Гарнізонныя могілкі (Брэст)
| Гарнізонныя могілкі | |
|---|---|
 | |
| 52°05′29,22″ пн. ш. 23°38′57,19″ у. д.HGЯO | |
| Ахоўны статус |  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Д000008 |
| Размяшчэнне | |
| Краіна | |
| Вобласць | Брэсцкая вобласць |
| Горад | Брэст |
| Плошча |
|
| Пахаванні | |
| Колькасць пахаваных | 912 |
| Колькасць пахаванняў | 496 |
 | |
 Аўдыё, фота і відэа на Вікісховішчы | |
Гарнізонныя могілкі — могілкі ў Брэсце, размешчаныя на вул. Герояў абароны Брэсцкай крэпасці, 82. Плошча складае 4,1 га[1]. Мемарыяльны ансамбль з’яўляецца гісторыка-культурнай каштоўнасцю рэгіянальнага значэння.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Узніклі ў 2-й палове 19 стагоддзя як месца пахавання салдат гарнізону крэпасці Брэст-Літоўск. У 1920-30-я гады тут хавалі і цывільных асоб[1], а таксама ваенных 9-й корпускай акругі[pl] (так званага Палескага корпуса). Засталіся бетонныя крыжы на брацкіх магілах ваеннаслужачых 35-га пяхотнага палка[pl], бетонны крыж ваеннаслужачым польскай арміі, узведзены ў 1935 годзе[2][3].
У час нямецкай акупацыі ў 1942 годзе на могілках былі перапахавыя рэшткі з ліквідаванай у сувязі з пашырэннем дарог часткі Каталіцкіх могілак. У канцы 1943 года плошча могілак складала 1 га. Пасля вызвалення Брэста 28 ліпеня 1944 года ўзнікла пытанне аб увекавечванні памяці воінаў Чырвонай Арміі. На пасяджэнні гарвыканкама 16 жніўня 1944 года было зацверджана месца для пахавання чырвонаармейцаў і камандзіраў Чырвонай арміі ў раёне старых гарнізонных пахаванняў крэпасці[2].
У 1984—1985 гадах праведзена рэканструкцыя могілак, закрытыя для новых пахаванняў[1].
11 мая 2016 года на Гарнізонных могілках адбылася цырымонія пахавання рэштак 7 савецкіх лётчыкаў, што загінулі 16 ліпеня 1944 года каля в. Неплі пры выкананні баявога задання на самалёце Б-25 «Мітчэл»[ru][4].
Архітэктура[правіць | правіць зыходнік]
У аснову планіроўкі могілак пакладзены прынцып восевай сіметрыі. Цэнтральную алею завяршае скульптурны помнік савецкім воінам (1948, скульптар Л. Я. Кербель; бетон, чыгуннае ліццё; вышыня помніка 9 м, у тым ліку скульптуры 2,5 м). Па абодвух баках на невялікіх стэлах — мемарыяльныя дошкі з імёнамі 148 савецкіх воінаў, пахаваныя ў брацкай магіле ля помніка[1].
Пахаванні[правіць | правіць зыходнік]
На могілках 496 магіл (з 67 брацкіх), у якіх пахваны 912 савецкіх салдат, які загінулі ў баях супраць нацыстаў ў 1941-45 гадах на тэрыторыі Брэсцкай вобалсці і Польшчы. На магілах усталяваны надмагільныя камяні, мемарыяльныя пліты[1].
Тут пахаваны Героі Савецкага Саюза, ваенныя дзеячы, дзеячы нацыянальна-вызваленчага руху ў Заходняй Беларусі, кіраўнікі партызанскага руху на тэрыторыі Брэсцкай вобласці; начальнік штаба Пінскага партызанскага злучэння Фядотаў[1].
- Серафім Міхайлавіч Багданаў — генерал-маёр
- Іван Пятровіч Барсукоў[ru] (1948—2001) — Герой Савецкага Саюза, удзельнік Афганскай вайны (1979—1989)
- Аляксандр Андрэевіч Вахрушаў (1903—1945) — генерал-маёр танкавых войскаў
- Гармажап Аюравіч Гармаеў[ru] (1916—1945) — Герой Савецкага Саюза
- Пётр Міхайлавіч Гаўрылаў (1900—1979) — удзельнік абароны Брэсцкай крэпасці падчас Вялікай Айчыннай Вайны, Герой Савецкага Саюза.
- Павел Мартынавіч Гулаў (1893—1972) — удзельнік Кастрычніцкай рэвалюцыі і Вялікай Айчыннай вайны, Ганаровы грамадзянін г. Брэста.
- Дзмітрый Сцяпанавіч Дацэнка[ru] (1913—1991) — Герой Савецкага Саюза, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.
- Міхаіл Емяльянавіч Екельчык (1928—1976) — спецыяліст у галіне вытворчасці вылічальнай тэхнікі, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР. На магіле ўстаноўлены бюст (сектар 10, скульптар У. А. Сальнікаў).
- Іван Андрэевіч Качалаў[ru] (1821—1884) — генерал-лейтэнант, камендант Брэст-Літоўскай крэпасці.
- Рыгор Ільіч Кротаў[ru] (1924—1986) — камандзір узвода пешай разведкі 359-га стралковага палка 50-й стралковай дывізіі 52-й арміі
- Мірон Емяльянавіч Крыштафовіч (1899—1985) — дзяржаўны дзеяч, удзельнік рэвалюцыйнага руху ў Заходняй Беларусі, адзін з арганізатараў партызанскага руху і антыфашысцкага падполля ў Брэсцкай вобласці.
