accessed May 9, 2014.
  21. ↑ а б в Full CV for W. E. (William Esco) Moerner (accessed May 15, 2014).
  22. ↑ NIBIB Board of Scientific Counselors Архівавана 13 кастрычніка 2014. (accessed May 14, 2014).
  23. ↑ Institute of Atomic and Molecular Sciences, Academica Sinica, Taiwan, Advisory Board (accessed May 14, 2014).
  24. ↑ Chemical Physics Letters Editorial Board, Advisory Editorial Board Member (accessed May 14, 2014).
  25. ↑ Center for Biomedical Imaging at Stanford. People Архівавана 17 мая 2014.(accessed May 15, 2014).
  26. ↑ Mark Schwartz and Lisa Trei. 2007. «Five professors among new members elected to National Academy of Sciences.» Stanford Report, May 3, 2007.
  27. ↑ Nair, P. (9 April 2012). "QnAs with W. E. Moerner". Proceedings of the National Academy of Sciences. 109 (17): 6357. Bibcode:2012PNAS..109.6357N. doi:10.1073/pnas.1204426109. ISSN 0027-8424. PMC 3340104. PMID 22493263.
  28. ↑ Optical Society of America. Fellow Members Directory. (Members and registered users may search for current Fellow Members on-line in a directory.) Moerner is listed a Fellow for 1992 (accessed May 14, 2014).
  29. ↑ APS Fellows Архівавана 7 ліпеня 2014. (accessed May 1, 2014).
  30. ↑ «Three Stanford professors elected to American Academy of Arts and Sciences.» Stanford Report, May 2, 2001.
  31. ↑ Mark Shwartz. 2003. «Five professors join the ranks of noted science fellows.» Stanford Report, November 5, 2003.
  32. ↑ Thomas Jefferson High School Alumni Association — Blog: Mustang Spotlight on W. E. Moerner '71 Архівавана 29 лістапада 2021. (retrieved September 16, 2013).isad

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Уільям_Мёрнер&oldid=4854868"