Пагар

Пасёлак гарадскога тыпу Пагар Герб Краіна Расія Рэгіён Бранская вобласць Раён Пагарскі раён Каардынаты 52°33′ пн. ш. 33°15′ у. д. Першая згадка 1155 Ранейшыя назвы Радагошч ПГТ з 1938 Насельніцтва ▼ 10 841 чалавек (2010) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код 48349 Паштовы індэкс 243550 Ідэнтыфікатар 15 242 551 Пагар на карце Расіі ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Пага́р — колішні горад, цяпер пасёлак гарадскога тыпу ў Бранскай вобласці Расіі, на рацэ Судасць. Адміністрацыйны цэнтр Пагарскага раёна. Насельніцтва 10 936 чалавек (2009).

Знаходзіцца за 128 км на паўднёвы захад ад Бранска, за 7 км ад чыгуначнай станцыі Пагар.

Гісторыя

• 1193: першая згадка пра старажытнае горада Радагошч, з якім некаторыя даследчыкі суадносяць пазнейшы Пагар.
• 1517: належаў князю Васілю Іванавічу Шамячычу, якога маскоўскія цары пасадзілі ў вязніцу (дзе ён і сканаў), а горад далучылі да Маскоўскай дзяржавы.
• 1563: Радагошч далучаны да Вялікага Княства Літоўскага, Рускага, Жамойцкага.
• XVII ст.: Ян Яцына атрымаў дазвол на заснаванне мястэчка Пагар ва ўласным маёнтку, што знаходзіўся ў Старадубскім павеце Смаленскага ваяводства.
• 19 снежня 1649: паводле прывілея караля Яна Казіміра ў мястэчку дазвалялася мець штотыднёвыя таргі па аўторках і пятніцах і чатыры кірмашы — на святога Яна Хрысціцеля, на «свята зялёнай Дзевы Марыі», на святога Мікалая і «на Масленіцу Рускую ведлуг старога календара».
• 1654: захоплены войскамі Б. Хмяльніцкага.
• 1667: згодна з Андрусаўскім перамір’ем канчаткова перайшоў пад уладу Расіі, пазней зрабіўся соценным горадам Старадубаўскага палка.
• 1784: назначаны павятовым цэнтрам Ноўгарад-Северскага намесніцтва.
• 1797: заштатны горад Маларасійскай губерні.
• 1802: у Чарнігаўскай губерні.
• У ХІХ стагоддзі мястэчка Пагар было ў складзе Пагарскай воласці Старадубскага павета Чарнігаўскай губерні.
• 3 лістапада 1865: атрымаў герб «у рассечаным тарку котвігападобны крыж і два ромбы: правы бок тарка блакітны, левы — срэбны, афарбоўка фігур адваротная».
• 1919: апынуўся ў РСФСР, цэнтр воласці Старадубскага павета Гомельскай губерні.
• 1926: у Бранскай губерні.
• 1929: цэнтр раёна Заходняй вобласці.
• 1937—1944: у Арлоўскай вобласці.
• 1938: гарадскі пасёлак.

Насельніцтва

• кан. ХІХ ст. — 7292 чал.
• 1993 — 11,3 тыс. чал.
• 1998 — 12,0 тыс. чал.
• 2006 — 11358 чал.

Эканоміка

Цыгарэтна-цыгарная фабрыка — адзінае прадпрыемства ў Расіі, якое выпускае цыгары. Курцом пагарскіх цыгарак быў савецкі пісьменнік Ілья Эрэнбург, іх спрабаваў Уінстан Чэрчыль. Апроч гэтага, фабрыка выпускае люлькавы тытунь, а таксама тытунь для кальянаў і самакрутак.

Таксама ў мястэчку працуюць заводы бульбянога грануляту, хлебазавод, масла і сухога малака, гароднінасушыльны, кансервавы; мясакамбінат і іншыя прадпрыемствы.

Помнікі архітэктуры

• Былы касцёл, цяпер праваслаўная царква Св. Ганны (XVII—XIX стст.).
• Царква Св. Тройцы (1783).

Вядомыя асобы

• Дзмітрый Мікалаевіч Андрыеўскі (1904—1983) — хімік. Доктар хімічных навук (1964), кандыдат хімічных навук, прафесар.

Літаратура

• Pohar // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VIII: Perepiatycha — Pożajście (польск.). — Warszawa, 1887. — S. 513—514.
• Андрэй Катлярчук. Беларусы Бранскага краю. Этнічная гісторыя і сучаснасць Архівавана 22 снежня 2015. // ARCHE, 2-2001 (Народны нумар)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Пагар
• м. Пагар на Radzima.org
• Алег Трусаў. Беларуская Атлянтыда: Без бар’ераў. Северскія землі // Радыё Свабодная Еўропа, 19 кастрычніка 2007