- Панцялей Барысавіч Лакціёнаў[ru] (1922—1944) — Герой Савецкага Саюза.
- Мікалай Рыгоравіч Макараў[ru] (1917—1974) — Герой Савецкага Саюза, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.
- Васіль Фёдаравіч Марозаў[ru] (1925—2007) — Герой Савецкага Саюза, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.
- Аляксей Фёдаравіч Наганаў (1915—1941) — удзельнік абароны Брэсцкай крэпасці (1941).
- Сяргей Пятровіч Пазднякоў[ru] (1896—1949) — Герой Савецкага Саюза, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.
- Захар Філімонавіч Паплаўскі (1898—1965) — дзяржаўны дзеяч, удзельнік рэвалюцыйнага руху ў Заходняй Беларусі
- Аляксей Дзмітрыевіч Плехаданаў[ru] (1909—1973) — савецкі ваенны дзеяч, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, удзельнічаў ва ўзяцці Рэйхстага.
- Аляксей Канстанцінавіч Скрылёў (1918—1946) — Герой Савецкага Саюза
- Мікалай Цімафеевіч Сушанаў (1920—1997) — Герой Савецкага Саюза, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.
- Барыс Дзмітрыевіч Туркін (1947—1984) — воін-інтэрнацыяналіст, удзельнік Афганскай вайны (1979—1989)
- Антон Антонавіч Ус (1894—1980) — беларускі мастацтвазнавец.
- Сцяпан Кандратавіч Шахметаў (1901—1969) — грамадскі і гаспадарчы дзеяч, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.
- Мікалай Рыгоравіч Цялічка (1923—2014) — удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, педагог, паэт.
- Наталля Іванаўна Данцова — настаўніца музыкі, ахвяра пажару ў мінскім аўтобусе ў 1980 годзе[3].
Брацкая магіла расійскіх салдат, што загінулі ў Першую сусветную і Грамадзянскую вайну.
Помнік на дзвюх брацкіх магілах савецкіх воінаў, што загінулі ў Вялікай Айчыннай вайне.
Брацкая магіла 51 невядомага савецкага воіна, што загінулі ў лагеры для ваеннапалонных Чырвоныя казармы каля в. Рэчыца ў ліпені-снежні 1942 года
Брацкая магіла больш як 2 тысяч мірных жыхароў, якія сталі ахвярамі нямецкіх акупантаў.
Брацкая магіла савецкіх воінаў. Сярод пахаваных - Герой Савецкага Саюза Гармажап Гармаеў.
Манумент
Зноскі
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Брест : Энциклопедический справочник / Гл. редактор И. П. Шамякин. – Мн. : БелСЭ им. П. Бровки, 1987. – 408 с.
- ↑ 2,0 2,1 Городское кладбище «Гарнизонное» г. Брест
- ↑ 3,0 3,1 «НИКТО НЕ ЗАБЫТ, НИЧТО НЕ ЗАБЫТО — ТОЛЬКО ВАШ ПАМЯТНИК СНЕСУТ». ГУЛЯЕМ ПО ГАРНИЗОННОМУ КЛАДБИЩУ // BINKL.by
- ↑ Останки экипажа самолёта Б-25 «Митчелл» захоронены в Бресте
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Брест : Энциклопедический справочник / Гл. редактор И. П. Шамякин. – Мн. : БелСЭ им. П. Бровки, 1987. – 408 с.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Гарнізонныя могілкі (Брэст)- Гарнізонныя могілкі (Брэст) на сайце Глобус Беларусі (руск.)
- «НИКТО НЕ ЗАБЫТ, НИЧТО НЕ ЗАБЫТО — ТОЛЬКО ВАШ ПАМЯТНИК СНЕСУТ». ГУЛЯЕМ ПО ГАРНИЗОННОМУ КЛАДБИЩУ // BINKL.by
 | ||
|---|---|---|
| Раёны і кварталы | 
 | |
| Вуліцы і плошчы | Савецкая • 17 Верасня • Савецкіх Пагранічнікаў • пл. Свабоды • К. Маркса • Леніна • Будзённага • Дзяржынскага • Астроўскага • Гогаля • Маскоўская | |
| Палацы і сядзібы | ||
| Грамадскія будынкі і збудаванні | ||
| Музеі | ||
| Помнікі і мемарыялы | ||
| Манастыры, саборы і храмы | Свята-Мікалаеўскі сабор • Касцёл Святога Крыжа • Свята-Сімяонаўскі сабор • Свята-Мікалаеўская брацкая царква • Свята-Афанасьеўская капліца • Царква Раства Багародзіцы • Кірха • Касцёл Святой Тройцы і кляштар аўгусцінцаў† • Касцёл Ісуса і Святога Казіміра і калегіум езуітаў† • Касцёл Святога Яна Хрысціцеля і кляштар бернардзінцаў† • Касцёл Святой Барбары і кляштар трынітарыяў† • Касцёл Святой Сафіі і кляштар дамініканцаў† • Касцёл Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар бернардзінак† • Касцёл і кляштар брыгітак† • Петрапаўлаўская царква і манастыр базыльян† • Касцёл Святога Крыжа і Святой Ганны† • Вялікая сінагога† | |
| Тэатры | ||
| Сады і паркі, могілкі | ||
† страчаныя аб'екты | ||