Фізічны факультэт БДУ

Фізічны факультэт
Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт
Фізічны факультэт БДУ
Англійская назва	Physics faculty BSU
Заснаваны	1958
Дэкан	М. С. Ціванаў
Месцазнаходжанне	Беларусь, Мінск, пр. Незалежнасці, 2
physics.bsu.by
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Фізічны факультэт БДУ — адзін з самых буйных факультэтаў галоўнай ВНУ Беларусі. Створаны ў 1958 годзе. У складзе факультэта 12 кафедр, 11 навукова-даследчых лабараторый (НДЛ), Беларускі міжвузаўскі цэнтр і абсерваторыя. Акрамя таго, праводзяцца фундаментальныя і прыкладныя даследаванні, а таксама прамысловыя, тэхналагічныя і іншыя распрацоўкі.

Гісторыя

У 1922 годзе на педагагічным факультэце Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта было адкрыта фізіка-матэматычнае аддзяленне. У 1933 годзе фізіка-матэматычнае аддзяленне было ператворана ў фізіка-матэматычны факультэт. У 1938 годзе фізіка-матэматычны факультэт уключаў у сябе 4 кафедры:

• кафедра агульнай фізікі (загадчык кафедры — дацэнт І. Г. Некрашэвіч),

• кафедра тэарэтычнай фізікі (загадчык кафедры — дацэнт Ф. І. Фёдараў),

• кафедра рэнтгенафізікі (загадчык кафедры — дацэнт І. П. Шапіра),

• кафедра электрамагнітных ваганняў (загадчык кафедры — прафесар Я. В. Сняткоў).

У 1941 годзе з-за вайны і акупацыі Мінска фізіка-матэматычны факультэт спыніў працу і ў верасні 1943 года па 1945 год функцыянаваў у горадзе Сходня Маскоўскай вобласці.

У кастрычніку 1958 года фізіка-матэматычны факультэт быў падзелены на два самастойныя факультэты — фізічны і матэматычны. Першым дэканам фізічнага факультэта стаў М. П. Халімановіч. У 1960-я — 1970-я гады фізічны факультэт актыўна развіваўся. На базе навукова-даследчых лабараторый фізічнага факультэта ў 1971 годзе быў адкрыты Навукова-даследчыцкі інстытут прыкладных фізічных праблем на чале з акадэмікам А. Н. Сеўчанкам. У 1976 годзе на базе чатырох кафедр фізічнага факультэта аддзяліўся факультэт радыёфізікі і электронікі. У 1986 годзе быў створаны Інстытут ядзерных праблем, які ўзначаліў прафесар кафедры ядзернай фізікі У. Р. Барышэўскі.

Дэканы

Педагагічны факультэт

• 1922—1924 — Пятосін Іосіф Сцяпанавіч, загадчык фізіка-матэматычным і прыродазнаўчым аддзяленнямі
• 1924—1931 — Успенскі Яўген Канстанцінавіч, загадчык фізіка-матэматычным і прыродазнаўчым аддзяленнямі

Фізіка-матэматычны факультэт

• 1931—1935 — Успенскі Яўген Канстанцінавіч
• 1935—1936 — Гельфанд Арон Вульфавіч
• 1936—1939 — Шапіра Іосіф Пінхусавіч
• 1939—1941 — Сагаловіч Рыгор Наумавіч
• 1943—1951 — Фёдараў Фёдар Іванавіч
• 1951—1952 — Пахута Станіслаў Антонавіч
• 1952—1957 — Халімановіч Міхаіл Панцеляймонавіч
• 1957—1958 — Супруненка Дзмітрый Аляксеевіч

Фізічны факультэт

• 1958—1962 — Халімановіч Міхаіл Панцеляймонавіч
• 1962—1963 — Валадзько Леанід Вікенцьевіч
• 1963—1979 — Зяцькоў Іван Паўлавіч
• 1979—1986 — Шпілеўскі Эдуард Міхайлавіч
• 1986—1988 — Гайсёнак Віктар Анатольевіч
• 1988-1997 — Клішчанка Анатоль Пятровіч
• 1997-2018 — Анішчык Віктар Міхайлавіч
• з 2018 — Ціванаў Міхаіл Сяргеевіч

Выпускнікі

Вядомыя выпускнікі фізічнага факультэта, Лаўрэаты Ленінскай прэміі і Дзяржаўнай прэміі СССР:

• Л. А. Арцымовіч

• М. А. Барысевіч

• А. С. Рубанаў

• А. М. Рубінаў

• А. Н. Сеўчанка

• Ф. І. Фёдараў

Сярод выпускнікоў факультэта больш за 20 акадэмікаў і членаў-карэспандэнтаў АН СССР і АН БССР, 6 Лаўрэатаў Ленінскай прэміі, больш 50 Лаўрэатаў Дзяржаўных прэмій.

