Караваева (Пухавіцкі раён)
Вёска
Караваева
| ||||||||||||||||||||||
Карава́ева[1] (трансліт.: Karavajeva, руск.: Караваево) — вёска ў Пухавіцкім раёне Мінскай вобласці, на рацэ Свіслач. Уваходзіць у склад Пярэжырскага сельсавета. Месціцца за 27 км на паўночны захад ад Мар’інай Горкі, 37 км ад Мінска.
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Ранняя гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Караваева вядома з 1582 года, у валоданні спадчыннікаў Кезгайлаў[2], у складзе маёнтка Смілавічы-Бакшты Менскага павета Менскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага. У канцы XVII стагоддзя належала Завішам[3]. Крыштаф Завіша згадваў Караваева як «месца сярод пушчаў поўных дзікага звера»[3]. У 1710 годзе ўпамінаецца як моцна пацярпелая ў Паўночную вайну[4]. У канцы XVIII стагоддзя Караваева, альбо Караваеў у складзе маёнтка Дукора, уласнасць Агінскіх[5], пазней уласнасць Оштарпаў.
У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай 1793 года тэрыторыя апынулася ў складзе Расійскай імперыі, у Ігуменскім павеце Мінскай губерні. У канцы XVIII стагоддзя, сярод іншых насельнікаў, было чацвёра мяшчан яўрэяў. Пасля 1861 года вёска ў Дукорскай воласці Ігуменскага павета.
У 1880 годзе адкрыта школа граматы для хлопчыкаў, у 1890 годзе было 33 вучні. Паводле перапісу 1897 года была школа граматы, хлебазапасны магазін, піцейны дом, капліца.
Найноўшы час
[правіць | правіць зыходнік]З канца лютага 1918 года тэрыторыя акупаваная войскамі Германскай імперыі. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Жыхары Караваева пісалі звароты ў Народны Сакратарыят Беларусі са скаргамі на дзеянні нямецкіх акупацыйных улад[6]. У снежні 1918 года занята Чырвонай Арміяй, з 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Савецкай Беларусі, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. У час польска-савецкай вайны ў жніўні 1919 — ліпені 1920 гадоў пад акупацыяй Польшчы (Мінская акруга ГУУЗ).
З 31 ліпеня 1920 года ў Беларускай ССР. Працавала школа 1-й ступені. У 1930-я гады праведзена прымусовая калектывізацыя, створаны калгас «Новы шлях», была кузня.
У Другую сусветную вайну з канца чэрвеня 1941 года да пачатку ліпеня 1944 года пад акупацыяй Германіі. Каля вёскі базіравалася савецкая партызанская брыгада «Беларусь». Акупацыйнымі войскамі ў час вайны было спалена 28 дамоў і забіта 15 жыхароў[7].
Насельніцтва
[правіць | правіць зыходнік]- 1800 год — 68 двароў, 549 жыхароў
- 1816 год — 90 двароў, каля 420 жыхароў
- 1858 год — 188 рэвізскіх душ
- 1897 год — 124 двары, 924 жыхары
- 1908 год — 142 двары, 1065 жыхароў
- 1917 год — 152 двары, 1013 жыхароў
- 2002 год — 101 двор, 197 жыхароў
- 2009 год — 167 жыхароў
- 2019 год — 105 жыхароў[8]
Вядомыя асобы
[правіць | правіць зыходнік]- Макар Паслядовіч (1906—1984) — беларускі пісьменнік і перакладчык.
- Расціслаў Шлопак (1921—?) — беларускі гісторык, кандыдат гістарычных навук.
Інфраструктура
[правіць | правіць зыходнік]Каля Караваева размешчана радовішча пясчана-жвіровага матэрыялу, ёсць школа.
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі : у 4 т. / Дзяржаўны камітэт па маёмасці Рэспублікі Беларусь, Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Белкартаграфія»; рэдкалегія: В. Л. Насевіч (галоўны рэдактар) [і інш.]. — Т. 1 / [рэд. Л.У. Шклярэвіч]. — Мінск: Белкартаграфія, 2009. — 244, [3] с., іл. — ISBN 978-985-508-060-3. С. 214.
- ↑ а б SgKP 1883, с. 422.
- ↑ НГАБ у Мінску, ф. 1727, воп. 1, спр. 7, с. 211
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі : у 4 т. / Дзяржаўны камітэт па маёмасці Рэспублікі Беларусь, Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Белкартаграфія»; рэдкалегія: В. Л. Насевіч (галоўны рэдактар) [і інш.]. — Т. 2 / [складзены і падрыхтаваны да друку ў 2012 г. ; спецыяльны змест распрацавалі: Я. К. Анішчанка і інш.] — 2013 — 1 атлас (347, [4] с.) : каляр., карты, тэкст, іл., паказальнік — ISBN 978-985-508-245-4. С. 243.
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі : у 4 т. / Дзяржаўны камітэт па маёмасці Рэспублікі Беларусь, Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Белкартаграфія»; рэдкалегія: В. Л. Насевіч (галоўны рэдактар) [і інш.]. — Т. 4 / [рэд. В.Л. Насевіч]. — Мінск: Белкартаграфія, 2018. — 270 с., іл. — ISBN 978-985-508-476-2. С. 19.
- ↑ Поиск - Белорусские деревни, сожжённые в годы Великой Отечественной войны . db.narb.by. Праверана 16 верасня 2024.
- ↑ Belarus . pop-stat.mashke.org. Праверана 16 верасня 2024.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Караваева // Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 8: Мінская вобласць, кн. 4 / рэдкал.: Т. У. Бялова (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2013. — С. 149. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0735-9.
- Памяць: Пухавіцкі раён: Гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / Укл. А. А. Прановіч; Рэдкал.: А. М. Карлюкевіч і інш.. — Мінск: Беларусь, 2003. — 749 с. — ISBN 985-01-0251-9.
- Jelski A. Korowajewo // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom IV: Kęs — Kutno (польск.). — Warszawa, 1883. — S. 422.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Караваева (Пухавіцкі раён)