(25143) Ітакава

(25143) Ітакава
Адкрыццё
Першаадкрывальнік	LINEAR
Месца выяўлення	Сакора
Дата выяўлення	26 верасня 1998
Эпанім	Hideo Itokawa[d]
Альтэрнатыўныя абазначэнні	1998 SF36
Катэгорыя	АЗЗ (Апалоны)
Арбітальныя характарыстыкі
Эпоха 27 жніўня 2011 года JD 2455800.5
Эксцэнтрысітэт (e)	0,28030
Вялікая паўвось (a)	198,074 млн км (1,32404 а.а.)
Перыгелій (q)	142,554 млн км (0,95291 а.а.)
Афелій (Q)	253,594 млн км (1,69517 а.а.)
Перыяд абарачэння (P)	556,481 сут (1,524 г)
Сярэдняя арбітальная скорасць	25,368 км/с
Схіленне (i)	1,622°
Даўгата ўзыходнага вузла (Ω)	69,089°
Аргумент перыгелія (ω)	162,796°
Сярэдняя анамалія (M)	350,840°
Фізічныя характарыстыкі
Дыяметр	0,33 км (535 × 294 × 209) м
Маса	(3,51 ± 0,105)×1010 кг
Шчыльнасць	1,9 ± 0,13 г/см³
Паскарэнне свабоднага падзення на паверхні	~0,0001 м/с²
2-я касмічная скорасць	~0,0002 км/с
Перыяд вярчэння	12,132 гадз
Спектральны клас	S
Абсалютная зорная велічыня	19,2m
Альбеда	0,53
Сярэдняя тэмпература паверхні	206 К (−67 °C)

(25143) Ітакава (лац.: Itokawa ад яп.: ??) — калязямны астэроід з групы апалонаў, які характарызуецца моцна выцягнутай арбітай, з-за якой падчас свайго руху вакол Сонца ён перасякае арбіты Зямлі і Марса. Ён быў адкрыты 26 верасня 1998 года ў рамках праграмы LINEAR у абсерваторыі Сакора і названы ў гонар заснавальніка японскай касмічнай праграмы прафесара Хідэа Ітакавы. Дадзены астэроід цікавы перш за ўсё тым, што ён быў выбраны аб’ектам даследавання зонда «Хаябуса» і стаў першым астэроідам, з якога на Зямлю былі дастаўлены ўзоры грунта.

Памеры і паверхня

Ітакава адносіцца да астэроідаў класа S(IV). Даўжыня астэроіда складае 535 метраў, сярэдняя шчыльнасць да 2 г/см³. Астэроід верціцца вакол восі з перыядам каля паловы зямных сутак. Ітакава мае няправільную форму, яго можна разглядаць як які складаецца з меншай часткі («галавы») і большай («цела»). Па знешнім відзе астэроід моцна адрозніваецца ад іншых вывучаных астэроідаў. Яго паверхня можна падзяліць на 2 тыпу ландшафта: перасечаную мясцовасць, пакрытую вялікай колькасцю камянёў і валуноў, і роўныя рэгалітавыя раўніны ў «перашыйка». Да апошніх адносяцца мора Муз і мясцовасць Сагаміхара, на астатняй частцы астэроіда пераважае камяністы ландшафт. На Ітакаве выяўлена больш дзясятка ярка выяўленых ударных структур кругавой формы. Адной з найбуйнейшых з’яўляецца Малая Вумера дыяметрам каля 50 метраў. Большасць кратараў малога памеру запоўнены пылам і па знешнім відзе нагадваюць «сажалкі», выяўленыя на паверхні Эраса. Галоўнай асаблівасцю Ітакавы з’яўляецца наяўнасць вельмі вялікай колькасці камянёў і валуноў. Усяго было выяўлена больш 1000 валуноў памерамі больш 5 метраў, а максімальны памер некаторых груд дасягае ~50 метраў.

Высадка на паверхню

У 2000 годзе астэроід быў выбраны ў якасці мэты місіі «Хаябусы». Зонд апынуўся зблізку Ітакавы 12 верасня 2005 года і першапачаткова «прыпаркаваўся» на адлегласці 20 км (12 міль), а затым і ў 7 км (4,3 міль) ад астэроіда (гравітацыя Ітакавы была занадта слабая, каб утрымацца на яго арбіце, таму карабель скарэктаваў сваю арбіту вакол Сонца, пакуль яна не супадзе з арбітай астэроіда). «Хаябуса» здзейсніў пасадку на астэроід 20 лістапада і заставаўся на паверхні на працягу трыццаці мінуць, але прылада, прызначанае для збору ўзораў грунта, не спрацавала. 25 лістапада, пасля другой пасадкі была прадпрынятая другая спроба збору проб. Капсула з узорам была вернутая на Зямлю і прызямлілася на аўстралійскім выпрабавальным палігоне Вумера 13 чэрвеня 2010 года, каля 13:51 UTC. 16 лістапада 2010 года Японскае агенцтва аэракасмічных даследаванняў паведаміла, што пыл, сабраная падчас місіі «Хаябусы», сапраўды ад астэроіда.

Аналіз часціц

26 жніўня 2011 года ў часопісе Science выйшлі шэсць артыкулаў, якія змяшчаюць высновы, заснаваныя на аналізе пылу, якую «Хаябуса» сабраў з паверхні Ітакавы. Навукоўцы выказалі здагадку, што Ітакава быў, верагодна, фрагментам з глыбіні большага астэроіда, які распаўся. Пыл, сабраная з паверхні астэроіда, як мяркуюць, праляжала там каля васьмі мільёнаў гадоў. Навукоўцы выкарыстоўвалі разнастайныя метады хіміі і мінералогіі для аналізу пылу з Ітакавы. Ітакава быў вызначаны, у адпаведнасці з распаўсюджанай класіфікацыяй, як тып астэроідаў, вядомых як «з нізкім утрыманнем агульнага жалеза, звычайныя хандрыты з нізкім утрыманнем металаў». Іншая група навукоўцаў усталявала, што цёмны колер жалеза на паверхні Ітакавы з’яўляецца вынікам уздзеяння мікраметэарытаў і высакахуткасных часціц, выходных ад Сонца.

Гл. таксама

• Спіс астэроідаў (25101—25200)
• Класіфікацыі малых планет
• Спіс астэроідаў, якія перасякаюць арбіту Зямлі
• Спіс астэроідаў, якія перасякаюць арбіту Марса

Спасылкі

• База даных JPL НАСА па малых целах Сонечнай сістэмы (25143) (англ.)
• База даных MPC па малых целах Сонечнай сістэмы 25143
• Фота астэроіда Ітакава(недаступная спасылка)
• Close-up images of Itokawa, a rubble pile asteroid. (англ.)
• Special issue: Hayabusa at Itokawa, Science, Vol. 312, no. 5778, June 2 2006. (англ.)
• Касмічны апарат «Хаябуса» сапраўды даставіў часціцы пазаземнага паходжання Архівавана 28 красавіка 2012.
• Апублікаваны вынікі вывучэння пылу з астэроіда Ітакава(недаступная спасылка)
• Склад грунта з астэроіда Ітакава
• Astronomy Picture of the Day (англ.) (The Missing Craters of Asteroid Itokawa). Праверана 22 лістапада 2024.