Акадэмікі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі

• Ф. І. Фёдараў

• Л. І. Кісялеўскі

• Б. Б. Бойка

• Б. В. Бокуць

• У. А. Піліповіч

• Л. В. Валадзько

• П. А. Апанасевіч

• А. С. Рубанаў

• А. М. Рубінаў

• В. С. Буракоў

• А. М. Ганчарэнка

• Г. П. Гурыновіч

• А. П. Вайтовіч

Палітыкі

• С. С. Шушкевіч (фізіка-матэматычны факультэт)

Бізнесмены

• Анатоль Красоўскі

• Віктар Кіслы, заснавальнік Wargaming.net

• Леанід Лознер, сузаснавальнік EPAM Systems

Адукацыйны працэс

Колькасць супрацоўнікаў факультэта складае больш за 400 чалавек. З іх больш за 115 чалавек - выкладчыкі: прафесары, дацэнты, асістэнты, 130 чалавек - супрацоўнікі НДЛ. На факультэце працуе 2 акадэміка і 1 член-карэспандэнт НАН Беларусі, 24 дактары навук і 161 кандыдат навук. На факультэце навучаецца больш за 700 студэнтаў. У аспірантуры - каля 70 аспірантаў.

Паўсядзённай працай факультэта кіруе дэканат на чале з дэканам. Тры намеснікі дэкана забяспечваюць кіраўніцтва вучобай, метадычнай і навуковай працай. Вучоны Савет факультэта, які ўзначальвае дэкан, складаецца з 25 чалавек, сярод якіх вядучыя прафесары і дацэнты. У Вучоны Савет уваходзяць таксама прадстаўнікі студэнцтва. Вучоны Савет вызначае стратэгічныя мэты і задачы фізічнага факультэта, вырашае праблемы вучэбнага працэсу і арганізацыі навуковай работы, праводзіць атэстацыю выкладчыкаў.

На фізічным факультэце навучанне адбываецца па спецыяльнасці «Н.01.02.00. — Фізіка». Выпускнікі могуць атрымаць кваліфікацыю «Фізік. Даследчык», «Фізік. Інжынер», «Фізік. Менеджар», «Фізік. Выкладчык фізікі і інфарматыкі», акадэмічныя ступені бакалаўра і магістра. У рамках дадзенай спецыялізацыі 11 кафедр могуць ажыццяўляць падрыхтоўку па 33 спецыялізацыям:

1. тэарэтычная фізіка
2. фізічная оптыка
3. фізіка цвёрдага цела
4. біяфізіка
5. лазерная фізіка і спектраскапія
6. фізіка паўправаднікоў і дыэлектрыкаў
7. цеплафізіка
8. энергафізіка
9. ядзерная фізіка і электроніка
10. атамная фізіка і фізічная інфарматыка
11. фізіка ахоўных пакрыццяў
12. медыцынская біяфізіка
13. рацыянальная энергетыка
14. мікраэлектроніка
15. фізічная метралогія і аўтаматызацыя эксперымента
16. фізіка ядзерных рэактараў і атамных энергетычных установак
17. фізіка ўзаемадзеяння іанізуючага выпраменьвання з рэчывам
18. ядзерная бяспека
19. камп'ютарнае мадэляванне фізічных працэсаў
20. новыя матэрыялы і тэхналогіі
21. вакуумныя тэхналогіі
22. лазерныя тэхналогіі
23. методыка выкладання фізікі і інфарматыкі
24. біямедыцынская оптыка
25. вучэбны фізічны эксперымент
26. прыкладная спектраскапія
27. радыяцыйнае матэрыялазнаўства
28. фізіка неразбураючага кантролю
29. фізіка алмазу і звышцвёрдых матэрыялаў
30. фізічная інфарматыка
31. фізіка пучкоў зараджаных часціц і паскаральнікаў
32. радыяцыйная біяфізіка
33. спектраметрыя і дазіметрыя ядзерных выпраменьванняў

Акадэмікі, якія выкладалі на факультэце

• Б. Б. Бойка
• Л. В. Валадзько
• А. С. Рубанаў
• Ф. І. Фёдараў
• М. М. Сірата
• А. К. Красін
• С. М. Чаранкевіч

Навуковыя даследаванні

На факультэце працуюць 130 навуковых супрацоўнікаў 14 навукова-даследчых лабараторый, акрамя таго, навуковай дзейнасцю займаецца большасць выкладчыкаў.

