Перайсці да зместу

Кіеўская культура

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Кіеўская культура
Жалезны век
Фібула, знойдзеная каля вёскі Тайманава
Геаграфічны рэгіён Усходняя Еўропа
Лакалізацыя Украіна, Беларусь, Расія
Датаванне II стагоддзеIII стагоддзе
Носьбіты славяне
Тып гаспадаркі сельская гаспадарка
Даследчыкі В. М. Даніленка
Пераемнасць
Зарубінецкая культура Банцараўская культура, Калочынская культура, Культура полацка-смаленскіх доўгіх курганоў,
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Кіеўская культура — археалагічная культура плямён, якія ў IIIII — сярэдзіне V стст. н.э. жылі на сучаснай тэрыторыі поўначы Кіеўскай, Чарнігаўскай і Сумскай абласцей Украіны, на ўсходзе Гомельскай і поўдні Магілёўскай абласцей Беларусі, поўдні Бранскай і захадзе Курскай абласцей Расіі.

Вылучыў у 1953 г. украінскі археолаг В. М. Даніленка. Назва ад помнікаў, выяўленых у Кіеве і яго наваколлі.

Большасць даследчыкаў лічыць, што Кіеўская культура сфарміравалася на аснове позніх зарубінецкіх старажытнасцей з уключэннем некаторых традыцый, запазычаных у плямён пшэворскай культуры і культуры штрыхаванай керамікі. Існуе меркаванне, што насельніцтва Кіеўскай культуры — продкі славян, але некаторыя лічаць іх усходнімі балтамі. Найбольш вядомыя помнікі кіеўскай культуры на Беларусі — Тайманава, Новы Быхаў.

Матэрыяльная культура

[правіць | правіць зыходнік]

Насельніцтва жыло на селішчах плошчай 0,5 — 2 га (зрэдку да 6-8 га), займалася пераважна земляробствам і жывёлагадоўляй. Іх жыллё было 2 тыпаў: прамавугольныя ў плане паўзямлянкі, паглыбленыя ў зямлю на 0,4 — 1,2 м, плошча 8 — 24 м², і наземныя слупавой канструкцыі з адкрытымі агнішчамі. Пахавальны абрад — трупаспаленне; перапаленыя косці змяшчаліся ў круглыя ці авальныя ямкі глыбінёй 0,2 — 0,6 м; вядомы і урнавыя пахаванні. Пахавальны інвентар: побытавыя рэчы, прадметы ўпрыгожання, рэшткі трызны. Кераміка (гаршкі, міскі, пасудзінкі малых памераў, дыскі-накрыўкі і іншае) ляпная, зрэдку арнаментаваная насечкамі і пальцавымі ўцісканнямі па краях ці расчосамі грэбеня па тулаве; сустракаецца глянцаваныпосуд. З жалеза і сталі выраблялі нажы, свердлы, нажніцы, сярпы, зброю і іншае; з косці — іголкі, спіцы, шылы; з гліны — тыглі, каўшы для апрацоўкі металаў, грузілы, прасліцы; з каменю — тачыльныя брускі, зерняцёркі, жорны. Тыповыя для плямён Верхняга Падняпроўя — вырабы з выемчатай эмаллю (бронзавыя падвескі, фібулы і іншае). З рымскіх правінцый на тэрыторыю плямён Кіеўскай культуры траплялі чырваналакавая кераміка, бронзавыя пасудзіны, пінцэты, шкляныя пацеркі, манеты.

  • Археалогія і нумізматыка Беларусі: Энцыклапедыя / Беларуская энцыклапедыя. — Мінск: «Беларуская энцыклапедыя» імя Патруся Броўкі, 1993.
  • Короткий енциклопедичний словник з культури. — К.: Україна, 2003. ISBN 966-524-105-2 (укр.)
  • Русанова, И. П. Славянские древности VI—IX вв. между Днепром и Западным Бугом. — М.: Наука, 1973. (руск.)
  • Седов, В. В. Славяне в раннем Средневековье. — М., 1995. (руск.)
  • Błażejewski, A. Starożytni Słowianie. — Wrocław: Ossolineum, 2007. (польск.)
  • Magosci, P.R. A History of Ukraine. — Toronto: University of Toronto Press, 1996. ISBN 0-8020-7820-6. (англ.)