Савецкая вуліца (Брэст)

Савецкая вуліца
Брэст
Савецкая вуліца; Брэст
Агульная інфармацыя
Краіна	Беларусь
Рэгіён	Брэсцкая вобласць
Горад	Брэст
Ранейшыя назвы	Мільённая, Паліцэйская, Дамброўскага
Паштовы індэкс	224030
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дагледжаная версія гэтай старонкі, зацверджаная 9 чэрвеня 2019, была заснавана на гэтай версіі.

Вуліца Савецкая (раней Мільённая, Паліцэйская, Дамброўскага) — вуліца ў цэнтральнай частцы горада Брэста. Займае важнае месца ў яго планіровачнай структуры. Бярэ пачатак з вул. Арджанікідзэ, перасякае пр. Машэрава і выходзіць на набярэжную р. Мухавец. Ад вул. Пушкінскай да пр. Машэрава з’яўляецца пешаходнай. Даўжыня вуліцы складае 1740 м.

Гісторыя

Пачала фармавацца ў сярэдзіне XIX ст. . У 1915 г. значная частка вуліцы была спалена. Да Другой сусветнай вайны на вуліцы размяшчаліся гарадскі магістрат, крамы, аптэкі, цырульні, 1—2-павярховыя жылыя дамы, кінатэатр «Адрыя» (цяпер «1 Мая»). У 1951—1957 гг. вуліца рэканструявана, пабудаваныя 2—3-павярховыя жылыя дамы, архітэктура якіх узбагачаюць элементы класічнай спадчыны. У 1970-я гады пабудаваны кінатэатр «Беларусь», ансамбль дзевяціпавярховых жылых дамоў з прадпрыемствамі гандлю, культурна-побытавага абслугоўвання ў першых паверхах.

З 2009 года на адной з пешаходных зон вуліцы штодня запальвае і гасіць старадаўнія ліхтары штатны ліхтаршчык у форме пятроўскіх часоў. Для гэтага ён падымаецца па лесвіцы і ўручную запальвае і гасіць у кожным ліхтары газавую лямпу. Усяго на вуліцы Савецкай усталявана 19 такіх ліхтароў^[1]^[2].

Апісанне

Своеасаблівае архітэктурна-мастацкае аблічча вуліцы ствараюць суадносіны шырыні і профілю магістралі, вышыні забудовы і рытмічнае чаргаванне адміністрацыйных, культурна-побытавых, гандлёвых і жылых будынкаў. Захаваліся помнікі архітэктуры канца XIX — пачатку XX стст.: былы гарадскі асабняк, былая мужчынская гімназія (цяпер навучальны корпус педінстытута), Брацкая царква. Тарцовай часткай на вул. Савецкую выходзіць гандлёвы цэнтр.

У 2009 годзе на скрыжаванні вул. Гогаля і вул. Савецкай за кошт ахвяраванняў гараджан і сродкаў горада ўзведзены помнік, прысвечаны тысячагоддзю Брэста.

Забудова

Па цотным баку

№ 10 — Свята-Мікалаеўская брацкая царква. Узведзена ў 1906 годзе. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000021шыфр 113Г000021
№ 16 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 18 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 28 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 46 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 50 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002

