Лібералізм: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др Bot: Migrating 97 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q6216 (translate me) |
Squaregrass (размовы | уклад) др Дадатак у выглядзе пераклада з рускай. |
||
Радок 8: | Радок 8: | ||
Лібералізм з'яўляецца супрацьлегласцю [[таталітарызм]]у і лічыцца перадумовай пабудовы сучаснай плюралістычнай дэмакратыі. У адрозьненне ад [[анархізм]]у, лібералізм лічыць дзяржаву неабходным інстытутам дзеля абароны свабоды і ўласнасці, а таксама рашуча выступае за рынкавыя прынцыпы ў эканоміцы. |
Лібералізм з'яўляецца супрацьлегласцю [[таталітарызм]]у і лічыцца перадумовай пабудовы сучаснай плюралістычнай дэмакратыі. У адрозьненне ад [[анархізм]]у, лібералізм лічыць дзяржаву неабходным інстытутам дзеля абароны свабоды і ўласнасці, а таксама рашуча выступае за рынкавыя прынцыпы ў эканоміцы. |
||
== Асновы лібералізма == |
|||
Лібералізм зарадзіўся ў большасці як рэакцыя на бясчынства [[Абсалютная манархія|абсалютных манархаў]] і [[Каталіцкая Царква|Каталіцкай царквы]]. Лібералізм адхіліў шэраг палажэнняў, што былі асновай былых тэорый дзяржавы, такія як боскае права манархаў на ўладу і роля рэлігіі як адзінай крыніцы ісціны. Замест гэтага лібералізм прапанаваў наступнае<ref>[http://www.liberal-international.org/editorialIndex.asp?ia_id=533 Ліберальны маніфест]</ref>: |
|||
* забяспечванне [[Натуральнае права|натуральных правоў]] (права на жыццё, на ўласную свабоду, на ўласнаснасць). [[Інтэлектуальная ўласнасць]] адносіцца да прыватнай уласнасці, калі яна не з'яўляецца агульначалавечым багаццем, і калі гэта не супярэчыць [[Свабода слова|свабодзе слова]] (некаторыя [[Лібертарыянства|лібертарыянцы]] адхіляюць канцэпцыю інтэлектуальнай уласнасці, як форму манапалізацыі свабоднага рынку); |
|||
* забяспечванне [[Грамадскія правы|грамадскіх правоў]]; |
|||
* устанаўленне роўнасці ўсіх грамадзян перад законам; |
|||
* устанаўленне свабоднай [[Рыначная эканоміка|рыначнай эканомікі]]; |
|||
* забяспечванне адказнасці ўрада і празрыстасці дзяржаўнай улады. |
|||
== Сучасныя дактрыны лібералізму == |
== Сучасныя дактрыны лібералізму == |
||
* неалібералізм |
* неалібералізм |
||
Радок 13: | Радок 20: | ||
* лібертарыянства |
* лібертарыянства |
||
== Дадатак == |
|||
<references /> |
|||
== Спасылкі == |
== Спасылкі == |
||
{{Commons|Category:Liberalism}} |
{{Commons|Category:Liberalism}} |
Версія ад 01:58, 26 снежня 2014
Лібералізм (ад лац. liber: свабодны, liberalis: датычны свабоды) - філасоўская, эканамічная і палітычная ідэалогія, галоўнай вартасцю якой ёсць свабода чалавека распараджацца сваёй асобай і ўласнасцю.
Лібералізм стаў рухавіком вызвалення ад догмаў феадалізму і абсалютызму, якія апраўдвалі несвабоду і прыгнёт грамадства з боку палітычнай, эканамічнай і рэлігійнай эліты.
У цэнтры палітычнае філасофіі лібералізму знаходзяцца чалавек, якому павінна быць дадзеная максимальная магчымая свабоды, а таксама прынцып неагрэсіі. Індывідуальная свабода разумеецца ў лібералізме як асноўная норма і база грамадскіх адносінаў, згодна з якой павінна быць вызначаная і роля дзяржавы. Паўнамоцтвы дзяржавы не павінны абмяжоўваць асабістую свабоду грамадзян, дзяржава павінна ўмешвацца ў адносіны паміж людзьмі толькі дзеля абароны іх свабоды і закону. Рэгуляцыя эканомікі, як і сацыяльныя ільготы павінны быць зведзеныя да мінімуму. Асоба павінна атрымаць як максимум свабоды, так і максімум адказнасці.
Лібералізм з'яўляецца супрацьлегласцю таталітарызму і лічыцца перадумовай пабудовы сучаснай плюралістычнай дэмакратыі. У адрозьненне ад анархізму, лібералізм лічыць дзяржаву неабходным інстытутам дзеля абароны свабоды і ўласнасці, а таксама рашуча выступае за рынкавыя прынцыпы ў эканоміцы.
Асновы лібералізма
Лібералізм зарадзіўся ў большасці як рэакцыя на бясчынства абсалютных манархаў і Каталіцкай царквы. Лібералізм адхіліў шэраг палажэнняў, што былі асновай былых тэорый дзяржавы, такія як боскае права манархаў на ўладу і роля рэлігіі як адзінай крыніцы ісціны. Замест гэтага лібералізм прапанаваў наступнае[1]:
- забяспечванне натуральных правоў (права на жыццё, на ўласную свабоду, на ўласнаснасць). Інтэлектуальная ўласнасць адносіцца да прыватнай уласнасці, калі яна не з'яўляецца агульначалавечым багаццем, і калі гэта не супярэчыць свабодзе слова (некаторыя лібертарыянцы адхіляюць канцэпцыю інтэлектуальнай уласнасці, як форму манапалізацыі свабоднага рынку);
- забяспечванне грамадскіх правоў;
- устанаўленне роўнасці ўсіх грамадзян перад законам;
- устанаўленне свабоднай рыначнай эканомікі;
- забяспечванне адказнасці ўрада і празрыстасці дзяржаўнай улады.
Сучасныя дактрыны лібералізму
- неалібералізм
- ордалібералізм
- лібертарыянства
Дадатак
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Лібералізм
- Трэці Шлях - беларуская ліберальная супольнасць