Пярэжыр

Вёска Пярэжыр Краіна Беларусь Вобласць Мінская Раён Пухавіцкі Сельсавет Пярэжырскі Каардынаты 53°40′37″ пн. ш. 27°45′48″ у. д. Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1713 Паштовы індэкс 222844 Аўтамабільны код 5 Пярэжыр на карце Беларусі ±

Пярэжыр на Вікісховішчы

Пярэ́жыр (трансліт.: Piarežyr, руск.: Пережир) — вёска ў Пухавіцкім раёне Мінскай вобласці. Уваходзіць у склад Пярэжырскага сельсавета.

Геаграфія

Знаходзіцца за 45 кіламетраў на паўночны захад ад Мар’інай Горкі, 1 кіламетр ад чыгуначнага прыпыначнага пункту Седча на лініі Мінск—Асіповічы, каля ракі Свіслач.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

У першай палове 15 ст. належала Судзівою Валімунтавічу. У канцы 16 ст. у Менскім павеце ВКЛ.

У складзе Расійскай імперыі

У 1793 г. у выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай вёска адышла да Расійскай імперыі. У 19 - пачатак 20 ст. сяло, цэнтр Пярэжырскай воласці Ігуменскага павета Мінскай губерні.

На 1886 г. у сяле працавалі валасное праўленне, праваслаўная царква, капліца, народнае вучылішча, вінакурны завод і млын.

Найноўшы час

У Першую сусветную вайну ў лютым — снежні 1918 года была пад акупацыяй войскаў кайзераўскай Германіі.

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай вёска абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. З 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі вёска ўвайшла ў склад БССР.

У жніўні 1919 — ліпені 1920 вёска знаходзілася пад польскай уладай.

З 20.08.1924 г. цэнтр сельсавета. У 1927 г. арпанізавана тарфяная арцель. У 1929 г. - калгас «Перамога». Пад час Другой сусветнай вайны з канца чэрвеня 1941 г. да 4 ліпеня 1944 г. акупіравана нямецкімі войскамі. Было забіта больш за 30 жыхароў.

Насельніцтва

• 1886 год — 100 двароў, 750 жыхароў.
• пачатак XX стагоддзя — 164 двары, 1561 жыхар. Побач з сялом знаходзіўся чыгуначны раз’езд Пяражыр — 3 гаспадаркі, 56 жыхароў (1906 годзе).
• 1917 год — 186 двароў, 1020 жыхароў.
• 2001 год — 435 жыхароў, 191 двор.
• 1 студзеня 2002 года — 193 двары, 445 жыхароў.

Сацыяльная сфера

Адукацыя

Пярэжырская сярэдняя школа імя А.Е. Гурыновіча

Ахова здароўя

Медыцынскія паслугі надае вясковая амбулаторыя. Колькасць абслугоўваных пацыентаў складае – 20 чалавек у змену.

Культура і грамадства

Царква, праект маскоўскай перабудовы, 1870 г.

Музей імя Анатоля Гурыновіча

Музей гісторыі знаходзіцца ў Пярэжырскай сярэдняй школе. У 2000 годзе па ініцыятыве Іосіфа Васільевіча Кучко, на той момант дырэктара школы, Пярэжырскай сярэдняй школе было прысвоена імя былога міністра замежных спраўБССР Анатоля Гурыновіча.

Страчаная спадчына

• Царква Святога Мікалая (1842). Пабудавана на сродкі прыхаджан і мясцовага памешчыка Іскрыцкага. Была пабудавана з дрэва на мейсцы старай царквы (старая згарэла ў 1812 годзе). У 1879 г. царква мела 23 дзес. ворыва, 10 - сенакосу, 5 дзес. прысядзібнай зямлі, больш за 1,6 тыс. прыхаджан, пры царкве было папячыцельства.
• Капліца, упамінаецца ў 1886 годзе.

Славутасці

• Брацкая магіла (1944)
• Царква свяціцеля Мікалая Цудадзея.

Вядомыя асобы

• Георгій Захаравіч Бягун (1922—1987) — беларускі журналіст, фатограф. Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.

Гл. таксама

• Пярэжырская воласць

Літаратура

• Памяць : Пухавіцкі раён: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / [укладальнік А. А. Прановіч; рэдкалегія: А. М. Карлюкевіч і інш.]. — Мінск : Беларусь, 2003. — 748 с. — 3000 экз. ISBN 985-01-0251-9.
• Пярэжыр // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 160. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Пярэжыр
• У Пярэжырскай школе адкрылі музей імя Анатоля Гурыновіча // http://zviazda.by/
• У імя славутага выпускніка(недаступная спасылка) // http://nastgaz.by/
• Гісторыя школы // http://pukhovichi-roo.by/