Перайсці да зместу

Прымас

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Герб прымаса (без рангу кардынала).

Прымас (лац.: primas — першынствавалы, primus — першы), у Рымска-каталіцкай Царкве і Англіканскай Царкве ганаровы тытул царкоўнага іерарха ў краіне, які валодае вышэйшай духоўнай юрысдыкцыяй над іншымі біскупамі краіны. У Праваслаўных Цэрквах выкарыстоўваецца аналагічны тытул «прадстаяльнік».

У Рымска-каталіцкай Царквы, прымас — архібіскуп (радзей вікарны ці вызвалены біскуп), якому прысуджаецца прадстаяльніцтва ў адносінах да іншых біскупаў цэлай краіны ці гістарычнай вобласці (у палітычных ці культурных тэрмінах). Гэтае прадстаяльніцтва па кананічнаму праву не дае ніякіх дадатковых паўнамоцтваў ці ўлады па стаўленні да іншых архібіскупаў ці біскупам. Тытул выкарыстоўваецца ў каталіцкіх краінах як ганаровы. Званне прымаса можа давацца іерарху адной з самых старых мітраполій у краіне. Прымасы часта ўзводзяцца ў кардыналы і часта надзяляюцца старшынствам у нацыянальнай канферэнцыі біскупаў. Пры гэтым галоўны горад епархіі можа больш не мець такога важнага значэння, як пры яе стварэнні, ці яе межы могуць больш не адпавядаць нацыянальным. Прымасы займаюць месца ніжэй вярхоўнага архібіскупа і патрыярха, а ў межах калегіі кардыналаў не карыстаюцца старшынствам.

Іншыя рэгіёны

[правіць | правіць зыходнік]

У Злучаных Штатах Амерыкі афіцыйнае прымацтва не давалася, але архібіскуп Балтымара часам завецца «ганаровым прымасам» (бо Балтымар быў першай нацыянальнай епархіяй), яе архібіскупу даюць цырыманіяльнае першынство перад усімі іншымі біскупамі ў ЗША. Падобна гэтаму архібіскуп Сеула разглядаецца, як прымас Карэі, хоць такое права ніколі не давалася яму Ватыканам.

У Вялікабрытаніі тытулы прымасаў успадкаваны з каталіцкіх часоў: архібіскуп Кентэрберыйскі — прымас Вялікабрытаніі, архібіскуп Ёркскі — прымас Англіі. Аднак з распаўсюдам англіканства па свеце прымасы з'явіліся ў розных частках свету. Так, англіканскім прымасам Ірландыі з'яўляецца архібіскуп Дубліна (у адрозненне ад каталіцкага архібіскупа Армы, «прымаса ўсёй Ірландыі»).

У Праваслаўных Цэрквах тытулу "прымас" адпавядае тытул прадстаяльніку аўтакефальнай ці аўтаномнай Праваслаўнай Царквы, няхай гэта будзе патрыярх, мітрапаліт ці архібіскуп. Усяго ёсць 15 аўтакефальных Праваслаўных Цэркваў.

Такім чынам:

Усе яны прадстаяльнікі сваіх аўтакефальных ці аўтаномных цэркваў, незалежна ад іх індывідуальных назваў.