Гогенцолерны

Гогенцолерны ням.: Hohenzollern
Краіна	Германія
Тытулы	Бургграф Нюрнберга Граф Цолерн Маркграф Брандэнбурга Маркграф Байрайта Маркграф Брандэнбург-Ансбах Герцаг Прусіі Кароль Прусіі Імператар Германіі
Заснавальнік	Фрыдрых I
Апошні кіраўнік	Вільгельм II
Цяперашні глава	Георг Фрыдрых
Год заснавання	XII стагоддзе
Зрушэнне	1918 год
Малодшыя лініі	Гогенцолерн-Хехінген Гогенцолерн-Зігмарынген Гогенцолерн-Хайгелорх

Гогенцолерны (ням.: Hohenzollern) — германская дынастыя швабскага паходжання, дынастыя курфюрстаў Брандэнбурга, затым каралёў Прусіі, у перыяд з 1871 па 1918 гады прускія каралі з дынастыі Гогенцолернаў былі адначасова і кайзерамі Германіі. Каталіцкая галіна Гогенцолернаў, Гогенцолерны-Зігмарынгены, кіравала ў 1866—1947 гадах у Румыніі.

Wilhelm II

Да адной з галін Гогенцолернаў па мужчынскай лініі належыць адзін з прэтэндэнтаў на Расійскі прастол, Георгій Міхайлавіч Раманаў: яго бацькам быў Франц-Вільгельм, прынц Прускі (у праваслаўі Міхаіл Паўлавіч), унук Іаахіма, прынца Прускага — малодшага сына германскага імператара Вільгельма II.

Гісторыя

Замак Гогенцолерн

Паводле паддання, родапачынальнікам роду быў нейкі швабскі граф Тасілон, аднак ні з якіх іншых гістарычных крыніц ён не вядомы. Па іншай больш дакладнай версіі радавод выводзіцца ад швабскага герцагскага роду Бурхардзінгаў, аднак дакладная сувязь з ім не ўсталявана.

Першым дакладна вядомым прадстаўніком роду быў Бурхард I, які валодаў замкам Цолерн (ням.: Zollern), які знаходзіцца ў паўднёва-заходняй Швабіі, на поўдзень ад Цюбінгена. Ад назвы гэтай скалы вышынёй 855 метраў і пайшла назва дынастыі (ад паўднёванямецкага «хоэнцолер» — высокая скала).

У 1191 годзе граф Фрыдрых III пасродкам шлюбу набыў Нюрнберг. Пры яго сынах у 1227 годзе род падзяліўся на дзве галіны. У 1415 годзе бургграф Нюрнбергскі Фрыдрых VI (1371—1440) з роду Гогенцолернаў атрымаў марку Брандэнбург, стаўшы курфюрстам Фрыдрыхам I.

У 1968 годзе шпрынгераўская Bild Zeitung выступіла за абранне Луі Фердынанда новым прэзідэнтам Германіі. У лютым 1967 года германскі гісторык Вальтэр Гёрліц у газеце Die Welt пісаў:

Дынастыя Гогенцолернаў ужо аднойчы была сімвалам дзяржаўнага адзінства.

У 1990-х гадах Луі Фердынанд заявіў, што пасля ўрэгулявання праблем, звязаных з аб'яднаннем Германіі, германскаму народу павінна быць прадстаўлена магчымасць на рэферэндуме вырашыць пытанне аб усталяванні ў краіне канстытуцыйнай манархіі. Гэта, па яго меркаванні, магло б прывесці да вяртання на прастол дынастыі Гогенцолернаў. Аднак увосень 1994 года ва ўзросце 86 гадоў Луі Фердынанд Гогенцолерн сканаў у Брэмене. 8 кастрычніка 1994 года ў Берліне адбылася афіцыйная цырымонія яго пахаванняў. Новым главой дынастыі стаў Георг Фрыдрых фон Гогенцолерн. У студзені 2011 года было абвешчана аб заручынах прынца Георга і прынцэсы Сафі фон Ізенбург. Грамадзянская цырымонія прайшла ў Патсдаме 25 жніўня 2011 года. Шлюб прайшоў у Царкве Міру ў парку палаца Сан-Сусі ў Патсдаме 27 жніўня 2011 года, у адзначэнне 950-й гадавіны заснавання Дому Гогенцолернаў. Шлюб трансляваўся ў прамым эфіры па мясцовым тэлебачанні.

Радавыя лініі і галіны

Швабская галіна

Швабская галіна, родапачынальнікам якой быў Фрыдрых IV, атрымала ў спадчыну радавыя ўладанні ў Швабіі. Пры яго нашчадках яна падзялілася на галіны Гогенцолерн-Гехінген і Гогенцолерн-Зігмарынген. Пасля скасавання гэтых княстваў прадстаўнікі абедзвюх ліній былі ўключаны ў прускі каралеўскі дом на правах малодшых прынцаў крыві.

