Албанцы: Розніца паміж версіямі

	Албанцы ; (Shqiptarët)
	Албанскі народны строй у Чарнагорыі
Агульная колькасць	6791000 (2015 г.)
Рэгіёны пражывання	Албанія — 2810000 (2011 г.); Рэспубліка Косава — 1616869 (2011 г.). ; Грэцыя — 280000(2011 г.) ; Чарнагорыя — 30439 (2011 г.) ; Харватыя — 17513 (2011 г.) ; Італія — 460000 (2015 г.) ; Сербія — 8000 (2015 г.) ; Паўночная Македонія — 509083 (2002 г.) ;
Мова	албанская
Рэлігія	іслам, хрысціянства
Блізкія этнічныя групы	магчыма ілірыйцы, фракійцы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[недагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 21:49, 25 жніўня 2015

Алба́нцы (алб.: Shqiptarët) — індаеўрапейскі народ, карэнныя насельнікі Балканскага паўвострава. Большасць албанцаў жыве ў Албаніі і Косава, а таксама ў суседніх краінах. У выніку эміграцыі склаліся значныя абшчыны албанцаў у Італіі, Германіі, Швейцарыі, ЗША. Агульная колькасць (2015 г.) - 6 791 000 чал.

Паходжанне

Упершыню плямёны албанцаў узгадваюцца на Балканскім паўвостраве ў 1038 г. візантыйскім храністам Міхаілам Аталіятам^[12]. У XI - XIII стст. яны ўзгадваюцца ў пісьмовых помніках Балгарыі, Сербіі, Дуброўніка. Першы пісьмовы помнік "Мешары" на албанскай мове быў напісаны ў 1555 г.^[13] Албанская саманазва Shqiptarët вядома з XIV ст. і паходзіць ад алб.: shqipoj "размаўляць зразумела"^[14].

У 1854 г. лінгвістамі быў усталяваны той факт, што албанская мова складае асобную замкнёную галіну індаеўрапейскіх моў. Была вылучана тэорыя аб яе паходжанні ад старажытных ілірыйскіх моў. У канцы XIX ст. у перыяд фарміравання адзінай албанскай нацыі тэорыя ілірыйскага паходжання набыла незвычайную папулярнасць сярод албанскіх інтэлектуалаў^[15]. Да нашых дзён яна з'яўляецца асноўнай у навуковых колах, абапіраецца на лінгвістычныя і археалагічныя сведчанні. Разам з гэтым, высоўваюцца іншыя версіі аб паходжанні албанцаў ад пеласгаў^[16], ад фракійцаў^[17], або ад розных груп балканскага насельніцтва, якое адасобілася толькі ў перыяд пасля сярэднявечча^[18]. Генетычныя даследаванні дэманструюць, што албанцы маюць агульнае паходжанне з іншымі балканскімі народамі, а таксама народамі Заходняй Еўропы^[19].

Вядомыя албанцы

Скандэрбег — правадыр антыасманскага паўстання, нацыянальны герой Албаніі.
Мухамед Алі Егіпецкі — дзяржаўны дзеяч і рэфарматар Егіпта ў XIX ст.
Энвер Ходжа — палітычны і дзяржаўны дзеяч Албаніі, першы сакратар Албанскай камуністычнай партыі ў 1946 - 1985 гг.
Маці Тэрэза — каталіцкая манахіня, лаўрэатка Нобелеўскай прэміі міру (1979).
Рыта Ора — брытанская спявачка.

Гл. таксама

Зноскі

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Албанцы
Albanians: Countries and Their Cultures
Traditional Food of Albania
Albanian Folk Iso-Polyphony
Albania:A Brief History
The Albanian Language

[1] People Cluster: Albanian З агульнага спісу выключаны балканскія егіпцяне і арамуны

[2] Main Results of Population and Housing Census 2011

[3] rks-gov.net

[4] Announcement of the demographic and social characteristics of the Resident Population of Greece according to the 2011 Population - Housing Census

[5] Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Crnoj Gori 2011. godine

[6] POPULATION BY ETHNICITY, BY TOWNS/MUNICIPALITIES, 2011 CENSUS

[7] Albanian, general in Italy

[8] Arbereshe in Italy

[9] Albanian, Gheg in Serbia

[10] Ashkali in Serbia

[11] stat.gov.mk

[12] 1038, 1042, 1078 Michael Attaleiates: The First Byzantine References

[13] "Meshari" i Gjon Buzukut, pas 5 shekujsh mbërrin në Shqipëri

[14] Brian Joseph, Angelo Costanzo, Jonathan Slocum, Albanian Online Series Introduction

