Ірыда

З пляцоўкі Вікіпедыя
Jump to navigation Jump to search
Ірыда.
Герэн. «Ірыда і Марфей», 1811 год

Іры́да (стар.-грэч.: Ἶρις) — у старажытнагрэчаскай міфалогіі[1] першапачаткова ўвасабленне і багіня вясёлкі, дачка Таўманта і Электры[2], сястра гарпій. Жонка Зефіра[3]. Паводле адной з версій, нарадзіла ад Зефіра Эраса[4].

Галоўная роля Ірыды — быць вястункай богаў[5], даручэнні якіх яна разносіць са шпаркасцю ветра па зямлі, у марскія глыбіні і нават у пекла. Зеўс пасылае яе з кубкам набраць вады са Стыкса[6].

Як багіня вясёлкі[7], якая з'яўляецца пасля дажджу ў хмары ці ў пырсках вады, Ірыда стаяла блізка да марскіх божастваў. У паэтаў яна з'яўляецца часам прыслужніцай Геры і выканаўцам яе даручэнняў, падобна таму як Гермес адыгрывае тую ж ролю пры Зеўсе. Яна рыхтавала ложа для Зеўса і Геры[8].

Малюецца Ірыда часцей за ўсё ў палёце, з распасцёртымі вялікімі крыламі, з кадуцэем ці чарай у руцэ. Называецца «златакрылай»[9]. Па рацыяналістычным вытлумачэнні, паходзіць з воблака[10].

Дзеючая асоба трагедыі Еўрыпіда «Геракл», камедыі Арыстафана «Птушкі», п'есы Ахея Эрэтрыйскага «Ірыда».

Па імі багіні вясёлкі названа кветка касач (Iris) — за багацце варыянтаў яе афарбоўкі, і хімічны элемент Ірыдый, злучэнні якога таксама маюць мноства колераў.

Імем Ірыды таксама названы астэроід (7) Ірыда, адкрыты ў 1847 годзе

Зноскі

  1. ↑ Любкер Ф. Реальный словарь классических древностей. — М., 2001. — В 3 т. — Т.2. — С. 181.
  2. ↑ Гесіёд. Тэагонія 266; Псеўда-Апаладор. Міфалагічная бібліятэка I 2, 6; Гігін. Міфы. Увядзенне 35
  3. ↑ Нон. Дзеянні Дыяніса XXXIX 116; XLVII 438.
  4. ↑ Алкей, фр. 327. Лабель-Пейдж.
  5. ↑ Гамер. Іліяда II 786
  6. ↑ Гесіёд. Тэагонія 780—787
  7. ↑ Цыцэрон. Пра прыроду богаў III 52
  8. ↑ Феакрыт. Ідыліі XVII 134.
  9. ↑ Гамер. Іліяда VIII 398
  10. ↑ Ксенафан, фр.33 Дыльс-Кранц.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Пры напісанні гэтага артыкула выкарыстоўваўся матэрыял з Энцыклапедычнага слоўніка Бракгаўза і Ефрона (1890—1907).
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Ірыда&oldid=3491273"