Фінансаванне навуковых работ ажыццяўляецца з некалькіх крыніц. Каля палавіны сродкаў забяспечвае дзяржаўны бюджэт рэспублікі - праз базавае фінансаванне БДУ і праз конкурснае фінансаванне са сродкаў дзяржкамітэта па навуцы і тэхналогіям Рэспублікі Беларусь, Фонда фундаментальных даследаванняў Беларусі і Дзяржаўных праграм фундаментальных і прыкладных даследаванняў. Другая палова фінансавання навукі складаецца са сродкаў прамысловых аб'яднанняў і арганізацый, дзяржаўных замоў, а таксама розных міжнародных фондаў.

Фізічны факультэт вядзе сумесныя даследаванні з інстытутамі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, прамысловымі аб'яднаннямі, сярод якіх ПА «Интэграл» і ААТ «Беларуськалій», з іншымі ВНУ (БДУІР, БДПУ і інш.). Значная частка навуковых працаўнікоў і выдчыкаў факультэта праводзяць даследаванні ў кааперацыі з замежнымі арганізацыямі: Аб'яднаным інстытутам ядзерных даследаванняў (Дубна, Расія), Енскім і Хагенскім універсітэтамі (Германія), Інстытутамі ядзернай фізікі (Чэхія, Польшча), Універсітэтам Падуі (Італія), Ляхайскім універсітэтам (Бетлехем, ЗША) і інш.

Вынікі прыкладных распрацовак вучоных факультэта выкарыстоўваюцца ў радыеэлектроннай, аптычнай, аўтамабільнай, трактарнай, прыборабудаўнічай прамцысловасці, у геалогіі, медыцыне, біятэхналогіі і іншых галінах гаспадаркі Беларусі.

Структура факультэта

Кафедры

• Кафедра агульнай фізікі
• Кафедра вышэйшай матэматыкі і матэматычнай фізікі
• Кафедра біяфізікі
• Кафедра лазернай фізікі і спектраскапіі
• Кафедра камп'ютэрнага мадэлявання
• Кафедра энергафізікі
• Кафедра методыкі выкладання фізікі і інфарматыкі
• Кафедра фізікіцвёрдага цела
• Кафедра фізікі паўправаднікоў і нанаэлектронікі
• Кафедра фізічнай оптыкі і прыкладной інфарматыкі
• Кафедра ядзернай фізікі
• Кафедра тэарэтычнай фізікі і астрафізікі

Навукова-даследчыя лабараторыі

1. Фізікі іонна-плазменнай мадыфікацыі цвёрдых цел
2. Фізікі і тэхнікі паўправаднікоў
3. Высокаэнергетычнай іоннай імплантацыі і функцыянальнай дыягностыкі
4. Спектраскапіі паўправаднікоў
5. Фізікі электронных матэрыялаў
6. Нелінейнай оптыкі і спектраскапіі
7. Дыэлектрычнай спектраскапіі гетэрагенных сістэм
8. Біяаналітычных сістэм
9. Біяфізікі і біятэхналогіі
10. Клетачнай інжынерыі і нанабіятэхналогій
11. Навуковага прыборабудавання
12. Спектраскапічных сістэм
13. Энергаэффектыўных матэрыялаў і тэхналогій

Рэйтынгі

БДУ - адзіны беларускі універітэт, прадстаўлены ў прэстыжных сусветных рэйтынгах: QS («Фізіка і астраномія») и THE («Фізічные навукі»).

Літаратура

• Шпилевский Э. М., Шпилевский М. Э. Физический факультет: прошлое, настоящее и будущее. — Минск: БГУ,1998.

Спасылкі

• Афіцыйны сайт Архівавана 9 ліпеня 2018.

• Фізічны факультэт на сайце БДУ

• Абсерваторыя БДУ Архівавана 8 ліпеня 2018.

• Панарамы фізфака БДУ Архівавана 29 кастрычніка 2013.

• Неафіцыйны сайт фізфака БДУ Архівавана 17 мая 2009.
• QS | World University and MBA rankings
• Times Higher Education