Зборная Перу па футболе

Гэты артыкул уваходзіць у лік добрых
З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
 Перу
Мянушкі La blanquirroja (Бела-чырвоныя)
Incas (Інкі)
Канфедэрацыя КАНМЕБОЛ (Паўднёвая Амерыка)
Федэрацыя Федэрацыя перуанскага футбола
Галоўны трэнер Рыкарда Гарэка[1]
Капітан Паала Герэра
Найбольшая колькасць гульняў Раберта Паласіяс (128)[2]
Найлепшы бамбардзір Паала Герэра (38)
Хатні стадыён Нацыянальны
Код ФІФА PER
Форма
Асноўная
форма
Форма
Рэзервовая
форма
Рэйтынг ФІФА
Дзеючы 11 (7 чэрвеня 2018)
Найвышэйшы 10 (кастрычнік 2017)
Найніжэйшы 91 (верасень 2009)
Рэйтынг Эла
Дзеючы 10 (12 чэрвеня 2018)
Найвышэйшы 10 (сакавік – чэрвень 2018)
Найніжэйшы 76 (2009)
Першая гульня
Перу Перу 0:4 Уругвай Уругвай
(Ліма, Перу; 1 лістапада 1927)
Самая буйная перамога
Перу Перу 9:1 Эквадор Эквадор
(Багата, Калумбія; 11 жніўня 1938)
Самае буйное паражэнне
Бразілія Бразілія 7:0 Перу Перу
(Санта-Крус-дэ-ла-Сьера, Балівія; 26 чэрвеня 1997)
Чэмпіянат свету
Колькасць удзелаў 5 (Упершыню 1930)
Найлепшы вынік Топ-8 (1970 – 1/4 фіналу,
1978 – Другі групавы раўнд)
Кубак Амерыкі
Колькасць удзелаў 33 (Упершыню 1927)
Найлепшы вынік Чэмпіён (1939, 1975)
Залаты кубак КАНКАКАФ
Колькасць удзелаў 1 (Упершыню 2000)
Найлепшы вынік Паўфінал (2000)
Алімпійскія гульні
Колькасць удзелаў 1 (Упершыню 1936)
Найлепшы вынік 1/4 фіналу (1936)

Зборная Перу па футболе прадстаўляе Перу на міжнародных спаборніцтвах па футболе з 1927 года. Каманда кантралюецца Федэрацыяй перуанскага футбола (ФПФ)[A], якая з’яўляецца адным з 10 членаў КАНМЕБОЛ (Паўднёваамерыканская футбольная канфедэрацыя) і ўваходзіць у ФІФА. На працягу гісторыі гульня перуанскай каманды была непаслядоўнай з найбольш паспяховымі перыядамі ў 1930-х і 1970-х гадах. Асноўную частку хатніх матчаў зборная гуляе на Нацыянальным стадыёне ў сталіцы краіны Ліме.

Нацыянальная зборная Перу двойчы перамагала на Кубках Амерыкі і чатыры разы праходзіла кваліфікацыю да чэмпіянатаў свету, а таксама гуляла на Алімпійскіх гульнях 1936 года. Каманда мае гістарычнае саперніцтва з Чылі і Эквадорам[3] і з’яўляецца добра вядомай сваімі белымі кашулямі з дыяганальнай чырвонай паласой, якія спалучаюць у сябе нацыянальныя колеры Перу. Гэтая канструкцыя формы выкарыстоўваецца камандай з 1936 года, у выніку чаго з’явілася агульнавядомая іспанская мянушка зборнай — «La blanquirroja» (бела-чырвоныя)[4].

Зборная Перу, важнымі гульцамі якой былі галкіпер Хуан Вальдыўеса і форварды Тэадора Фернандэс і Алехандра Вільянуэва, прымала ўдзел на першым чэмпіянаце свету ў 1930 годзе, пасля чаго перамагла на Баліварыянскіх гульнях у 1938 годзе і на чэмпіянаце Паўднёвай Амерыкі ў 1939 годзе. Паспяховы перыяд перуанскага футбола таксама адбыўся ў 1970-я гады і прынёс зборнай сусветнае прызнанне. Каманда, у складзе якой гуляла моцная пара форвардаў Уга Сатыль і Тэафіла Кубільяс, а таксама абаронца Эктар Чумпітас, тройчы кваліфікавалася на чэмпіянаты свету і перамагла на Кубку Амерыкі ў 1975 годзе.

