Густаў I Ваза

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Густаў I Васа\Густаў I Эрыксан
Gustav I Vasa\Gustaf I Eriksson
Сцяг кароль Швецыі, Готаў і Вендаў
6 чэрвеня 1523 — 29 верасня 1560
Каранацыя 12 студзеня 1528
Папярэднік Крысціян II
Пераемнік Эрык XIV

Нараджэнне 12 мая 1496
Смерць 29 верасня 1560(1560-09-29)[1][2][…] (64 гады)
Месца пахавання
Род Ваза
Бацька Эрык Юхансан Ваза[d][1]
Маці Сесілія Мансдотэр[d][1]
Жонка Кацярына Саксэн-Лаўэнбургская[1][4], Маргарыта Леёнхувуд[1][5][…] і Катарына Стэнбок[1][4]
Дзеці Эрык XIV, Юхан III, Катарына Шведская, Сесілія Шведская, Magnus, Duke of Östergötland[d], Ганна Шведская (1545—1610), Princess Sophia of Sweden[d], Princess Elizabeth of Sweden[d] і Карл IX[5]
Веравызнанне лютэранства
Адукацыя
Дзейнасць манарх, палітык
Аўтограф Выява аўтографа
Бітвы
Узнагароды
Knight of the Order of Saint-Michel
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Густаў Ваза, або Густаў I (шведск.: Gustav Vasa, больш дакладна Густаў Васан; 14961560) — рэгент шведскага каралеўства з 23 жніўня 1521 (Густаў Эрыксан Васан), кароль Швецыі з 6 чэрвеня 1523 года. Да ўступлення на пасад — Густаў Эрыксан (швед. Gustav Eriksson). Падняў паўстанне супраць дацкага панавання і стаўшы каралём, стварыў у Швецыі моцную цэнтралізаваную дзяржаву з лютэранскай кіруючай элітай.

На чале дзяржавы[правіць | правіць зыходнік]

З 6 чэрвеня 1523 — Med Guds Nåde, Sveriges, Götes och Vendes Konung (Божай міласцю Кароль Швецыі, Готаў і Вендаў)

У пачатку праўлення быў вымушаны пайсці на значныя ўступкі арыстакратыі, вяртаючы дваранам казённыя землі. Правёў шэраг рэформ (дзяржаўнага кіравання, судовага ладу, ваенную). Спрыяў развіццю прамысловасці, асабліва горна-металургічнай. Стварыў магутную пастаянную армію, упершыню ў Еўропе увёў палкавую артылерыю. Вёў войны з Даніяй, Расіяй, Польшчай, захапіўшы вялікія тэрыторыі, удзельнічаў з 1630 у Трыццацігадовай вайне (1618—48) на баку антыгабсбургскай кааліцыі. Загінуў у бітве пры Лютцэне.

Зноскі

  1. а б в г д е ё ж з і к Gustav I — 1917.
  2. GUSTAVE Ier VASA // Encyclopædia UniversalisEncyclopædia Britannica. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. Nordisk familjebok, 2nd edition — Т. 10 (Gossler - Harris). — С. Column 656.
  4. а б (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
  5. а б Kindred Britain

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]


Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]