Прэмія Вольфа па матэматыцы

Прэмія Вольфа па матэматыцы
Тып	навуковая ўзнагарода[d]
Заснавальнік	Фонд Вольфа[d]
Заснаванне	1978
Краіна	Ізраіль
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Прэмія Вольфа па матэматыцы прысуджаецца амаль штогод Фондам Вольфа (англ.: Wolf Foundation) у Ізраілі. Гэта адна з шасці прэмій Вольфа, створаных Фондам, якая ўручаецца з 1978 года.

Паводле даследавання, праведзенага ў 2013 і 2014 гадах, прэмія Вольфа па матэматыцы лічыцца трэцяй самай прэстыжнай узнагародай па матэматыцы пасля Абелеўскай прэміі і прэміі Філдса.

Лаўрэаты

1970-я

Год	Імя	Краіна	Абгрунтаванне
1978	Ізраіль Гельфанд	СССР	за яго працы па функцыянальным аналізе, тэорыі прадстаўленняў груп, а таксама за прадукцыйны ўклад у многія вобласці матэматыкі і іх прымянення. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his work in functional analysis, group representation, and for his seminal contributions to many areas of mathematics and its applications.
	Карл Зігель	Германія	за яго ўклад у тэорыю лікаў, тэорыю некалькіх комплексных зменных і нябесную механіку. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his contributions to the theory of numbers, theory of several complex variables, and celestial mechanics.
1979	Жан Лерэ	Францыя	за наватарскую працу па распрацоўцы і прымяненню тапалагічных метадаў да вывучэння дыферэнцыяльных ураўненняў. Арыгінальны тэкст (англ.)   for pioneering work on the development and application of topological methods to the study of differential equations.
	Андрэ Вейль	Францыя	за ўвядзенне алгебра-геаметрычных метадаў у тэорыю лікаў. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his inspired introduction of algebraic-geometric methods to the theory of numbers.
1980	Анры Картан	Францыя	за наватарскую працу па алгебраічнай тапалогіі, тэорыі функцый некалькіх комплексных зменных, гамалагічнай алгебры і натхнёнае кіраўніцтва цэлым пакаленнем матэматыкаў. Арыгінальны тэкст (англ.)   for pioneering work in algebraic topology, complex variables, homological algebra and inspired leadership of a generation of mathematicians.
	Андрэй Калмагораў	СССР	за глыбокія і арыгінальныя адкрыцці ў галіне аналізу Фур’е, тэорыі імавернасцяў, эргадычнай тэорыі і дынамічных сістэмах. Арыгінальны тэкст (англ.)   for deep and original discoveries in Fourier analysis, probability theory, ergodic theory and dynamical systems.

