Матарова
Вёска
Матарова
| ||||||||||||||||||||||
Матаро́ва[1] (трансліт.: Matarova, руск.: Моторово) — вёска ў Пухавіцкім раёне Мінскай вобласці. Уваходзіць у склад Голацкага сельсавета. Месціцца за 34 км на паўночны захад ад Мар’інай Горкі, 19 км ад Мінска, каля шашы Мінск—Бабруйск (0,3 км), каля ракі Слоўст.
Назва
[правіць | правіць зыходнік]Назва, верагодна, паходзіць ад прозвішча Матора, Матор, якое можа мець шмат значэнняў[2].
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Ранняя гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]У пісьмовых крыніцах упамінаецца ў 1582 годзе як сяло і маёнтак Матарова Менскага павета Менскага ваяводства Вялікага княства Літоўскага. У 1590 годзе 10 дымоў, шляхецкая ўласнасць. У 1772 годзе вёска і маёнтак, уласнасць І. Грушынскага.
У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай 1793 года тэрыторыя апынулася ў складзе Расійскай імперыі. У 1800 годзе былі капліца і карчма. У XIX стагоддзі ў Ігуменскім павеце Мінскай губерні. Фальварак дамена Дукора, уласнасць Агінскіх, пазней Оштарпаў. Пэўны час у валоданні Прушынскіх. З 1854 года[3] вёскі ў валоданні С. Азямблоўскага і П. Шпілеўскага.
З другой паловы XIX стагоддзя ў Дукорскай воласці Ігуменскага павета.
У 1884 годзе адкрыта школа граматы. На 1886 года была праваслаўная царква. Паводле перапісу 1897 года дзейнічала капліца, працавала школа царкоўнай граматы, хлебазапасны магазін, піцейны дом, побач маёнтак. У канцы XIX стагоддзя маёнткам Матарова валодалі Шпілеўскія Антон і Пётр Пятровічы, дваране каталіцкага веравызнання[4].
У пачатку ХХ ст. была царква і царкоўнапрыходская школа. Побач з вёскай быў аднайменны маёнтак.
Найноўшы час
[правіць | правіць зыходнік]З канца лютага 1918 года тэрыторыя акупаваная войскамі Германскай імперыі. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Жыхары Дукорскай воласці пісалі звароты ў Народны Сакратарыят Беларусі са скаргамі на дзеянні нямецкіх акупацыйных улад[5]. У снежні 1918 года занята Чырвонай Арміяй, з 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Савецкай Беларусі, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. У час польска-савецкай вайны ў жніўні 1919 — ліпені 1920 гадоў пад акупацыяй Польшчы (Мінская акруга ГУУЗ).
З 31 ліпеня 1920 года ў Беларускай ССР. Працавала працоўная школа 1-й ступені, у якой у 1922 годзе вучыліся 120 вучняў, з іх 49 дзяўчынак, працавалі 2 настаўнікі.
У 1930-х гадах праведзена прымусовая калектывізацыя, у 1933 годзе быў калгас «Краіна Саветаў», была кузня.
У Другую сусветную вайну з канца чэрвеня 1941 года да пачатку ліпеня 1944 года вёска пад акупацыяй Германіі.
У 1966 годзе да Матарова далучаны Пасёлак торфапрадпрыемства «Сцяг Саветаў».
Насельніцтва
[правіць | правіць зыходнік]- 1772 год — 9 двароў, 63 жыхары
- 1800 год — 30 двароў, 350 жыхароў
- 1858 год — 298 жыхароў
- 1886 год — 47 двароў, 518 жыхароў
- 1897 год — 117 двароў, 761 жыхар
- 1908 год — сяло, 138 двароў, 963 жыхары; маёнтак, 3 двары, 20 жыхароў
- 1917 год — сяло, 151 двор, 972 жыхары; маёнтак 1 двор, 2 жыхары
- 1960 год — 892 жыхары
- 2002 год — 180 двароў, 419 жыхароў
- 2010 год — 172 гаспадаркі, 432 жыхары
- 2012 год — 169 гаспадарак, 404 жыхары
- 2019 год — 518 жыхароў[6]
Спадчына
[правіць | правіць зыходнік]- Брацкая магіла часоў Другой сусветнай вайны
Страчаная спадчына
[правіць | правіць зыходнік]- Царква, упамінаецца ў 1886 годзе
- Капліца, упамінаецца ў 1897 годзе
Інфраструктура
[правіць | правіць зыходнік]Культура
[правіць | правіць зыходнік]- Дзейнічае бібліятэка
- Клуб
Адукацыя
[правіць | правіць зыходнік]- Базавая школа
- Дзіцячыя яслі-сад
Медыцына
[правіць | правіць зыходнік]- Медыцынскі пункт
- Аптэка
Эканоміка
[правіць | правіць зыходнік]- Сядзіба калгаса
- Механічныя майстэрні
- Аддзяленне сувязі
- Ашчадная каса
- Крамы
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
- ↑ Краткий топонимический словарь Белоруссии / В. А. Жучкевич. — Минск: Издательство Белорусского государственного университета, 1974. — 447 с. — 12 700 экз.
- ↑ SgKP 1885, с. 742.
- ↑ Памяць 2003, с. 98.
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі : у 4 т. / Дзяржаўны камітэт па маёмасці Рэспублікі Беларусь, Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Белкартаграфія»; рэдкалегія: В. Л. Насевіч (галоўны рэдактар) [і інш.]. — Т. 4 / [рэд. В.Л. Насевіч]. — Мінск: Белкартаграфія, 2018. — 270 с., іл. — ISBN 978-985-508-476-2. С. 19.
- ↑ Belarus . pop-stat.mashke.org. Праверана 30 красавіка 2024.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Матарова // Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 8: Мінская вобласць, кн. 4 / рэдкал.: Т. У. Бялова (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2013. — С. 158—159. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0735-9.
- Памяць: Пухав. р-н: Гіст.-дак. хронікі гарадоў і р-наў Беларусі / Укл. А. А. Прановіч; Рэдкал.: А. М. Карлюкевіч і інш.. — Мінск: Беларусь, 2003. — 749 с. — ISBN 985-01-0251-9.
- Jelski A. Motorowo // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VI: Malczyce — Netreba (польск.). — Warszawa, 1885. — S. 741—742.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Матарова