[15] Vladislav B. Sotirović, National identity: who are the Albanians? the Illyrian anthroponymy and the ethnogenesis of the Albanians

[16] Albanian Information - Albanian.com

[17] The Areas of the Uprising of the Tocharian, Albanian, Thracian, Phrygian Languages

[18] Austrian Scholars Leave Albania Lost for Words

[19] ytreedna.com

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

@@ Радок 20: / Радок 20: @@
 '''Алба́нцы''' ({{lang-sq|Shqiptarët}}) — [[Індаеўрапейцы|індаеўрапейскі]] народ, карэнныя насельнікі [[Балканскі паўвостраў|Балканскага паўвострава]]. Большасць албанцаў жыве ў Албаніі і [[Рэспубліка Косава|Косава]], а таксама ў суседніх краінах. У выніку [[эміграцыя|эміграцыі]] склаліся значныя абшчыны албанцаў у [[Італія|Італіі]], [[Грэцыя|Германіі]], [[Швейцарыя|Швейцарыі]], [[ЗША]]. Агульная колькасць (2015 г.) - 6 791 000 чал.
+== Паходжанне ==
+Упершыню плямёны албанцаў узгадваюцца на [[Балканскі паўвостраў|Балканскім паўвостраве]] ў [[1038]] г. [[Візантыя|візантыйскім]] храністам Міхаілам Аталіятам<ref>[http://www.albanianhistory.net/en/texts1000-1799/AH1038.html 1038, 1042, 1078 Michael Attaleiates: The First Byzantine References]</ref>. У [[11 стагоддзе|XI]] - [[13 стагоддзе|XIII]] стст. яны ўзгадваюцца ў [[пісьмо]]вых помніках [[Балгарыя|Балгарыі]], [[Сербія|Сербіі]], [[Горад Дуброўнік|Дуброўніка]]. Першы пісьмовы помнік "Мешары" на [[албанская мова|албанскай мове]] быў напісаны ў [[1555]] г.<ref>[http://shqiptarja.com/news.php?IDNotizia=133393 "Meshari" i Gjon Buzukut, pas 5 shekujsh mbërrin në Shqipëri]</ref> Албанская саманазва ''Shqiptarët'' вядома з [[16 стагоддзе|XIV]] ст. і паходзіць ад {{lang-sq|shqipoj}} "размаўляць зразумела"<ref>[http://www.utexas.edu/cola/centers/lrc/eieol/albol-0.html Brian Joseph, Angelo Costanzo, Jonathan Slocum, Albanian Online Series Introduction]</ref>.
+У [[1854]] г. [[мовазнаўства|лінгвістамі]] быў усталяваны той факт, што албанская мова складае асобную замкнёную галіну [[індаеўрапейскія мовы|індаеўрапейскіх моў]]. Была вылучана тэорыя аб яе паходжанні ад старажытных [[Ілірыйскія мовы|ілірыйскіх моў]]. У канцы [[19 стагоддзе|XIX]] ст. у перыяд фарміравання адзінай албанскай [[нацыя|нацыі]] тэорыя [[ілірыйцы|ілірыйскага]] паходжання набыла незвычайную папулярнасць сярод албанскіх інтэлектуалаў<ref>[http://article.sciencepublishinggroup.com/pdf/10.11648.j.history.20130102.11.pdf Vladislav B. Sotirović, National identity: who are the Albanians? the Illyrian anthroponymy and the ethnogenesis of the Albanians]</ref>. Да нашых дзён яна з'яўляецца асноўнай у [[навука|навуковых]] колах, абапіраецца на лінгвістычныя і [[археалогія|археалагічныя]] сведчанні. Разам з гэтым, высоўваюцца іншыя версіі аб паходжанні албанцаў ад [[пеласгі|пеласгаў]]<ref>[http://www.albanian.com/information/history/origins.html Albanian Information - Albanian.com]</ref>, ад [[фракійцы|фракійцаў]]<ref>[http://www.v-stetsyuk.name/en/Alterling/Alban.html The Areas of the Uprising of the Tocharian, Albanian, Thracian, Phrygian Languages]</ref>, або ад розных груп балканскага насельніцтва, якое адасобілася толькі ў перыяд пасля [[сярэднявечча]]<ref>[http://www.balkaninsight.com/en/article/austrian-scholars-leave-albania-lost-for-words/ Austrian Scholars Leave Albania Lost for Words]</ref>. [[генетыка|Генетычны]]я даследаванні дэманструюць, што албанцы маюць агульнае паходжанне з іншымі балканскімі народамі, а таксама народамі [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]]<ref>[https://www.familytreedna.com/groups/abanian-dna-poject/about/results familytreedna.com]</ref>.
 == Вядомыя албанцы ==