1980-я

Год	Імя	Краіна	Абгрунтаванне
1981	Ларс Альфорс	Фінляндыя	за асноўныя адкрыцці і стварэнне новых магутных метадаў у геаметрычнай тэорыі функцый. Арыгінальны тэкст (англ.)   for seminal discoveries and the creation of powerful new methods in geometric function theory.
	Оскар Зарыскі	ЗША	стваральнік сучаснага падыходу да алгебраічнай геаметрыі, шляхам яе зліцця з камутатыўнай алгебрай. Арыгінальны тэкст (англ.)   creator of the modern approach to algebraic geometry, by its fusion with commutative algebra.
1982	Хаслер Уітні	ЗША	за фундаментальныя працы па алгебраічнай тапалогіі, дыферэнцыяльнай геаметрыі і дыферэнцыяльнай тапалогіі. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his fundamental work in algebraic topology, differential geometry and differential topology.
	Марк Крэйн	СССР	за яго фундаментальны ўклад у функцыянальны аналіз і яго прымяненне. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his fundamental contributions to functional analysis and its applications.
1983/84	Шыінг-Шэн Чэрн	Кітай ЗША	за выдатны ўклад у сусветную дыферэнцыяльную геаметрыю, якая аказала глыбокі ўплыў на ўсю матэматыку. Арыгінальны тэкст (англ.)   for outstanding contributions to global differential geometry, which have profoundly influenced all mathematics.
	Пал Эрдзёш	Венгрыя	за яго шматлікі ўклад у тэорыю лікаў, камбінаторыку, імавернасць, тэорыю мностваў і матэматычны аналіз, а таксама за асабістае стымуляванне матэматыкаў ва ўсім свеце. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his numerous contributions to number theory, combinatorics, probability, set theory and mathematical analysis, and for personally stimulating mathematicians the world over.
1984/85	Куніхіка Кадайра	Японія	за выдатны ўклад у вывучэнне комплекснай і алгебраічнай разнастайнасці. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his outstanding contributions to the study of complex manifolds and algebraic varieties.
	Ганс Леві	ЗША	за пачатак многіх, у цяперашні час класічных і агульнавядомых даследаванняў у галіне дыферэнцыяльных ураўненняў у частных вытворных. Арыгінальны тэкст (англ.)   for initiating many, now classic and essential, developments in partial differential equations.
1986	Самуэль Эйленберг	Польшча / ЗША	за фундаментальныя працы па алгебраічнай тапалогіі і гамалагічнай алгебры. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his fundamental work in algebraic topology and homological algebra.
	Атле Сельберг	Нарвегія	за яго глыбокую і арыгінальную працу па тэорыі лікаў і па дыскрэтных групах і аўтаморфных формах. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his profound and original work on number theory and on discrete groups and automorphic forms.
1987	Кіёсі Іта	Японія	за яго фундаментальны ўклад у чыстую і прыкладную тэорыю імавернасцей, асабліва ў стварэнне стахастычнага дыферэнцыяльнага і інтэгральнага вылічэння. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his fundamental contributions to pure and applied probability theory, especially the creation of the stochastic differential and integral calculus.
	Пітэр Лакс	ЗША	за выдатны ўклад у многія вобласці аналізу і прыкладной матэматыкі. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his outstanding contributions to many areas of analysis and applied mathematics.
1988	Фрыдрых Хірцэбрух	Германія	за выдатную працу, якая спалучае тапалогію, алгебраічную геаметрыю і дыферэнцыяльную геаметрыю і алгебраічную тэорыю лікаў; і за яго стымуляванне матэматычнага супрацоўніцтва і даследаванняў. Арыгінальны тэкст (англ.)   for outstanding work combining topology, algebraic geometry and differential geometry, and algebraic number theory; and for his stimulation of mathematical cooperation and research.
	Ларс Хёрмандэр	Швецыя	за фундаментальную працу ў галіне сучаснага аналізу, у прыватнасці, прымяненне псеўдадыферэнцыяльных аператараў і інтэгральных аператараў Фур’е да лінейных дыферэнцыяльных ураўненняў у частных вытворных. Арыгінальны тэкст (англ.)   for fundamental work in modern analysis, in particular, the application of pseudo-differential operators and Fourier integral operators to linear partial differential equations.
1989	Альберта Кальдэрон	Аргенціна	за яго наватарскую працу па сінгулярных інтэгральных аператарах і іх прымяненні да важных задач у дыферэнцыяльных ураўненняў у частных вытворных. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his groundbreaking work on singular integral operators and their application to important problems in partial differential equations.
	Джон Уілард Мілнар	ЗША	за геніяльныя і вельмі арыгінальныя адкрыцці ў геаметрыі, якія адкрылі важныя новыя далягляды ў тапалогіі з алгебраічнага, камбінаторнага і дыферэнцыявальнага пункту гледжання. Арыгінальны тэкст (англ.)   for ingenious and highly original discoveries in geometry, which have opened important new vistas in topology from the algebraic, combinatorial, and differentiable viewpoint.
1990	Эніа дэ Джорджы	Італія	за яго інавацыйныя ідэі і фундаментальныя дасягненні ў галіне дыферэнцыяльных ураўненняў і варыяцыйных злічэнняў. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his innovating ideas and fundamental achievements in partial differential equations and calculus of variations.
	Ілья Пятэцкі-Шапіра	Ізраіль	за яго фундаментальны ўклад у галіне аднародных комплексных абласцей, дыскрэтных груп, тэорыі прадстаўленняў і аўтаморфных формаў. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his fundamental contributions in the fields of homogeneous complex domains, discrete groups, representation theory and automorphic forms.

