Барыс Васільевіч Бокуць

Барыс Васільевіч Бокуць
Барыс Васільевіч Бокуць
Дата нараджэння	27 кастрычніка 1926
Месца нараджэння	Сакольшчына, Каменскі сельсавет, Уздзенскі раён, Менская акруга, БССР, СССР;
Дата смерці	15 сакавіка 1993 (66 гадоў)
Месца смерці	Мінск, Беларусь;
Месца пахавання	Усходнія могілкі;
Грамадзянства	СССР; Беларусь;
Род дзейнасці	фізік, палітык
Навуковая сфера	Фізіка
Месца працы	БДУ; Інстытут фізікі імя Б. І. Сцяпанава НАН Беларусі; Гомельскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Францыска Скарыны;
Навуковая ступень	доктар фізіка-матэматычных навук
Навуковае званне	прафесар
Альма-матар	фізіка-матэматычны факультэт БДУ[d];
Навуковы кіраўнік	Ф. І. Фёдараў
Вядомыя вучні	М. С. Казак ; А. М. Сердзюкоў
Прэміі

Барыс Васільевіч Бокуць (27 кастрычніка 1926, в. Сакольшчына, Мінская вобласць — 15 сакавіка 1993) — савецкі і беларускі фізік-тэарэтык, акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1980), доктар фізіка-матэматычных навук (1973), прафесар (1975). Заслужаны дзеяч навукі БССР (1978)^[1].

Біяграфія

Бокуць нарадзіўся ў вёсцы Сакольшчына (Уздзенскі раён Мінская вобласць) у сялянскай сям’і. У гады Вялікай Айчыннай вайны актыўна ўдзельнічаў у партызанскім руху, быў членам Уздзенскай падпольнай арганізацыі. Пасля вызвалення Беларусі ў 1944 далучыўся да дзеючай арміі, удзельнічаў у баях у складзе частак 2-га Беларускага фронта, быў цяжка паранены. Пасля заканчэння вайны паступіў на фізіка-матэматычны факультэт БДУ, які скончыў у 1952. Затым быў аспірантам кафедры тэарэтычнай фізікі. У 1955 годзе абараніў дысертацыю на сушуканне навуковай ступені кандыдата фізіка-матэматычных навук^[2]. C 1955 года Бокуць працаваў у Інстытуце фізікі АН БССР. У 1972 годзе абараніў дысертацыю на сушуканне навуковай ступені доктара фізіка-матэматычных навук^[3] У 1973 ён быў запрошаны на пасаду рэктара Гомельскага ўніверсітэта, якую займаў да 1988. Вярнуўшыся ў Мінск, да 1991 працаваў галоўным навуковым супрацоўнікам лабараторыі крышталяоптыкі Інстытута фізікі АН Беларусі. У 1991—93 Бокуць з’яўляўся саветнікам пры дырэкцыі інстытута. У 1975—80 ён абіраўся дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР.

Навуковая дзейнасць

Асноўныя працы Бокуця прысвечаны пытанням электрадынамікі і крышталяоптыкі. Ім былі распрацаваны метады карэктнага рашэння межавых задач пры разглядзе гіратропных крышталёў натуральнага паходжання, а таксама спосабы вызначэння параметраў аптычнай актыўнасці крышталёў па характарыстыках палярызацыі святла, якое прайшло праз іх або была адлюстравана. Шэраг прац прысвечаны вывучэнню нелінейных уласцівасцей крышталёў. У прыватнасці, Бокуць вывучыў працэсы генерацыі гармонік (падвоеных, сумарных, рознасных частот) і вызначыў асаблівасці гэтага эфекту ў залежнасці ад аптычных уласцівасцей нелінейнага крышталя і параметраў падаючага выпраменьвання. Ім былі высветлены асноўныя характарыстыкі эфекту нелінейнай аптычнай актыўнасці і з’явы пандэраматорнага дзеянні магутнага святла на нелінейныя крышталі. У 1984 гэта дзейнасць была адзначана Дзяржаўнай прэміяй СССР.

Узнагароды

Медаль «За адвагу» (1944)
Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга (1976, 1986)
Дзяржаўная прэмія СССР (1984)
Ордэн Айчыннай вайны I ступені (1985)
Медаль Францыска Скарыны (1991)

Працы

Б. В. Бокуць — аўтар каля 200 навуковых прац, у тым ліку 3 манаграфій, 20 вынаходстваў.

Манаграфіі

Б. В. Бокуть, Н. С. Казак, А. Н. Сердюков. Нелинейная оптическая активность. — Минск: Ин-т физики Акад.наук БССР, 1971. — 45 с. 50 экз.
Б. В. Бокуть, А. Н. Сердюков. Основы теоретической кристаллооптики. — Гомель: Изд-во Гомельского ун-та, 1977.
А. Ф. Константинова, Б. Н. Гречушников, Б. В. Бокуть, Е. Г. Валяшко. Оптические свойства кристаллов. — Минск: Наука и техника, 1995

Артыкулы

Б. В. Бокуть, Н. С. Казак, А. Г. Мащенко, В. А. Мостовников, А. Н. Рубинов. Генерация мощного излучения с перестройкой спектра в области 280—385 нм.(недаступная спасылка) // Письма в ЖЭТФ, 1972, Т. 15, № 1.

Памяць

У 2011 годзе ў Гомельскім універсітэце праведзена III Міжнародная навуковая канферэнцыя «Праблемы ўзаемадзеяння выпраменьвання з рэчывам», прысвечаная 85-годдзю з дня нараджэння Б. В. Бокуця.

Зноскі

↑ Бокуть Борис Васильевич // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 69. — 737 с.
↑ Статистическая теория структуры поверхностного слоя жидкости: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата физико-математических наук / Бокуть Б. В. — Минск, 1955. — 9 с.
↑ Электромагнитные волны в оптически активных и нелинейных кристаллах. Автореф.дис.на соиск.учен.степ.д-ра физ.-мат.наук: (01.044) / Акад.наук БССР, Учен.совет по физике отд-ния физ.-мат.наук. — Минск, 1972. — 18 с. 200 экз.

Літаратура

Ю. А. Храмов. Физики: Биографический справочник. — 2-е изд. — М.: Наука, 1983. — С. 38. (руск.)
Военные судьбы: Сотрудники АН Беларуси — участники Великой Отечественной войны. — Минск: Навука і тэхніка, 1995.
Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 120. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.

Спасылкі

Барыс Васільевіч Бокуць у базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)

Ученые Беларуси Борис Васильевич Бокуть (К 85-летию со дня рождения)/ Известия Национальной академии наук Беларуси. Серия физико-математических наук № 4, 2011. С. 123—124.

[БС-1] Бокуть Борис Васильевич // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 69. — 737 с.

[2] Статистическая теория структуры поверхностного слоя жидкости: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата физико-математических наук / Бокуть Б. В. — Минск, 1955. — 9 с.

[3] Электромагнитные волны в оптически активных и нелинейных кристаллах. Автореф.дис.на соиск.учен.степ.д-ра физ.-мат.наук: (01.044) / Акад.наук БССР, Учен.совет по физике отд-ния физ.-мат.наук. — Минск, 1972. — 18 с. 200 экз.

[1]

[2]

[3]