№ 64 — мураваны двухпавярховы будынак з мансардай.
№ 66 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 72 — мураваны двухпавярховы будынак, складанай у плане формы. Узведзены ў 1920-1930-х гг. Галоўным фасадам выходзяць на вуліцу, утвараючы з дамамі № 74 і 76 адзіны комплекс. Сцены дэкарыраваныя лапаткамі, вокны прамавугольныя, на другіх паверхах балконы. На першым паверсе размешчаны гандлёвыя ўстановы^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 74 — мураваны двухпавярховы будынак, складанай у плане формы. Узведзены ў 1920-1930-х гг. Галоўным фасадам выходзяць на вуліцу, утвараючы з дамамі № 72 і 76 адзіны комплекс. Сцены дэкарыраваныя лапаткамі, вокны прастакутныя, на другіх паверхах балконы. У доме № 74 асіметрычна размешчана прамавугольная арка. На першым паверсе размешчаны гандлёвыя ўстановы^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 76 — мураваны двухпавярховы будынак, складанай у плане формы. Узведзены ў 1920-1930-х гг. Галоўным фасадам выходзяць на вуліцу, утвараючы з дамамі № 72 і 74 адзіны комплекс. Сцены дэкарыраваныя лапаткамі, вокны прастакутныя, на другіх паверхах балконы. У цэнтры дома лучковая арка^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 80 — мураваны аднапавярховы будынак з мансардай. Узведзены ў 1890 г.
№ 82 — мураваны аднапавярховы будынак з мансардай. Узведзены ў 1890 г.
№ 90 — мураваны аднапавярховы Г-падобны ў плане будынак. Узведзены ў першай чвэрці XX ст. Галоўны фасад расчлянёны руставанымі пілястрамі, прамавугольныя вокны дэкарыраваныя сандрыкамі і падаконнымі плітамі, карніз складанага профілю, на другім паверсе балкон з ажурнай металічнай агароджай.
№ 98 — мураваны аднапавярховы будынак.
№ 100 — мураваны двухпавярховы будынак. Мае складаную ў плане форму і дваровыя прыбудовы. У дэкаратыўнай аздобе выкарыстаны міжпаверхавыя паясы, сандрыкі, аконныя нішы, ажурныя балконы^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 102 — мураваны двухпавярховы будынак. Мае складаную ў плане форму і дваровыя прыбудовы. У дэкаратыўнай аздобе выкарыстаны міжпаверхавыя паясы, сандрыкі, аконныя нішы, ажурныя балконы^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 104 — мураваны двухпавярховы будынак. Мае складаную ў плане форму і дваровыя прыбудовы. У дэкаратыўнай аздобе выкарыстаны міжпаверхавыя паясы, сандрыкі, аконныя нішы, ажурныя балконы. Мае лучковую праезную арку^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 106 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 108 — мураваны двухпавярховы будынак. Разам з дамамі № 110, 112, 114, 116 утварае адзіны складаны ў плане комплекс з дваровымі прыбудовамі. У дэкаратыўнай аздобе выкарыстаныя міжпаверхавыя паясы, сандрыкі, аконныя нішы^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 110 — мураваны двухпавярховы будынак. Разам з дамамі № 108, 112, 114, 116 утварае адзіны складаны ў плане комплекс з дваровымі прыбудовамі. У дэкаратыўнай аздобе выкарыстаныя міжпаверхавыя паясы, сандрыкі, аконныя нішы^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 112 — мураваны двухпавярховы будынак. Разам з дамамі № 108, 110, 114, 116 утварае адзіны складаны ў плане комплекс з дваровымі прыбудовамі. У дэкаратыўнай аздобе выкарыстаныя міжпаверхавыя паясы, сандрыкі, аконныя нішы^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 114 — мураваны двухпавярховы будынак. Разам з дамамі № 108, 110, 112, 116 утварае адзіны складаны ў плане комплекс з дваровымі прыбудовамі. У дэкаратыўнай аздобе выкарыстаныя міжпаверхавыя паясы, сандрыкі, аконныя нішы^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002

№ 116 (пр. Машэрава № 52) — мураваны аднапавярховы будынак. Разам з дамамі № 108, 110, 112, 114 утварае адзіны складаны ў плане комплекс з дваровымі прыбудовамі. У дэкаратыўнай аздобе выкарыстаныя міжпаверхавыя паясы, сандрыкі, аконныя нішы^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002

Па няцотным баку

№ 1 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 5 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 7 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 11 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002

№ 13 (вул. Міцкевіча, 26) — асабняк (1-я палова XIX ст.) — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 25 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 29 — будынак Брэсцкай жаночай гімназіі — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 43 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 45 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 49 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 51 (вул. Гогаля, 53) — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 53 — мураваны трохпавярховы будынак. Узведзены ў пачатку XX ст. Утварае адзіны комплекс з домам № 55. Фасад дэкарыраваныя рустам, вуглавымі лапаткамі, пілястрамі, балконамі^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 55 — мураваны аднапавярховы будынак. Узведзены ў пачатку XX ст. Утварае адзіны комплекс з домам № 53. Фасад дэкарыраваныя рустам, вуглавымі лапаткамі, пілястрамі, балконамі^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 57 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 59 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 61 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 65 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 69 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002

№ 71 — мураваны трохпавярховы будынак. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002

№ 73 — мураваны двухпавярховы будынак.
№ 85 — мураваны двухпавярховы будынак. Узведзены ў першай чвэрці ХХ ст. Мае ў плане складаную форму.
№ 87 — мураваны двухпавярховы будынак. Узведзены ў першай чвэрці ХХ ст. Мае ў плане складаную форму.
№ 89 — мураваны двухпавярховы будынак. Узведзены ў першай чвэрці ХХ ст. Мае ў плане складаную форму^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 93 — мураваны аднапавярховы будынак. Узведзены ў першай чвэрці ХХ ст. Мае ў плане складаную форму.
№ 93 — мураваны двухпавярховы будынак. Узведзены ў першай чвэрці ХХ ст. Мае ў плане складаную форму^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 95 — мураваны двухпавярховы будынак. Узведзены ў першай чвэрці ХХ ст. Мае ў плане складаную форму^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 97 — мураваны двухпавярховы будынак. Разам з дамамі № 99, 101, 103, 105 утварае адзіны складаны ў плане комплекс з дваровымі прыбудовамі^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 99 — мураваны двухпавярховы будынак. Разам з дамамі № 97, 101, 103, 105 утварае адзіны складаны ў плане комплекс з дваровымі прыбудовамі^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 101 — мураваны чатырохпавярховы будынак. Разам з дамамі № 97, 99, 103, 105 утварае адзіны складаны ў плане комплекс з дваровымі прыбудовамі. З’яўляецца архітэктурным акцэнтам комплексу, арыентаваны на вуліцу галоўны фасад будынка вылучаны эркерам на вышыню 2—3-га паверхаў і завершаны трохвугольным франтонам^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 103 — мураваны двухпавярховы будынак. Разам з дамамі № 97, 99, 101, 105 утварае адзіны складаны ў плане комплекс з дваровымі прыбудовамі^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 105 — мураваны двухпавярховы будынак. Разам з дамамі № 97, 99, 101, 103 утварае адзіны складаны ў плане комплекс з дваровымі прыбудовамі^[3]. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002
№ 107 — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Е000002шыфр 112Е000002