1990-я

Год	Імя	Краіна	Абгрунтаванне
1991	Не прысуджалася
1992	Ленарт Карлесан	Швецыя	за фундаментальны ўклад у аналіз Фур’е, камплексны аналіз, квазіканформныя адлюстраванні і дынамічныя сістэмы. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his fundamental contributions to Fourier analysis, complex analysis, quasi-conformal mappings and dynamical systems.
	Джон Томпсан	ЗША	за глыбокі ўклад ва ўсе аспекты тэорыі канечных груп і сувязі з іншымі галінамі матэматыкі. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his profound contributions to all aspects of finite group theory and connections with other branches of mathematics.
1993	Міхаіл Громаў	Расія Францыя	за рэвалюцыйны ўнёсак у глабальную геаметрыю Рыманава і сімплектычную геаметрыю, алгебраічную тапалогію, геаметрычную тэорыю груп і тэорыю дыферэнцыяльных ураўненняў з частнымі вытворнымі. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his revolutionary contributions to global Riemannian and symplectic geometry, algebraic topology, geometric group theory and the theory of partial differential equations.
	Жак Цітс	Бельгія Францыя	за наватарскі і фундаментальны ўклад у тэорыю будовы алгебраічных і іншых класаў груп і, у прыватнасці, у тэорыю пастраенняў. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his pioneering and fundamental contributions to the theory of the structure of algebraic and other classes of groups and in particular for the theory of buildings.
1994/95	Юрген Мозер	ЗША	за яго фундаментальную працу па стабільнасці ў гамільтанавай механіцы і за глыбокі і ўплывовы ўклад у нелінейныя дыферэнцыяльныя ўраўненні. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his fundamental work on stability in Hamiltonian mechanics and his profound and influential contributions to nonlinear differential equations.
1995/96	Роберт Ленглендс	Канада	за яркую працу і незвычайную праніклівасць у галіне тэорыі лікаў, аўтаморфных формаў і прадстаўлення групы. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his path-blazing work and extraordinary insight in the fields of number theory, automorphic forms and group representation.
	Эндру Джон Уайлс	Вялікабрытанія	за грандыёзны ўклад у тэорыю лікаў і сумежныя галіны, за вялікія дасягненні ў фундаментальных здагадках і за ўрэгуляванне апошняй тэарэмы Ферма. Арыгінальны тэкст (англ.)   for spectacular contributions to number theory and related fields, major advances on fundamental conjectures, and for settling Fermat's Last Theorem.
1996/97	Джозеф Келер	ЗША	за глыбокі і наватарскі ўклад, у прыватнасці, у распаўсюджванне электрамагнітных, аптычных і акустычных хваль, а таксама ў механіку вадкасці, цвёрдага цела, квантавую і статыстычную механіку. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his profound and innovative contributions, in particular to electromagnetic, optical, and acoustic wave propagation and to fluid, solid, quantum and statistical mechanics.
	Якаў Рыгоравіч Сінай	Расія	за фундаментальны ўклад у матэматычна строгія метады ў статыстычнай механіцы і эргадзічнай тэорыі дынамічных сістэм і іх прымянення ў фізіцы. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his fundamental contributions to mathematically rigorous methods in statistical mechanics and the ergodic theory of dynamical systems and their applications in physics.
1998	Не прысуджалася
1999	Ласла Ловас	Венгрыя ЗША	за выдатны ўклад у камбінаторыку, тэарэтычную інфарматыку і камбінаторную аптымізацыю. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his outstanding contributions to combinatorics, theoretical computer science and combinatorial optimization.
	Эліяс Стэйн	ЗША	за ўклад у класічны і эўклідаўскі аналіз Фур’е і за выключны ўплыў на новае пакаленне аналітыкаў праз яго красамоўнае выкладанне і пісьмо. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his contributions to classical and Euclidean Fourier analysis and for his exceptional impact on a new generation of analysts through his eloquent teaching and writing.
2000	Раўль Бот	Венгрыя	за глыбокія адкрыцці ў галіне тапалогіі і дыферэнцыяльнай геаметрыі і іх прымянення да груп Лі, дыферэнцыяльных аператараў і матэматычнай фізікі. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his deep discoveries in topology and differential geometry and their applications to Lie groups, differential operators and mathematical physics.
	Жан-П’ер Сер	Францыя	за яго шматлікія фундаментальныя унёскі ў тапалогію, алгебраічную геаметрыю, алгебру і тэорыю лікаў, а таксама за яго натхняльныя лекцыі і пісьменства. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his many fundamental contributions to topology, algebraic geometry, algebra, and number theory and for his inspirational lectures and writing.

