Анексія: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др →Прыклады анексій: недакладныя прыклады |
дрНяма тлумачэння праўкі |
||
| Радок 5: | Радок 5: | ||
Анексію варта адрозніваць ад [[акупацыя|акупацыі]], якая не цягне за сабой змены юрыдычнай прыналежнасці тэрыторыі. Так, напрыклад, [[Боснія і Герцагавіна]], якая знаходзілася пад акупацыяй [[Аўстра-Венгрыя|Аўстра-Венгрыі]] з [[1878]] года, была анексавана ёю толькі ў [[1908]] годзе, а да таго лічылася фармальна тэрыторыяй [[Асманская імперыя|Асманскай імперыі]]. |
Анексію варта адрозніваць ад [[акупацыя|акупацыі]], якая не цягне за сабой змены юрыдычнай прыналежнасці тэрыторыі. Так, напрыклад, [[Боснія і Герцагавіна]], якая знаходзілася пад акупацыяй [[Аўстра-Венгрыя|Аўстра-Венгрыі]] з [[1878]] года, была анексавана ёю толькі ў [[1908]] годзе, а да таго лічылася фармальна тэрыторыяй [[Асманская імперыя|Асманскай імперыі]]. |
||
У XX стагоддзі ў сувязі з развіццём міжнароднага права анексія часцей за ўсё мае форму не аднабаковага абвяшчэння далучэння тэрыторыі, а паступовага ўключэння рэгіёну ў сферу ўплыву дзяржавы, акупацыю, фармаванне часовага ўраду і правядзенне плебісцыту, пасля якога аб'яўляецца пра рэалізацыю права нацыі на самавызначэнне ў рамках уключэння тэрыторыі ў склад агрэсара ([[Рэспубліка Гаваі]] ў [[1898]], [[Заходняя Беларусь]] у [[1939]], [[Рэспубліка Кувейт]] у [[1990]]). |
|||
== Ужыванне тэрміна ў савецкай літаратуры == |
|||
У савецкай літаратуры тэрмін «анексія» не ўжывалася ў стаўленні да СССР. Так, напрыклад, гаварылася пра анексію [[Румынія|Румыніяй]] [[Бесарабія|Бесарабіі]] ў [[1918]] ці [[Трэці рэйх|Германіяй]] [[Судэцкая вобласць|Судэцкай вобласці]] ў [[1938]] годзе. У той жа час у стаўленні тэрыторый, уключаных у склад СССР у перыяд з [[1939]] па [[1941]] ([[Заходняя Украіна]], [[Заходняя Беларусь]], [[Паўночная Букавіна]], [[Латвія]], [[Літва]], [[Эстонія]]), заўсёды ўжываліся тэрміны «ўз'яднанне» ці «далучэнне» — для тэрыторый, якія раней ўваходзілі ў склад [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]]. |
|||
== Прыклады анексій == |
== Прыклады анексій == |
||
| Радок 22: | Радок 21: | ||
* [[1967]] — [[Ізраіль]] [[Закон аб Іерусаліме|анексаваў]] [[Усходні Іерусалім]]. |
* [[1967]] — [[Ізраіль]] [[Закон аб Іерусаліме|анексаваў]] [[Усходні Іерусалім]]. |
||
* [[1975]] — [[Індыя]] анексавала [[Сікім]]. |
* [[1975]] — [[Індыя]] анексавала [[Сікім]]. |
||
| ⚫ | |||
* [[1975]] — [[Марока]] і [[Маўрытанія]] акупавалі і анексавалі [[Іспанская Сахара|Іспанскую Сахару]] (Маўрытанія адмовілася ў 1979 годзе, Марока кантралюе 2/3 тэрыторыі). |
* [[1975]] — [[Марока]] і [[Маўрытанія]] акупавалі і анексавалі [[Іспанская Сахара|Іспанскую Сахару]] (Маўрытанія адмовілася ў 1979 годзе, Марока кантралюе 2/3 тэрыторыі). |
||
| ⚫ | |||
* [[1981]] — [[Ізраіль]] [[Закон аб Галанскіх вышынях|анексаваў]] [[Галанскія вышыні]]. |
* [[1981]] — [[Ізраіль]] [[Закон аб Галанскіх вышынях|анексаваў]] [[Галанскія вышыні]]. |
||
* [[1990 |
* [[1990]] — [[Ірак]] [[Уварванне ў Кувейт#Анексія Кувейта|анексаваў Кувейт]]. |
||
{{зноскі}} |
{{зноскі}} |
||
Версія ад 18:08, 22 сакавіка 2014
Ане́ксія (лац.: ad nectere — далучаць) — афіцыйнае далучэнне дзяржавай усёй ці часткі тэрыторыі іншай дзяржавы ў аднабаковым парадку. Па міжнароднаму праву анексія — адзін з відаў агрэсіі і ў наш час цягне міжнародна-прававую адказнасць.
