Густаў I Ваза

Густаў I Васа\Густаў I Эрыксан
Густаў I Васа\Густаў I Эрыксан
	Gustav I Vasa\Gustaf I Eriksson
	6 чэрвеня 1523 — 29 верасня 1560
Каранацыя	12 студзеня 1528
Папярэднік	Крысціян II
Пераемнік	Эрык XIV
Нараджэнне	12 мая 1496; мерк. Lindholmens[d], Швецыя;
Смерць	29 верасня 1560[…] (64 гады); Трэ-Крунур, камуна Стакгольм, лен Стакгольм, Швецыя;
Месца пахавання	Кафедральны сабор Упсалы[…];
Род	Ваза
Бацька	Эрык Юхансан Ваза[d]
Маці	Сесілія Мансдотэр[d]
Жонка	Кацярына Саксэн-Лаўэнбургская, Маргарыта Леёнхувуд[…] і Катарына Стэнбок
Дзеці	Эрык XIV, Юхан III, Катарына Шведская, Сесілія Шведская, Magnus, Duke of Östergötland[d], Ганна Шведская (1545—1610), Princess Sophia of Sweden[d], Princess Elizabeth of Sweden[d] і Карл IX
Веравызнанне	лютэранства
Адукацыя	Упсальскі ўніверсітэт;
Аўтограф
Бітвы	Графская вайна;
Узнагароды
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Густаў Ваза, або Густаў I (шведск.: Gustav Vasa, больш дакладна Густаў Васан; 1496—1560) — рэгент шведскага каралеўства з 23 жніўня 1521 (Густаў Эрыксан Васан), кароль Швецыі з 6 чэрвеня 1523 года. Да ўступлення на пасад — Густаў Эрыксан (швед. Gustav Eriksson). Падняў паўстанне супраць дацкага панавання і стаўшы каралём, стварыў у Швецыі моцную цэнтралізаваную дзяржаву з лютэранскай кіруючай элітай.

На чале дзяржавы

З 6 чэрвеня 1523 — Med Guds Nåde, Sveriges, Götes och Vendes Konung (Божай міласцю Кароль Швецыі, Готаў і Вендаў)

У пачатку праўлення быў вымушаны пайсці на значныя ўступкі арыстакратыі, вяртаючы дваранам казённыя землі. Правёў шэраг рэформ (дзяржаўнага кіравання, судовага ладу, ваенную). Спрыяў развіццю прамысловасці, асабліва горна-металургічнай. Стварыў магутную пастаянную армію, упершыню ў Еўропе увёў палкавую артылерыю. Вёў войны з Даніяй, Расіяй, Польшчай, захапіўшы вялікія тэрыторыі, удзельнічаў з 1630 у Трыццацігадовай вайне (1618—48) на баку антыгабсбургскай кааліцыі. Загінуў у бітве пры Лютцэне.

Зноскі

↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к Gustav I — 1917.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q379406"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1724971"></a>
↑ GUSTAVE Ier VASA // Encyclopædia Universalis — Encyclopædia Britannica, 1968. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2743906"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1340194"></a>
↑ Nordisk familjebok, 2nd edition — Т. 10 (Gossler - Harris). — С. Column 656.
↑ ^а ^б (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
↑ ^а ^б Kindred Britain
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q75653886"></a>

Літаратура

Густаў I Ваза // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 5. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 5).
Lagerqvist L.-O. Gustav Eriksson (Vasa) i Dalarna 1520—1521. Minnen, myter och monument. — Stockholm, 1993.
Lagerqvist L.-O. Gustav Vasa — landsfader eller tyrann? — Stockholm, 2002.
Svalenius I. Gustav Vasa. — Stockholm, 1950.

Гл. таксама

Спіс каралёў Швецыі

Спасылкі

Густаў Васа(недаступная спасылка)
каралі Швецыі

[_b057e164e3ab4af3-1] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к Gustav I — 1917.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q379406"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1724971"></a>

[_a149d533e77da2f3-2] GUSTAVE Ier VASA // Encyclopædia Universalis — Encyclopædia Britannica, 1968. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2743906"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1340194"></a>

[_087958da2dff311b-3] Nordisk familjebok, 2nd edition — Т. 10 (Gossler - Harris). — С. Column 656.