2000-я

Год	Імя	Краіна	Абгрунтаванне
2001	Уладзімір Арнольд	Расія	за глыбокую і ўплывовую працу ў шматлікіх галінах матэматыкі, уключаючы дынамічныя сістэмы, дыферэнцыяльныя ўраўненні і тэорыю сінгулярнасці. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his deep and influential work in a multitude of areas of mathematics, including dynamical systems, differential equations, and singularity theory.
	Сахарон Шэлах	Ізраіль	за шматлікі фундаментальны ўклад у матэматычную логіку і тэорыю мностваў і іх прымяненне ў іншых частках матэматыкі. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his many fundamental contributions to mathematical logic and set theory, and their applications within other parts of mathematics.
2002/03	Мікіа Сато	Японія	за стварэнне алгебраічнага аналізу, у тым ліку тэорыі гіперфункцый і тэорыі мікрафункцый, галаномнай квантавай тэорыі поля і адзінай тэорыі салітонных ураўненняў. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his creation of algebraic analysis, including hyperfunction theory and microfunction theory, holonomic quantum field theory, and a unified theory of soliton equations.
	Джон Тэйт	ЗША	за стварэнне фундаментальных паняццяў у алгебраічнай тэорыі лікаў. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his creation of fundamental concepts in algebraic number theory.
2004	Не прысуджалася
2005	Рыгор Маргуліс	Расія	за манументальны ўклад у алгебру, у прыватнасці, у тэорыю рашотак у паўпростых групах Лі, і яркія прымяненні гэтага ў эргадзічнай тэорыі, тэорыі прадстаўленняў, тэорыі лікаў, камбінаторыцы і тэорыі меры. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his monumental contributions to algebra, in particular to the theory of lattices in semi-simple Lie groups, and striking applications of this to ergodic theory, representation theory, number theory, combinatorics, and measure theory.
	Сяргей Новікаў	Расія	за фундаментальны і наватарскі ўклад у алгебраічную і дыферэнцыяльную тапалогію, а таксама ў матэматычную фізіку, у прыватнасці за ўвядзенне алгебра-геаметрычных метадаў. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his fundamental and pioneering contributions to algebraic and differential topology, and to mathematical physics, notably the introduction of algebraic-geometric methods.
2006/07	Стывен Смейл	ЗША	за яго наватарскі ўнёсак, які адыграў фундаментальную ролю ў фарміраванні дыферэнцыяльнай тапалогіі, дынамічных сістэм, матэматычнай эканомікі і іншых прадметаў матэматыкі. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his groundbreaking contributions that have played a fundamental role in shaping differential topology, dynamical systems, mathematical economics, and other subjects in mathematics.
	Гілель Фюрстэнберг	ЗША Ізраіль	за глыбокі ўклад у эргадзічную тэорыю, імавернасць, тапалагічную дынаміку, аналіз сіметрычных прастор і аднародных патокаў. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his profound contributions to ergodic theory, probability, topological dynamics, analysis on symmetric spaces and homogeneous flows.
2008	П’ер Дэлінь	Бельгія	за працу над змешанай тэорыяй Ходжа, гіпотэзамі Вейля, адпаведнасцю Рымана - Гілберта і за ўклад у арыфметыку. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his work on mixed Hodge theory, the Weil conjectures, the Riemann-Hilbert correspondence, and for his contributions to arithmetic.
	Філіп Грыфітс	ЗША	за працы, прысвечаныя варыяцыі структур Ходжа, тэорыі перыядаў абелевых інтэгралаў, і за яго ўклад у комплексную дыферэнцыяльную геаметрыю. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his work on variations of Hodge structures; the theory of periods of abelian integrals; and for his contributions to complex differential geometry.
	Дэвід Мамфард	ЗША	за працы па алгебраічных паверхнях, па геаметрычнай тэорыі інварыянтаў; а таксама для закладання асноў сучаснай алгебраічнай тэорыі модуляў крывых і тэта-функцый. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his work on algebraic surfaces, on geometric invariant theory; and for laying the foundations of the modern algebraic theory of moduli of curves and theta functions.
2009	Не прысуджалася
2010	Яу Шынтун	ЗША	за працу ў галіне геаметрычнага аналізу, якая аказала глыбокі і драматычны ўплыў на многія вобласці геаметрыі і фізікі. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his work in geometric analysisthat has had a profound and dramatic impact on many areas of geometry and physics.
	Дэніс Саліван	ЗША	за інавацыйны ўклад у алгебраічную тапалогію і галаморфную дынаміку. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his innovative contributions to algebraic topology and conformal dynamics.

