Канстытуцыя Азербайджана
| Палітыка |
| Азербайджан |
 Артыкул — частка серыі: |
|
Выканаўчая ўлада
Заканадаўчая ўлада Адміністрацыйная сістэма Выбары і палітычная сістэма
|
Канстытуцыя Азербайджанскай Рэспублікі (азерб.: Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası) — асноўны закон Азербайджанскай Рэспублікі. Ухвалена 12 лістапада 1995 года ўсеагульным рэферэндумам. Мае вышэйшую юрыдычную сілу, прамое дзеянне і вяршэнства на ўсёй тэрыторыі Азербайджана.
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Першая Канстытуцыя Азербайджана (Азербайджанскай ССР) была прынята 19 мая 1921 года на I Усеазербайджанскім з'ездзе Саветаў.[1] Канстытуцыя 1921 года замацавала дыктатуру гарадскога і сельскага пралетарыяту.[2] Складзеная на ўзор Канстытуцыі РСФСР, гэтая канстытуцыя замацавала кіруючую ролю рабочага класа ў органах дзяржаўнай улады.[3] Новая рэдакцыя Канстытуцыі Азербайджана была прынятая 14 сакавіка 1925 г на IV Усеазербайджанскім з'ездзе Саветаў.[1]
IX Усеазербайджанскі з'езд Саветаў, які сабраўся 10 сакавіка 1937 года, абмеркаваў праект новай Канстытуцыі Азербайджанскай ССР і 14 сакавіка зацвердзіў новую Канстытуцыю рэспублікі.[3] Новая Канстытуцыя адлюстроўвала нацыянальныя, эканамічныя, палітычныя і гістарычныя асаблівасці рэспублікі. 21 красавіка 1978 года Пазачарговая VII сесія Вярхоўнага Савета Азербайджанскай ССР 9-га склікання прыняла апошнюю Канстытуцыю Азербайджанскай ССР.
Пасля здабыцця Азербайджанам незалежнасці ўзнікла неабходнасць у падрыхтоўцы новай Канстытуцыі. Праз усеагульны рэферэндум 12 лістапада 1995 года была прынятая першая Канстытуцыя незалежнага Азербайджана.
Канстытуцыя Азербайджана 1995
[правіць | правіць зыходнік]Мэты прыняцця Канстытуцыі
[правіць | правіць зыходнік]Народ Азербайджана, працягваючы шматвяковыя традыцыі сваёй дзяржаўнасці, кіруючыся прынцыпамі, адлюстраванымі ў Канстытуцыйным Акце «Аб Дзяржаўнай Незалежнасці Азербайджанскай Рэспублікі», жадаючы забяспечыць дабрабыт ўсіх і кожнага, зацвердзіць справядлівасць, свабоду і бяспеку, усведамляючы сваю адказнасць перад мінулым, цяперашнім і будучым пакаленнямі, выкарыстоўваючы сваё суверэнная права, урачыста заяўляе аб наступных сваіх намерах:
- Абараняць незалежнасць, суверэнітэт і тэрытарыяльную цэласнасць Азербайджанскай Рэспублікі;
- Гарантаваць ў рамках Канстытуцыі дэмакратычны строй;
- Дасягнуць зацвярджэння грамадзянскай супольнасці;
- Пабудаваць прававое, свецкая дзяржава, якая забяспечвае вяршэнства законаў як выраз волі народа;
- Забяспечыць усім годны ўзровень жыцця ў адпаведнасці са справядлівым эканамічным і сацыяльным парадкам;
- Захоўваючы прыхільнасць агульначалавечым каштоўнасцям, жыць ва ўмовах дружбы, міру і бяспекі з іншымі народамі і ў гэтых мэтах ажыццяўляць узаемавыгаднае супрацоўніцтва.
- У імя пералічаных вышэй высокіх намераў шляхам усенароднага галасавання — рэферэндуму прымаецца сапраўдная Канстытуцыя.
Змест Канстытуцыі
[правіць | правіць зыходнік]- Раздзел першы: Агульныя палажэнні
- Глава I. Улада народа
- Глава II. Асновы Дзяржавы
- Раздзел другі: Асноўныя правы, свабоды і абавязкі
- Глава III. Асноўныя правы і свабоды чалавека і грамадзяніна
- Глава IV. Асноўныя абавязкі грамадзян
- Раздзел трэці: Дзяржаўная ўлада
- Глава V. Заканадаўчая ўлада
- Глава VI. Выканаўчая ўлада
- Глава VII. Судовая ўлада
- Глава VIII. Нахічэванская Аўтаномная Рэспубліка
- Раздзел чацвёрты: Мясцовае самакіраванне
- Глава IX. Муніцыпалітэты
- Раздзел пяты: Права і закон
- Глава X. Сістэма заканадаўства
- Глава XI. Змены ў Канстытуцыі Азербайджанскай Рэспублікі
- Глава XII. Дапаўненні ў Канстытуцыю Азербайджанскай Рэспублікі
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]Зноскі
- ↑ а б "В Азербайджане отмечается День Конституции"(руск.). «Новости-Азербайджан». 12/ 11/ 2009. Архівавана з арыгінала 11 сакавіка 2014. Праверана 2 снежня 2011.
{{cite news}}: Праверце значэнне даты ў:|date=(даведка) - ↑ Хрестоматия по истории отечествено государства и права: форма государственного единства в отечественой истории XX века. — Юрайт, Высшее образование, 2009. — С. 93-94. — ISBN 978-5-9916-0092-7, 978-5-9692-0523-9.
- ↑ а б "История Азербайджана"(руск.). Академия наук Азербайджанской ССР. 1963.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- Канстытуцыя Азербайджанскай Рэспублікі, рэдакцыя 2002(недаступная спасылка) (руск.)
- З гісторыі Коституции Азербайджана Архівавана 27 верасня 2007. (руск.)
- Акт Рэферэндуму Азербайджанскай Рэспублікі «Аб унясеннi дапаўненняў i змяненняў у Канстытуцыю Азербайджанскай Рэспублікі» (руск.)