[_795575f5d3c2cc3f-4] а ^б (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.

[_42ddfce80d5da4be-5] а ^б Kindred Britain
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q75653886"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Манархі Швецыі
дынастыя Мунсё	Б’ёрн Жалезнабокі Эрык Б’ёрнсан Эрык Рэфілсан Анунд Упсальскі Б’ёрн з Хогі Эрык Анундсан (да 882) Б’ёрн Эрыксан (882—932) Олаф Б’ёрнсан (970—975) Эрык VI Сегерсель (Пераможны) (970—995) Олаф Шатконунг (995—1022) Анунд Якаб (1022—1050) Эмунд Стары (1050—1060)
дынастыя Стэнкіляў	Стэнкіль (1060—1066) Хальстэн (1066 — 1080-я) Інгэ I Старэйшы (1080-я — 1110-я) Блот-Свен (1084—1087) Філіп Хальстэнсан/Інгэ II Малодшы (1118 — 1120-я) Рагнвальд Дурны (1125—1126) Магнус I Моцны (1126—1130) Магнус II Хенрыксен (1160—1161)
Кіраванне Сверкераў і Эрыкаў	Сверкер Старэйшы (1130—1156) Эрык Святы (1156—1160) Карл Сверкерсан (1160—1167) Кнут I Эрыксан (1167—1196) Сверкер Малодшы Карлсан (1196—1208) Эрык X Кнутсан (1208—1216) Юхан I Сверкерсан (1216—1222) Эрык Эрыксан Шапялявы (ці Кульгавы) (1222—1229) Кнут II Хольмгерсан Доўгі (1229—1234) Эрык Эрыксан Шапялявы (ці Кульгавы) (1234—1249)
дынастыя Фолькунгаў	Біргер Ярль, рэгент (1248—1266) Вальдэмар I Біргерсан (1250—1275) Магнус I Ладулас (1275—1290) Біргер Магнусан (1290—1319) Магнус Эрыксан (1319—1363) Эрык XII (1356—1359)
дынастыя Мекленбургаў	Альбрэхт Мекленбургскі (1363—1389)
Каралі і намеснікі Кальмарскай уніі	Маргарыта I Дацкая (1389—1412) Эрык Памеранскі (1412—1439) Энгельбрэкт Энгельбрэктсан, рэгент (1435—1436) Карл VIII Кнутсан, рэгент (1438—1440) Крыстафер III Баварскі (1440—1448) Карл VIII Кнутсан (1448—1457, 1464—1465, 1467—1470) Крысціян I Дацкі (1457—1464) Стэн Стурэ Старэйшы, рэгент (1470—1497) Ганс (Юхан II) (1497—1501) Стэн Стурэ Старэйшы, другі раз рэгент (1501—1503) Свантэ Нільсан, рэгент (1504—1511) Стэн Стурэ Малодшы, рэгент (1512—1520) Крысціян II (1520—1523)
дынастыя Васа	Густаў I Ваза (1523—1560) Эрык XIV (1560—1568) Юхан III (1568—1592) Жыгімонт (1592—1599) Карл IX (1599—1611; рэгент да 1604) Густаў II Адольф (1611—1632) Крысціна (1632—1654; рэгенцтва, 1632—1644)
Пфальц-Цвейбрукенская дынастыя	Карл X Густаў (1654—1660) Карл XI (1660—1697; рэгенцтва, 1660—1672) Карл XII (1697—1718) Ульрыка Элеанора (1719—1720)
Гесэнская дынастыя	Фрэдрык I (1720—1751)
Гольштэйн-Готарпская дынастыя	Адольф Фрэдрык (1751—1771) Густаў III (1771—1792) Густаў IV Адольф (1792—1809; рэгенцтва, 1792—1796) Карл XIII (1809—1818)
дынастыя Бернадотаў	Карл XIV Юхан (1818—1844) Оскар I (1844—1859) Карл XV (1859—1872) Оскар II (1872—1907) Густаў V (1907—1950) Густаў VI (1950—1973) Карл XVI Густаў (з 1973)