Шарль Луі дэ Мантэск’ё

Шарль Луі дэ Мантэск’ё
фр.: Montesquieu
Дата нараджэння	18 студзеня 1689(1689-01-18)[…]
Месца нараджэння	La Brède[d], дэпартамент Жыронда, рэгіён Аквітанія, Францыя
Дата смерці	10 лютага 1755(1755-02-10)[…] (66 гадоў)
Месца смерці	Парыж, Парыж, рэгіён Іль-дэ-Франс, Метраполія Францыі, Францыя
Месца пахавання	Сен-Сюльпіс
Грамадзянства	Каралеўства Францыя
Жонка	Jeanne de Lartigue[d]
Дзеці	Jean-Baptiste de Secondat[d]
Род дзейнасці	філосаф, пісьменнік, раманіст, сацыёлаг, адвакат, суддзя, энцыклапедыст, гісторык, палітык, юрыст
Альма-матар	College of Juilly[d] Ліцэй Сент-Луі[d]
Член у	Французская акадэмія (10 лютага 1755) Пруская акадэмія навук Лонданскае каралеўскае таварыства Акадэмія Станіслава[d]
Узнагароды	член Лонданскага каралеўскага таварыства (26 лютага 1730)
Подпіс
Цытаты ў Вікіцытатніку
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Шарль Луі дэ Мантэск’ё (фр.: Charles-Louis de Seconda, Baron de La Brède et de Montesquieu; 18 студзеня 1689, Лабрэд, каля г. Бардо, Францыя — 10 лютага 1755) — французскі філосаф-асветнік, сацыёлаг, правазнаўца, пісьменнік. Член Інстытута Францыі (1727).

Біяграфічныя звесткі

Скончыў каталіцкі каледж (1705). Вывучаў права ў г. Бардо і Парыж. 3 1714 саветнік, з 1716 віцэ-прэзідэнт парламента (суда) Бардо. 3 1726 у Парыжы. У 1729—31 у Вялікабрытаніі.

Аўтар артыкулаў з Энцыклапедыі, альбо Тлумачальнага слоўніка навук, мастацтваў і рамёстваў. Суразмоўца французскага даследчыка спрэчных пытанняў міжнароднага права Габрыэля Маблі.

Светапогляд

У творы «Пра дух законаў» (1747), зыходзячы з антычных палітычных тэорый, вылучаў 3 правільныя формы праўлення (дэмакратыя, арыстакратыя і манархія) і адну няправільную (дэспатыя). Найлепшым спосабам недапушчэння дэспатыі лічыў раздзяленне ўлад на заканадаўчую, выканаўчую, судовую, свабоднае функцыянаванне дэмакратычных інстытутаў грамадзянскай супольнасці і прававой дзяржавы. Прынцыпы раздзялення ўлад і 3 відаў праўлення пакладзены ў аснову палітычнага ўладкавання шэрагу краін Еўропы і ЗША, служаць важнай навукова-тэарэтычнай крыніцай для даследчыкаў і заканадаўцаў. Жорсткасці і бессэнсоўнасці дэспатыэму проціластаўляў сацыяльную роўнзсць грамадэян, палітычны плюраліэм, свабоду слова і друку, забеспячэнне законнасці і асабістай бяспекі грамадзян. У дэмакратыі рухаючай сілай і ўмовай росквіту краіны абвяшчаў доблесць — павагу да законаў і любоў да Айчыны, адданасць кожнай асобы дэмакратычным ідэалам і агульнадзяржаўнай справе. Развіваў канцэпцыю функцыянальнай ролі рэлігіі, якая, на яго думку, паляпшае норавы падданых, змякчае дэспатыэм і садзейнічае падтрыманню сацыяльнага парадку ў грамадстве.

У рамане «Персідскія пісьмы» (1721) крытыкаваў норавы французскага грамадства, яго паказную «цывілізаванась» і адарваную ад жыцця «вучонасць», прыгон з боку ўлады і царквы.

Літаратура

• Дубянецкі С. Мантэск’ё // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).