Зноскі

↑ В Бресте ретро-фонари будет зажигать фонарщик в форме петровских времен (руск.). Архівавана з першакрыніцы 3 красавіка 2012. Праверана 1 июля 2009.
↑ Юрий Рубашевский.. Тепло и свет «живого» фонаря (руск.). Вечерний Брест (29 ліпеня 2009). Архівавана з першакрыніцы 3 красавіка 2012.
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н ^о ^п ^р ^с ^т ^у ^ф Брэст. Жылыя дамы. Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — ISBN 5-85700-078-5.

Літаратура

Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — ISBN 5-85700-078-5.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Савецкая вуліца (Брэст)

[kp.by-1] В Бресте ретро-фонари будет зажигать фонарщик в форме петровских времен (руск.). Архівавана з першакрыніцы 3 красавіка 2012. Праверана 1 июля 2009.

[2] Юрий Рубашевский.. Тепло и свет «живого» фонаря (руск.). Вечерний Брест (29 ліпеня 2009). Архівавана з першакрыніцы 3 красавіка 2012.

[Жылыя_дамы-3] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н ^о ^п ^р ^с ^т ^у ^ф Брэст. Жылыя дамы. Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — ISBN 5-85700-078-5.

[1]

[2]

[3]

Славутасці Брэста
Раёны і кварталы	Гарадзішча старажытнага Бярэсця Брэсцкая крэпасць (Берасцейскі замак^†)
Вуліцы і плошчы	Савецкая 17 Верасня Савецкіх Пагранічнікаў пл. Свабоды К. Маркса Леніна Будзённага Дзяржынскага Астроўскага Гогаля Маскоўская
Палацы і сядзібы	Белы палац Асабняк па вуліцы Міцкевіча, 22 Асабняк па вуліцы Міцкевіча, 26 Асабняк па вул. Леніна Асабняк па вул. Леванеўскага
Грамадскія будынкі і збудаванні	Брэсцкая абласная філармонія Чыгуначны вакзал Будынак банка Яўрэйская бальніца Дом распусты Дом культуры чыгуначнікаў Мужчынская гімназія
Музеі	Брэсцкі абласны краязнаўчы музей Археалагічны музей «Бярэсце» Музей «Выратаваныя мастацкія каштоўнасці» Мастацкі музей Брэста Музей гісторыі горада Брэста Музей абароны Брэсцкай крэпасці-героя Музей «5-ты форт» Брэсцкі чыгуначны музей
Помнікі і мемарыялы	Мемарыяльны комплекс «Брэсцкая крэпасць-герой» Помнік Тысячагоддзя Брэста Бюст П. І. Клімука Помнік У. І. Леніну Помнік Вызвалення Межавы знак
Манастыры, саборы і храмы	Свята-Мікалаеўскі сабор Касцёл Святога Крыжа Свята-Сімяонаўскі сабор Свята-Мікалаеўская брацкая царква Свята-Афанасьеўская капліца Царква Раства Багародзіцы Кірха Касцёл Святой Тройцы і кляштар аўгусцінцаў^† Касцёл Ісуса і Святога Казіміра і калегіум езуітаў^† Касцёл Святога Яна Хрысціцеля і кляштар бернардзінцаў^† Касцёл Святой Барбары і кляштар трынітарыяў^† Касцёл Святой Сафіі і кляштар дамініканцаў^† Касцёл Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар бернардзінак^† Касцёл і кляштар брыгітак^† Петрапаўлаўская царква і манастыр базыльян^† Касцёл Святога Крыжа і Святой Ганны^† Вялікая сінагога^†
Тэатры	Брэсцкі акадэмічны тэатр драмы імя Ленінскага камсамола Беларусі Брэсцкі абласны тэатр лялек
Сады і паркі, могілкі	Гарнізонныя могілкі Трышынскія могілкі Каталіцкія могілкі Парк імя Першага мая Парк воінаў-інтэрнацыяналістаў
^† страчаныя аб'екты