Галіна Гогенцолерн-Гехінген

Родапачынальнікам галіны стаў граф Эйтэль Фрыдрых IV (1545—1605). Яго сын Іаган Георг у 1623 годзе атрымаў княжацкі тытул. Пасля скасавання Свяшчэннай Рымскай імперыі ў 1806 годзе, княства Гогенцолерн-Гехінген далучылася да Рэйнскага саюза, а ў 1815 годзе ўвайшло ў Германскі саюз. Пад ціскам рэвалюцыі, якая ахапіла германскія дзяржавы ў 1848—1849 гадах, князь быў вымушаны пагадзіцца з прыняццем канстытуцыі, аднак беспарадкі не спыніліся. Каб не дапусціць перавароту, Прусія ўвяла свае войскі ў княства. У выніку ў 1849 годзе князь Фрыдрых Вільгельм Канстанцін саступіў свае ўладанні прускаму каралю Фрыдрыху-Вільгельму IV. Пасля смерці Фрыдрыха Вільгельма Канстанціна галіна загасла, аднак існуе яго марганатычнае нашчадства.

Галіна Гогенцолерн-Зігмарынген

Родапачынальнікам галіны стаў граф Карл II. У 1833 годзе яго нашчадак князь Карл даў краіне канстытуцыю, але цяжкія падаткі (з 1818 па 1848 год яны выраслі ў 6 раз) выклікалі ў 1848 годзе рэвалюцыю. Князь адрокся ад прастола на карысць свайго сына Карла-Антона, але і той не мог супакоіць хваляванняў; краіна была занята прускімі войскамі, і 7 снежня 1849 года князь саступіў яе Прусіі. Княства Гогенцолерн-Зігмарынген было анексавана Прусіяй і пасля ўвайшло ў склад Германскай імперыі.

Старэйшы з сыноў Карла-Антона, Леапольд, быў у 1870 годзе абраны картэсамі ў іспанскія каралі, але ад кароны адмовіўся; тым не менш, яго абранне паслужыла нагодай да франка-прускай вайны. Другі сын, Карл, у 1866 годзе стаў князем (пасля каралём) Румыніі як Караль I; яго нашчадкі кіравалі краінай аж да 1947 года.

Франконская галіна

Франконская галіна, родапачынальнікам якой стаў Конрад I, успадкавала Нюрнберг. Да 1625 года месцам пахавання прадстаўнікоў гэтай лініі быў Мюнстэр (Хайльсброн) недалёка ад галоўнага горада Сярэдняй Франконіі Ансбаха.

Адзін з яго нашчадкаў, Фрыдрых VI, у 1415 годзе атрымаў тытул курфюрста Брандэнбурга. Іншы, Фрыдрых III, у 1701 годзе стаў каралём Прусіі. З гэтага роду паходзіць імператар Германіі Вільгельм I.

Галіна графаў фон Гогенберг

Родапачынальнікам яе стаў Бурхард III фон Цолерн, які атрымаў у 1193 годзе графства Гогенберг. Галіна загасла ў 1458 годзе пасля смерці графа Рудольфа VII фон Гогенберг-Нагольдэ. Пазней тытул графаў Гогенберг насілі нашчадкі прускіх каралёў і прынцаў ад марганатычных шлюбаў.

Прадстаўнікі

Берлінскі гарадскі палац — афіцыйная рэзідэнцыя прускіх Гогенцолернаў

• Альбрэхт
• Іаган Георг
• Іаахім III Фрыдрых
• Іаан III Жыгімонт
• Георг Вільгельм
• Фрыдрых Вільгельм I
• Фрыдрых I
• Фрыдрых Вільгельм I
• Фрыдрых II Вялікі
• Фрыдрых Вільгельм II
• Фрыдрых Вільгельм III
• Фрыдрых Вільгельм IV
• Вільгельм I
• Фрыдрых III
• Вільгельм II
• Вільгельм, кронпрынц Прускі

Радаслоўе

Бурхард (?—1061), гр. фон Цолерн

Фрыдрых I (?—1125)

Фрыдрых II (?—1145)

Конрад II фон Раабс (1125—1191)

Фрыдрых I, бургграф Нюрнберга (1139—1200)

Сафія фон Раабс (1128—1192)

Конрад I (каля 1186—1261) франконская лінія

Фрыдрых II (IV) (1188—1255) швабская лінія

Фрыдрых III, (1220—1297)

Конрад II (?—1314)

Фрыдрых V (?—1289)

Іаган I (1279—1300)

Фрыдрых IV (1287—1332)

Фрыдрых VI (?—1298)

Іаган II (1309—1357)

Фрыдрых VIII (?—1333)

Фрыдрых V (1333—1398)

Фрыдрых Остэртаг (?—1400)

Іаган III (1369—1420)

Фрыдрых I (1371—1440)

Фрыдрых (?—1364)

Іаган Алхімік (1406—1460)

Фрыдрых II Жалезны (1413—1471)

Альбрэхт Ахіл (1414—1486)

