Вельбарская культура
Вельбарская культура Жалезны век | ||||
---|---|---|---|---|
Геаграфічны рэгіён | Польшча | |||
Датаванне | II — V стагоддзя | |||
Носьбіты | Готы | |||
Пераемнасць | ||||
|
||||
![]() |

- аксыўская культура, - экспансія ў Кашубскае Памор'е, - экспансія ў Познані, - экспансія ў Заходняй Прусіі, - экспансія ў Мазовіі і Беларусі, - Рымская імперыя.
— Гёталанд — Готланд — вельбарская культура — чарняхоўская культура — Рымская імперыя
Вельбарская культура — археалагічная культура жалезнага веку ў паўночнай Польшчы і паўднёва-заходняй Беларусі. З'яўляецца ў 20 гадах II стагоддзя н.э., эвалюцыянуючы з аксыўскай культуры. Праіснавала да V стагоддзя н.э. Звязана з чарняхоўскай культурай, змяняецца пражскай культурай. Звычайна ідэнтыфікуецца з готамі.
Тэрыторыя[правіць | правіць зыходнік]
Займала тую ж тэрыторыю, што і яе папярэдніца — аксыўская культура, наваколлі сучасных гарадоў Гданьск і Хелмна. Яе ўзнікненне звязваюць з міграцыяй готаў з Паўднёвай Швецыі ў Памеранію. З часам тэрыторыя пашыраецца і дасягае на поўдні наваколляў сучаснага горада Познань. Прыблізна да 190 года н.э. у выніку далейшай міграцыі на поўдзень готы засяляюць басейн рэк Віслы і Заходняга Буга, пацясніўшы мясцовыя балта-славянскія плямёны. На ўсходзе вельбарская культура не распаўсюджвалася далей ракі Гарынь. Да 250 года н.э. прадстаўнікі Вельбарскай культуры канчаткова пакінулі Памеранію. Прасоўваючыся на поўдзень яны дасягнулі рэк Дняпро і Паўднёвы Буг на тэрыторыі сучаснай Украіны, дзе разам з мясцовымі сармацкімі плямёнамі ўтварылі чарняхоўскую культуру. Пазнейшыя помнікі вельбарскай культуры на тэрыторыі Беларусі датуюць IV стагоддзем, на тэрыторыі Польшчы — V стагоддзем н.э.
Помнікі культуры[правіць | правіць зыходнік]
Вельбарк-Мальбарк, Брэст-Трышын, Пятровічы, Дзіцінічы, Любовідз, Цэцэле, Лепясоўка.
На тэрыторыі паўднёва-заходняй Беларусі вядомы Вялічкавічы, Дружба, Брэсцкі бескурганны могільнік і інш[1].
Этнічная прыналежнасць[правіць | правіць зыходнік]
Вельбарскую культуру звязваюць з готамі, гепідамі, скірамі.
Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]
Зноскі
- ↑ Готы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 5. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 5).
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Goci w Wielkopolsce, Tadeusz Makiewicz (польск.) (недаступная спасылка з 30-11-2013 (3401 дзень))
- The Goths in Greater Poland, Tomasz Skorupka (англ.) (недаступная спасылка з 30-11-2013 (3401 дзень))
- Biżuteria Gotów (польск.) (недаступная спасылка з 30-11-2013 (3401 дзень))
- Jewellery of the Goths (англ.) (недаступная спасылка з 30-11-2013 (3401 дзень))
- «О происхождении и деяниях гетов», Иордан