2010-я

Год	Імя	Краіна	Абгрунтаванне
2011	Не прысуджалася
2012	Майкл Ашбахер	ЗША	за працу па тэорыі канечных груп. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his work on the theory of finite groups.
	Луіс Кафарэлі	Аргенціна	за працу над дыферэнцыяльнымі ўраўненнямі ў частных вытворных. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his work on partial differential equations.
2013	Джордж Мастоў	ЗША	за фундаментальны і наватарскі ўклад у геаметрыю і тэорыю груп Лі. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his fundamental and pioneering contribution to geometry and Lie group theory.
	Майкл Артын	ЗША	за яго фундаментальны ўклад у алгебраічную геаметрыю, як у камутатыўнай, так і некамутатыўнай. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his fundamental contributions to algebraic geometry, both in commutative and noncommutative.
2014	Пітэр Сарнак	ПАР ЗША	за глыбокі ўклад у аналіз, тэорыю лікаў, геаметрыю і камбінаторыку. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his deep contributions in analysis, number theory, geometry, and combinatorics.
2015	Джэймс Артур	Канада	за манументальную працу над формулай следу і фундаментальны ўклад у тэорыю аўтаморфных уяўленняў рэдуктыўных груп. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his monumental work on the trace formula and his fundamental contributions to the theory of automorphic representations of reductive groups.
2016	Не прысуджалася
2017	Рычард Шон	ЗША	за ўклад у геаметрычны аналіз і разуменне ўзаемасувязі дыферэнцыяльных ураўненняў і дыферэнцыяльнай геаметрыі. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his contributions to geometric analysis and the understanding of the interconnectedness of partial differential equations and differential geometry.
	Чарлз Феферман	ЗША	за ўклад у шэраг матэматычных абласцей, уключаючы складаны шматмерны аналіз, дыферэнцыяльныя ўраўненні ў частных вытворных і субэліптычныя задачы. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his contributions in a number of mathematical areas including complex multivariate analysis, partial differential equations and sub-elliptical problems.
2018	Аляксандр Бейлінсон	ЗША	за іх працу, якая дасягнула значнага прагрэсу на стыку геаметрыі і матэматычнай фізікі. Арыгінальны тэкст (англ.)   for their work that has made significant progress at the interface of geometry and mathematical physics.
	Уладзімір Дрынфельд	Расія ЗША
2019	Жан-Франсуа Ле Галь	Францыя	за глыбокі і элегантны унёсак у тэорыю выпадковых працэсаў. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his several deep and elegant contributions to the theory of stochastic processes.
	Грэгары Лоўлер	ЗША	за ўклад у развіццё тэорыі імавернасцей, у прыватнасці, за ўвядзенне мадэлі LERW і вывучэнне яе ўласцівасцей. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his comprehensive and pioneering research on erased loops and random walks.
2020	Сайман Дональдсан	Вялікабрытанія	за ўклад у дыферэнцыяльную геаметрыю і тапалогію. Арыгінальны тэкст (англ.)   for their contributions to differential geometry and topology.
	Якаў Эліяшберг	ЗША

2020-я

Год	Імя	Краіна	Абгрунтаванне
2021	Не прысуджалася
2022	Джордж Люстыг	ЗША Венгрыя	за наватарскі ўклад у тэорыю прадстаўлення і сумежныя галіны. Арыгінальны тэкст (англ.)   for groundbreaking contributions to representation theory and related areas.
2023	Інгрыд Дабешы	Бельгія ЗША	за працу ў галіне тэорыі вейвлетаў і прыкладнога гарманічнага аналізу. Арыгінальны тэкст (англ.)   for her work in wavelet theory and applied harmonic analysis.
2024	Адзі Шамір	Ізраіль	за фундаментальны ўклад у матэматычную крыптаграфію. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his fundamental contributions to Mathematical Cryptography.
	Нога Алон	Ізраіль	за фундаментальны ўклад у камбінаторыку і тэарэтычную інфарматыку. Арыгінальны тэкст (англ.)   for his fundamental contributions to Combinatorics and Theoretical Computer Science.