Касута

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Вёска
Касута
Краіна
Вобласць
Раён
Сельсавет
Каардынаты
Насельніцтва
  • 7 чал. (2010)
Часавы пояс
Тэлефонны код
+375 1771
Паштовы індэкс
222417
Аўтамабільны код
5
Касута на карце Беларусі ±
Касута (Беларусь)
Касута
Касута (Мінская вобласць)
Касута
Апошняя Вячэра. Пачатак XIХ ст., в. Касута

Касута́[1] (трансліт.: Kasuta, руск.: Косута) — вёска ў Вілейскім раёне Мінскай вобласці. Уваходзіць у склад Крывасельскага сельсавета. Знаходзіцца каля Вілейскага вадасховішча, размешчана ў 103 км на паўночны захад ад Мінска. Назва вёскі паходзіць ад назвы ракі Касуткі, якая ўпадае ў раку Вілія.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Першая пісьмовая згадка пра вёску Касута датавана 1499 годам. Дакументы сведчаць, што ў канцы ХV стагоддзя гэта паселішча было маёнткам-замкам ураднікаў Вялікага Княства Літоўскага, спачатку — княгіні Ядвігі Гальшанскай, а з 1518 года ім валодаў віленскі кашталян Станіслаў Кезгайла і яго сыны. Ужо тады тут налічвалася 206 сялянскіх двароў. У 1638 годзе новы ўладальнік панскага маёнтка Савасцян Свяцкі пабудаваў тут праваслаўную царкву Уваскрэсення Хрыстова, неўзабаве вакол яе ўтварыўся і праваслаўны манастыр. Амаль адначасова ў Касуце ўзнікае ўніяцкі кляштар, ва ўлонне якога неўзабаве пераходзіць і мясцовае праваслаўнае брацтва разам са сваімі храмамі. Падчас казацка-сялянскай вайны 1648—1651 гадоў замак быў разбураны, але пасля адноўлены. Яго гаспадарамі на працягу ХVIII — XIX стагоддзяў былі шляхецкія роды Любанскіх, П'яншэнскіх, Крываблоцкіх, Пузіных, Ромераў, Сулістроўскіх, Тукалаў, Вітгенштэйнаў.

Яшчэ ў канцы XVIII стагоддзя ў Касуце ўзвышаўся старадаўні драўляны храм Унебаўзяцця Прасвятой Багародзіцы, дзе, відавочна, хрысцілі Піліпа Орліка. Сёння на яго месцы стаіць мураваная Свята-Петрапаўлаўская царква, пабудаваная нашмат пазней — ужо ў 1868 годзе. На ўскраіне вёскі захаваліся рэшткі разбуранага старадаўняга маёнтка.

Каля вёскі Касута ў лесе стаяць два крыжы, праваслаўны і каталіцкі. Тут 26 чэрвеня 1941 года саветамі было расстраляна каля паўтары сотні вязняў з Вілейскай турмы, якіх у час Другой сусветнай вайны гналі на ўсход.

У 1973 годзе пры напаўненні вадой Вілейскага вадасховішча затапіла большую частку Касуты. Цяпер тут жыве каля дзясятка сялян. У апошнія гады ў вёсцы з'явілася некалькі дзясяткаў дач.

Славутасці[правіць | правіць зыходнік]

Вядомыя асобы[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
  2. Павел Валынцэвіч Архівавана 13 лістапада 2013. // Рэгіянальная газета

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]