Натрый
Натрый | |
---|---|
![]() | |
Маса | 22,98976928 ± 0 атамная адзінка масы[1] |
Названа ад | карбанат натрыю[d], галаўны боль, гідравокіс натрыю[d] і natron[d] |
Матэрыял | галіт, natron[d], Крыяліт, Альбіт, analcime[d], chabazite-Na[d], clinoptilolite-Na[d], heulandite-Na[d], natrolite[d], phillipsite-Na[d], stilbite-Na[d], glaucophane[d], riebeckite[d], eckermannite[d], arfvedsonite[d], seawater[d] і рапа |
Першаадкрывальнік | Гемфры Дэві[2] |
Дата адкрыцця | 1807[2] |
Месца выяўлення | Вялікабрытанія |
Сімвал элемента | Na[3] |
Хімічная формула | Na |
Canonical SMILES | [Na] |
Атамны лік | 11[3][2] |
Электронная канфігурацыя | 1s² 2s² 2p⁶ 3s¹ і [Ne] 3s¹ |
Электраадмоўнасць | 1 |
Іонны радыус | 0,99 Ангстрэм[4], 1,02 Ангстрэм[4], 1,18 Ангстрэм[4], 1,24 Ангстрэм[4] і 1,39 Ангстрэм[4] |
Ionization energy | 495,8 kilojoule per mole і 0 джоўль |
Ступень акіслення | −1, 1 і 0 |
Standard molar entropy | 51,2 ± 0,05 joule per mole kelvin[5] |
Ёсць у таксона | H. sapiens[6], T. cacao[7], P. aequatorialis[d][8], M. tomentosa[d][9], M. frutescens[d][9], M. leucantha[d][9], M. grandiflora[d][9], Matricaria chamomilla[10] і C. recutita[d][10] |
Радыус | 190 picometre, 154 picometre, 227 picometre і 180 picometre |
![]() |
Натрый (лац.: Natrium) Na — хімічны элемент I групы перыядычнай сістэмы; атамны нумар 11. Канфігурацыя электронных абалонак: 3s1. Належыць да шчолачных металаў. Атамная маса 23. Ізатопы: 23Na (100 %) — стабільны.
Упершыню атрыманы ў свабодным выглядзе Г. Дэві ў 1807 годзе.
Зямная кара ўтрымлівае 2,5 % па масе (6-е месца па распаўсюджанасці). Уваходзіць у склад шматлікіх мінералаў. Простае рэчыва: серабрыста-белы метал, пластычны, мяккі. Шчыльнасць: 968 кг/м³, тэмпература плаўлення — 97,8 °C, тэмпература кіпення — 883 °C. Солі натрыю афарбоўваюць полымя ў жоўты колер.
Прыродныя крыніцы: галіт (каменная соль) NaCl, мірабіліт (глаўберава соль) Na2SO4*10H2O, тэнардыт Na2SO4. Здабыча ў свеце парадку 1,108 тон у год. Металічны Н. атрымліваюць шляхам электролізу расплаваў [NaCl].
Хімічныя ўласцівасці
[правіць | правіць зыходнік]Хімічна актыўны шчолачны метал, на паветры хутка акісляецца, энергічна рэагуе з вадою і кіслотамі, галагенамі, пры павышаных тэмпературах злучаецца з серай, азотам. Валентнасць: 1. Ступень акіслення ў злучэннях: +1.
Найважнейшыя злучэнні і сферы іх выкарыстання
[правіць | правіць зыходнік]- адноўнік у вытворчасці металаў (тытан, цырконій і інш.) з іх злучэнняў (металатэрмія)
- сплаў Н. з каліем — цепланосьбіт, у тым ліку для ядзерных рэактараў
- хларыд Н. NaCl — соль, харчовы прадукт, крыніца атрымання Н. і хлору
- гідраксід NaOH — кампанент электралітаў, сыравіна для розных галінаў прамысловасці.
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Meija J., Prohaska T., Coplen T. B. et al. Atomic weights of the elements 2005 (IUPAC Technical Report) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2016. — Vol. 88, Iss. 3. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1515/PAC-2015-0305 Праверана 19 кастрычніка 2020.
- ↑ а б в http://www.rsc.org/periodic-table/element/11/sodium Праверана 28 ліпеня 2018.
- ↑ а б Wieser M. E., Coplen T. B., Wieser M. Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2010. — Vol. 83, Iss. 2. — P. 359–396. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14
- ↑ а б в г д (unspecified title) — ISBN 0-8493-0485-7
- ↑ https://chem.libretexts.org/Bookshelves/General_Chemistry/Book%3A_ChemPRIME_(Moore_et_al.)/16%3A_Entropy_and_Spontaneous_Reactions/16.06%3A_Standard_Molar_Entropies Праверана 25 студзеня 2019.
- ↑ Gardiner N. J., Lakshmanan M., Martínez V. S. et al. Recon 2.2: from reconstruction to model of human metabolism // Metabolomics — Springer Science+Business Media, 2016. — Vol. 12, Iss. 7. — P. 109. — ISSN 1573-3882; 1573-3890 — doi:10.1007/S11306-016-1051-4
- ↑ Bonvehí J. S., Jordà R. E. Constituents of Cocoa Husks // Z. Naturforsch. C Bio. Sci. / J. Seibel — De Gruyter, 2018. — Vol. 53, Iss. 9-10. — P. 785–792. — ISSN 0939-5075; 1865-7125 — doi:10.1515/ZNC-1998-9-1002
- ↑ Koziol M. J., Pedersen H. B. Phytelephas aequatorialis (arecaceae) in human and animal nutrition // Econ. Bot. — Springer Science+Business Media, 1993. — Vol. 47, Iss. 4. — P. 401–407. — ISSN 0013-0001; 1874-9364 — doi:10.1007/BF02907355
- ↑ а б в г Enriquez R. G. The zoapatle III--biological and uterotonic properties of aqueous plant extract // Contraception — Elsevier, 1983. — Vol. 27, Iss. 3. — P. 239–253. — ISSN 0010-7824; 1879-0518 — doi:10.1016/0010-7824(83)90003-3
- ↑ а б É. Szőke, E. Máday, K. Szentmihályi et al. Mineral element content f chamomile // Acta Alimentaria: an international journal of food science — Akadémiai Kiadó, 2005. — Vol. 29, Iss. 1. — P. 51–57. — ISSN 0139-3006; 1588-2535 — doi:10.1556/AALIM.29.2000.1.5