Какос (востраў)
| Востраў Какос | |
 | |
| 5°31′08″ пн. ш. 87°04′18″ з. д.HGЯO | |
| Акваторыя | Ціхі акіян |
| Краіна |  Коста-Рыка |
| Плошча | 23,85 км² |
 | |
| Пляж у заліве Чатэм | |
 Востраў Какос на Вікісховішчы | |
Востраў Какос (ісп.: Isla del Coco) — востраў ва ўсходняй частцы Ціхага акіяна. Уваходзіць у склад Коста-Рыкі. Плошча вострава - 23,85 км². Сталага насельніцтва няма.
Геаграфія[правіць | правіць зыходнік]
_640x480.jpg)
Востраў Какос знаходзіцца ў 494 км на паўднёвы захад ад узбярэжжа Коста-Рыкі, у 586 км на паўднёвы захад ад Сан-Хасэ. Мае вулканічнае паходжанне. Сфарміраваўся каля 2 млн гадоў таму ў выніку трох этапаў — стварэння лававага шчыта, вулканічнага выбуху і паслявыбуховых працэсаў[1]. Асноўная частка вострава збудавана шчолачнымі базальтамі, сустракаюцца радовішчы серы і свінцу, украпванні лантаноідаў.
Востраў Какос даволі гарысты. Найвышэйшая кропка — пагорак Іглесіяс (575,5 м). Формай нагадвае чатырохкутнік, выцягнуты з паўночнага ўсходу на паўднёвы захад. Даўжыня вострава да 7,1 км, шырыня да 4,13 км. Уздоўж берагавой лініі вылучаецца некалькі заліваў. Найбольш прыдатныя для стаянкі суднаў заліў Вэйфер на поўначы, заліў Іглесія на поўдні, заліў Ліанел на захадзе. Заліў Чатэм на паўночным усходзе лічыцца найбольш маляўнічым дзякуючы ўтульнаму пляжу. Астатнія берагі скалістыя, узвышаныя (да 183 м)[2]. Каля вострава шмат падводных скал, а таксама невялікіх скалістых астраўкоў.
На востраве Какос некалькі кароткіх бурных рэк[3], існуюць таксама сезонныя вадацёкі. Ёсць 3 вадаспады, якія можна назіраць з узбярэжжа. Найбольш маляўнічым лічыцца вадаспад Іглесія на аднайменнай рацэ, якая цячэ з пагорка Іглесіяс.
Клімат трапічны, вельмі вільготны. Сярэднегадавая колькасць ападкаў дасягае амаль 7000 мм. Сухі сезон цягнецца са студзеня да сакавіка[4]. Сярэднегадавая тэмпература +26,6 °C.
Выгляд вострава Какос звонку
Вадаспад
Прырода[правіць | правіць зыходнік]
Прырода вострава Какос доўгі час развівалася ізалявана ад знешняга свету, таму сам востраў часцяком параўноўваюць з астравамі Галапагас. Флора вострава падзяляецца на 7 занальных тыпаў — флора заліваў, прыбярэжных скал, літаралі, высакагор'я, вільготных лясоў, горных схілаў і малых прыбярэжных астравоў[5]. Знойдзена 135 відаў кветкавых раслін, 74 віды папарацяў, 85 відаў грыбоў, 162 віды мохаў, 99 відаў лішайнікаў[6]. Да 50% эндэмічных раслін складаюць папараці.
Флора вострава Какос найбольш блізкая да расліннага свету суседняга Амерыканскага кантынента, асабліва Гвіяны. Гэта тлумачыцца тым, што перанос спор і насення птушкамі адбываўся ўжо ў глыбокай старажытнасці, у перыяд фарміравання вострава, калі зона вільготных трапічных лясоў Паўднёвай Амерыкі і Карыбскага басейна яшчэ не была выразна аддзелена гарамі.
Першародная фаўна сушы прадстаўлена шматлікімі птушкамі (усяго 100 відаў), у тым ліку эндэмічнымі відамі берасцянак і зязюль, двума відамі паўзуноў, адным відам яшчарак, 800 відамі казурак. У прэснай вадзе рэк знойдзены крэветкі. На пляжах вострава, асабліва ў заліве Чатэм, размножваюцца марскія чарапахі. Акрамя таго, чалавекам наўмысна або выпадкова былі інтрадуцыраваны пацукі, свінні, каты, козы і алені[7]. Асаблівую небяспеку для мясцовай прыроды ўяўляюць пацукі і свінні.