Фрыдрых XI (?—1401)

Іаан Цыцэрон (1455—1499)

Фрыдрых I Брандэнбург-Ансбах (1460—1536)

Эйтэль Фрыдрых I (?—1432)

Альбрэхт Брадэнбургскі (1490—1545)

Іаахім I Нестар (1484—1535)

Альбрэхт (1490—1568)

Ёст Нікалас, гр. Гогенцолерн (?—1488)

Іаахім II Гектар (1505—1571)

Ганс Кюстрынскі (1513—1571)

Альбрэхт Фрыдрых (1553—1618)

Эйтэль Фрыдрых I (1452—1512)

Іаан-Георг (1525—1598)

Эйтэль Фрыдрых II (1494—1525)

Іаахім-Фрыдрых (1546—1608)

Кацярына Кюстрынская (1549—1602)

Карл I (1516—1576)

Іаан-Жыгімонт (1572—1619)

Ганна Пруская (1576—1625)

Эйтэль Фрыдрых, гр. Хехінген (1545—1605)

Карл II, гр. Зігмарынген (1547—1606)

Георг-Вільгельм (1595—1640)

Іаган Георг Г.-Х. (1577—1623), кн. з 1623

Іаган Г.-З. (1578—1638), кн. з 1623

Фрыдрых Вільгельм I (1620—1688)

Філіп Г.-Х. (1601—1671)

Мейнард I Г.-З. (1605—1681)

Фрыдрых I (1657—1713)

Герман Фрыдрых (1665—1733)

Фрыдрых Вільгельм Г.-Х. (1663—1735)

Максіміліян Г.-З. (1636—1689)

Фрыдрых Вільгельм I (1688—1740)

Іозеф Вільгельм Г.-Х. (1717—1798)

Франц Ксаўер (1719—1765)

Мейнард II Г.-З. (1673—1715)

Фрыдрых II Вялікі (1712—1786)

Аўгуст Вільгельм (1722—1758)

Вільгельміна Пруская (1709—1758)

Герман Фрыдрых Ота Г.-Х. (1748—1810)

Іозеф Фрыдрых Г.-З. (1702—1769)

Фрыдрых Вільгельм II (1744—1797)

Вільгельміна (1751-1820)

Фрыдрых Герман Ота Г.-Х. (1776—1838)

Карл Фрыдрых Г.-З. (1724—1785)

Фрыдэрыка (1767-1820)

Фрыдрых Вільгельм III (1770—1844)

Вільгельміна (1774—1837)

Фрыдрых Вільгельм Канстанцін Г.-Х. (1801—1869)

Антон Алаіз Г.-З. (1762—1831)

Фрыдрых Вільгельм IV (1795—1861)

Вільгельм I (1797—1888)

Шарлота Пруская (Аляксандра Фёдараўна) (1798—1860)

Карл (1801—1883)

Карл III Г.-З. (1785—1853)

Фрыдрых III (1831—1888)

Луіза (1838—1923)

Фрыдрых Карл (1828—1885)

Карл Антон (1811—1885)

Вільгельм II (1859—1941)

Генрых (1862—1929)

Сафія (1870—1932)

Караль I (1839—1914)

Леапольд (1835—1905)

Вільгельм (1882—1951)

Адальберт (1884—1948)

Іаахім (1890—1920)

Вікторыя Луіза (1892—1980)

Фердынанд I (1865—1927)

Вільгельм (1906—1940)

Людвіг Фердынанд (1907—1994)

вял.кнж. Кіра Кірылаўна (1909—1967)

Караль II (1893—1953)

Марыя, прынцэса Румыніі (1900—1961)

Людвіг Фердынанд Оскар (1944—1977)

Міхай I (нар. 1921)

Георг Фрыдрых (нар. 1976)

Колеры азначаюць:

бургграфы Нюрнберга (з 1191), курфюрсты Брандэнбурга (з 1415), герцагі (з 1525) і каралі Прусіі (з 1701), імператары Германіі (1871—1918)

графы (з 1576), князі (з 1623) Гогенцолерн-Зігмарынген, каралі Румыніі (1881—1947)

Гл. таксама

• Замак Гогенцолерн

Літаратура

• Spindler M., Kraus A. Geschichte Frankens bis zum Ausgang des 18. Jahrhunderts. — München: Beck, 1997. — 1466 p. — ISBN 3-406-39451-5
• Семёнов И. С. Европейские династии: Полный генеалогический справочник / Научный редактор Е. И. Карева, О. Н. Наумов. Вступительная статья О. Н. Наумов. — М.: ООО «Издательство Энциклопедия», ООО «Издательский дом ИНФРА-М», 2006. — 1104 с. — 1 000 экз. — ISBN 5-94802-014-2, ISBN 5-16-002720-3

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Гогенцолерны
• Гогенцоллерн, княжества в Пруссии // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
• www.Preussen.de Гогенцолерны
• Манархі Еўропы. Лёсы дынастый. Гогенцолерны