Вірусалогія ў Беларусі

Даследаванні па вірусалогіі на Беларусі вядуцца з 1920-30-х гадоў, калі пачаўся выраб і выкарыстанне імунных лячэбных сываратак, вакцын супраць воспы і шаленства.

Цэнтрам вірусалагічных даследаванняў стаў створаны ў 1924 годзе НДІ эпідэміялогіі і мікрабіялогіі Міністэрства аховы здароўя.

Пасляваенныя гады

Пасляваенныя гады адзначаны дасягненнямі беларускіх вучоных у вывучэнні этыялогіі поліяміэліту, воспы, адру, шаленства, вірусных гепатытаў, грыпу, энтэра- і адэнавірусных інфекцый і інш.(В. Т. Андрэева, В. І. Вацякоў, А. В. Давыдаў, Л. І. Нікановіч, П. Р. Рыцік, Э. У. Фельдман і інш.).

Вірусалагічныя даследаванні інтэнсіўна развіваліся ў выніку стварэння масавай вытворчасці клетачных культур.

Вялікае значэнне мела імунізацыя насельніцтва супраць поліяміэліту жывой вакцынай, што стала асновай для пазбаўлення ад гэтай інфекцыі на Беларусі (Вацякоў, Фельдман).

З 1968 года распрацоўваецца новы кірунак — хіміятэрапія вірусных інфекцый. Створаны банк з 3 тыс. антывірусных злучэнняў, прапанаваны антывірусныя рэчывы для лячэння грыпу, герпесу, клешчавога і заходня-нільскага энцэфалітаў, шаленства (Андрэева, Я. І. Барэка, Вацякоў, Л. В. Каробчанка, Н. П. Мішаева, Г. В. Уладыка і інш.).

З 1970-х гадоў даследуюцца асабліва небяспечныя інфекцыі, ствараюцца дыягнастычныя і хіміятэрапеўтычныя прэпараты (І. С. Лукашэвіч, А. С. Пяткевіч, А. С. Уладыка і інш.). Дасягнуты поспехі ў вырашэнні праблемы павольных вірусных інфекцый. Упершыню ў свеце апісана новая хвароба — аміатрафічны лейкаспангіёз (Вацякоў, Н. Дз. Каламіец, І. І. Протас і інш.).

Прапанавана і эксперыментальна абгрунтавана гіпотэза аб вірусных інфекцыях як фактарах рызыкі атэрасклерозу чалавека, вывучаецца значэнне энтэравіруснай інфекцыі сэрца ў развіцці міякардытаў і кардыяміяпатый (Т. В. Амвросьева, Вацякоў).

Сучаснасць

На сучасным этапе фундаментальных даследаванняў, развіцця малекулярна-генетычных і біятэхналагічных работ распрацоўваюцца і ўкараняюцца ў практыку новыя высокатэхналагічныя метады кантролю за актуальнымі ў наш час віруснымі інфекцыямі (СНІД, герпес, вірусныя гепатыты, рота- і энтэравірусныя інфекцыі і інш.).

Распрацаваны эфектыўныя падыходы, метады і сродкі спецыфічнай дыягностыкі вірусных інфекцый, створана больш за 30 айчынных дыягнастычных прэпаратаў, наладжана іх эксперыментальная вытворчасць.

Практычнай медыцынскай вірусалогіяй займаюцца мінскі гарадскі і абласныя цэнтры гігіены і эпідэміялогіі.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.18. Кн.2: Рэспубліка Беларусь/ Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2004. — 760 с.: іл.

Спасылкі

• Гісторыя вірусалогіі ў Беларусі: Рэспубліканскі навукова-практычны цэнтр эпідэміялогіі і мікрабіялогіі Архівавана 1 мая 2020. (руск.)