Як адзначае Ленін, у паняцце анексіі ўваходзяць звычайна 1) паняцце гвалту (гвалтоўнае далучэнне); 2) паняцце чужанацыянальнага прыгнёту (далучэнне «чужой» вобласці і т.п.) і — часам — 3) паняцце парушэння status quo[1].
Анексію варта адрозніваць ад акупацыі, якая не цягне за сабой змены юрыдычнай прыналежнасці тэрыторыі. Так, напрыклад, Боснія і Герцагавіна, якая знаходзілася пад акупацыяй Аўстра-Венгрыі з 1878 года, была анексавана ёю толькі ў 1908 годзе, а да таго лічылася фармальна тэрыторыяй Асманскай імперыі.
У XX стагоддзі ў сувязі з развіццём міжнароднага права анексія часцей за ўсё мае форму не аднабаковага абвяшчэння далучэння тэрыторыі, а паступовага ўключэння рэгіёну ў сферу ўплыву дзяржавы, акупацыю, фармаванне часовага ўраду і правядзенне плебісцыту, пасля якога аб'яўляецца пра рэалізацыю права нацыі на самавызначэнне ў рамках уключэння тэрыторыі ў склад агрэсара (Рэспубліка Гаваі ў 1898, Заходняя Беларусь у 1939, Рэспубліка Кувейт у 1990).
Прыклады анексій
- 1833 — Вялікабрытанія анексавала Фалклендскія астравы.
- 1848 — Францыя анексавала Алжыр.
- 1861 — Іспанія анексавала Дамініканскую Рэспубліку.
- 1898 — ЗША анексавалі Гаваі.
- 1908 — Аўстра-Венгрыя анексавала Боснію і Герцагавіну. (Гл. Баснійскі крызіс) (дэ-факта частка Аўстра-Венгрыі з 1878).
- 1910 — Японія анексавала Карэю.
- 1914 — Вялікабрытанія анексавала Егіпет.
- 1914 — Вялікабрытанія анексавала Кіпр, які да гэтага належаў Асманскай імперыі. (дэ-факта калонія Вялікабрытаніі з 1878).
- 1918 — Румынія анексавала Бесарабію.
- 1940 — СССР анексаваў Бесарабію і Паўночную Букавіну.
- 1961 — Індыя акупавала і анексавала Партугальскую Індыю.
- 1967 — Ізраіль анексаваў Усходні Іерусалім.
- 1975 — Індыя анексавала Сікім.
- 1975 — Марока і Маўрытанія акупавалі і анексавалі Іспанскую Сахару (Маўрытанія адмовілася ў 1979 годзе, Марока кантралюе 2/3 тэрыторыі).
- 1976 — анексія Інданезіяй Усходняга Тымора.
- 1981 — Ізраіль анексаваў Галанскія вышыні.
- 1990 — Ірак анексаваў Кувейт.
Зноскі
Літаратура
- Мялксоо Л. Советская аннексия и государственный континуитет: международно-правовой статус Эстонии, Латвии и Литвы в 1940—1991 гг. и после 1991 г. — Tartu, Tartu Ülikooli Kirjastus, 2005
- Нарочницкая Н. А. За что и с кем мы воевали. — М.: «Минувшее», 2005.
Спасылкі
- Аннексия // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
.svg)