Значную цікавасць для даследчыкаў і аквалангістаў прадстаўляе падводны свет вакол вострава Какос. У адрозненні ад іншых каляэкватарыяльных астравоў, тут мала каралаў, што тлумачыцца хуткімі акіянічнымі плынямі. Адзінкавыя каралавыя рыфы былі знесены ў 1982 - 1983 гг. плынямі, утворанымі Эль-Ніньё[8]. Тым не менш, біёлагамі было знойдзена 32 віды каралаў, у тым ліку 9 глыбокаводных.
Навакольныя воды насяляюць каля 600 відаў малюскаў, каля 300 відаў рыб, у тым ліку 20 відаў акул і скатаў[9]. Тут сустракаюцца дэльфіны, кіты і марскія львы[10][11][12].
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Востраў Какос быў адкрыты іспанскімі мараплаўцамі ў 1526 г., але на карты трапіў толькі ў 1542 г.[13]. У далейшым востраў наведвалі выпадковыя экспедыцыі для папаўнення запасаў вады. На ім таксама спыняліся піраты. Згодна шматлікім легендам, многія з якіх не падцверджаны дакументальна, на востраве Какос былі схаваныя нарабаваныя піратамі багатыя скарбы[14][15][16]. У XIX - першай палове XX стст. гэта прыцягвала на Какос шматлікіх авантурыстаў, што ў пошуках пірацкага золата гублялі сваю маёмасць або нават гінулі. У літаратуры з'явіліся меркаванні, што востраў Какос быў прататыпам вострава Рабінзона Круза, апісанага Даніэлем Дэфо[17], і знакамітага вострава скарбаў Роберта Льюіса Стывенсана[18].
Эра пірацтва скончылася ў 1870-ых гг. Урад Коста-Рыкі рабіў няўдалыя спробы засяліць востраў Какос, у тым ліку праз высылку злачынцаў, але з-за вельмі вільготнага клімату і хвароб перасяленцы хутка гінулі, або эвакуяваліся камандамі выпадковых караблёў. Найбольш удалую спробу каланізацыі прадпрыняў нямецкі авантурыст Аўгуст Гіслер (1857 - 1935)[19], які заснаваў гаспадарку, плантацыю кавы і жыў на востраве з 1889 г. да 1908 г. Ён нават атрымаў ад уладаў Коста-Рыкі ганаровае званне губернатара.
7 лістапада 1949 г. востраў Какос быў афіцыйна далучаны да тэрытарыяльных валоданняў Коста-Рыкі. У 1978 г. на ім быў арганізаваны нацыянальны парк, дзе праводзяцца сталыя навуковыя даследаванні, развіваецца турызм. У XX ст. востраў наведвалі Франклін Дэлана Рузвельт і Жак-Іў Кусто[13].
Ахова[правіць | правіць зыходнік]
Уся тэрыторыя вострава Какос уваходзіць у склад нацыянальнага парка "Востраў Какос", створанага 22 чэрвеня 1978 г.[20] У 2002 г. ён быў уключаны у спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.
Зноскі[правіць | правіць зыходнік]
- ↑ P. CASTILLO, R. BATIZA, D. VANKO, E. MALAVASSI, J. BARQUERO, E. FERNANDEZ, Anomalously young volcanoes on old hot-spot traces: I. Geology and petrology of Cocos Island
- ↑ Isla del Coco National Park
- ↑ reefwonders.net
- ↑ Isla del Coco Marine and Terrestrial Conservation Area, Costa Rica
- ↑ Vacular Flora of Isla del Coco, Costa Rica
- ↑ Flora
- ↑ Fauna
- ↑ Frank Stenstrom, Costa Rica's Pacific jewel: Isla del Coco (Cocos Island)
- ↑ Elasmobranchs observed in deepwaters (45-330m) at Isla del CocoNational Park, Costa Rica (Eastern Tropical Pacific)
- ↑ First record of a sea lion, Zalophus californianus, at Isla del Coco, Costa Rica
- ↑ Preliminary observations on bottlenose dolphins
- ↑ FIRST RECORDS OF HUMPBACK WHALES INCLUDING CALVES AT GOLFO DULCE AND ISLA DEL COCO, COSTA RICA, SUGGESTING GEOGRAPHICAL OVERLAP OF NORTHERN AND SOUTHERN HEMISPHERE POPULATIONS
- ↑ 13,0 13,1 Isla del Coco, Costa Rica History
- ↑ Pirate Tales of Costa Rica
- ↑ A history of buried treasure on Coco's Island by Reagen Smith
- ↑ The history of Cocos Island
- ↑ Zoltan Andrew Simon, Robinson Crusoe's true story and his island in Costa Rica
- ↑ The Real Treasure Island
- ↑ Forgotten Kingdoms: August Gissler’s Cocos
- ↑ National Park Cocos Island
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
|
Сусветная спадчына ЮНЕСКА, аб'ект № 820 рус. • англ. • фр. |