Пасля ўдзелу ў фінальнай стадыі чэмпіянату свету ў 1982 годзе каманда не выйграла ніводнага буйнога спаборніцтва. У канцы 2008 года ФІФА адхіліла каманду ад удзелу ў міжнародных турнірах падчас расследавання аб карупцыі ў футбольнай федэрацыі краіны. Пад кіраўніцтвам аргенцінца Рыкарда Гарэкі зборная Перу заняла трэцяе месца ў Кубку Амерыкі 2015 года, дайшла да чвэрцьфіналу Кубка Амерыкі 2016 года, а таксама ўпершыню за 36 гадоў патрапіла ў фінальную стадыю чэмпіянату свету 2018 года.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Футбол з’явіўся ў Перу ў XIX стагоддзі, дзякуючы брытанскім імігрантам і перуанцам, якія прыязджалі з Англіі[5]. У 1859 годзе члены брытанскай суполкі Лімы, сталіцы краіны, заснавалі Крыкетны клуб Лімы, першую арганізацыю Перу, прысвечаную практыцы гульні ў крыкет, рэгбі і футбол[6][7]. Новыя віды спорту сталі папулярнымі сярод мясцовага вышэйшага класа на працягу наступных дзесяцігоддзяў, але раннія распрацоўкі былі спыненыя Салетравай вайной супраць Чылі, якая доўжылася з 1879 па 1883 годы. Пасля вайны футбол як сучасная інавацыя ахапіў прыбярэжнае таварыства Перу[8]. Гэты від спорту стаў папулярнай паўсядзённай дзейнасцю ў раёнах Лімы і падтрымліваўся босамі, якія хацелі натхніць салідарнасць і павышэнне прадукцыйнасці сярод сваіх работнікаў[9]. У суседнім порце Кальяа і іншых камерцыйных раёнах брытанскія рабочыя і маракі гулялі ў футбол супраць мясцовых жыхароў[10][B]. Такім чынам, узнікла саперніцтва паміж замежнікамі і мясцовымі жыхарамі ў Кальяа, а таксама паміж элітай і рабочымі ў Ліме. З часам гэта ператварылася ў супрацьстаянне паміж Кальяа і Лімай[5][12]. Гэтыя фактары, у спалучэнні з хуткім ростам футбола сярод гарадской беднаты раёна Ла Вікторыя ў Ліме (дзе ў 1901 годзе з’явіўся футбольны клуб «Альянса Ліма»), прывяло да таго, што ў Перу развіваўся, паводле гісторыка Андрэаса Кампамара, «самы элегантны і вытанчаны футбол на кантыненце»[13] і самая моцная футбольная культура ў раёне Андаў[14].

Зборныя Перу і Уругвая на чэмпіянаце Паўднёвай Амерыкі 1927 года ў Перу.

Перуанская футбольная ліга была створана ў 1912 годзе і праводзілася кожны год, пакуль не распалася ў 1921 годзе праз спрэчкі паміж клубамі-членамі[15]. У наступным годзе была створана Федэрацыя перуанскага футбола (ФПФ), а ў 1926 годзе яна рэарганізавала штогадовыя чэмпіянаты краіны[16]. ФПФ прыядналася да футбольнай канфедэрацыі Паўднёвай Амерыкі (КАНМЕБОЛ) у 1925 годзе і сфарміравала нацыянальную каманду ў 1927 годзе (затрымка была абумоўлена фінансавымі цяжкасцямі)[17]. У 1927 годзе зборная дэбютавала на чэмпіянаце Паўднёвай Амерыкі, які праходзіў на Нацыянальным стадыёне ў Ліме[10]. Першы матч у сваёй гісторыі нацыянальная каманда Перу прайграла Уругваю з лікам 0:4, а ў другім атрымала перамогу над Балівіяй з лікам 3:2[18]. Пасля гэтага Перу прымала ўдзел на першым чэмпіянаце свету па футболе ў 1930 годзе, але саступіла ў двух матчах групавога раўнда і пакінула спаборніцтва без перамог[19].

Зборная Перу на Алімпійскіх гульнях 1936 года ў Германіі.

1930-я гады лічацца першай залатой эпохай перуанскага футбола[20]. На працягу гэтага дзесяцігоддзя перуанцы выязджалі за мяжу ў пошуках канкурэнцыі для далейшага развіцця іхняга футбола[13]. Адным з характэрных падарожжаў была паездка ў Еўропу ў 1933 і 1934 гадах сумешчанай ціхаакіянскай каманды (ісп.: «Combinado del Pacífico»), зборнай, у склад якой уваходзілі чылійскія і перуанскія футбалісты[C]. Пачынаючы з «Кіклісты Лімы» ў 1926 годзе перуанскія клубы таксама гастралявалі па Лацінскай Амерыцы, дасягаючы шматлікіх перамог[21][22]. Падчас аднаго з такіх тураў — непераможнай паездкі «Альянсы Лімы» ў Чылі ў 1935 годзе — групу гульцоў на чале з форвардамі Алехандра Вільянуэвам і Тэадора Фернандэсам і галкіперам Хуанам Вальдыўесам сталі называць «Чорны ролер» (ісп.: «Rodillo Negro»)[23]. Спартыўны гісторык Рычард Уітцыг апісаў гэтую тройку як «футбольны трыумвірат, неперасягнены ў свеце ў той час», спасылаючыся на іхняе спалучэнне інавацый і эфектыўнасці на абодвух канцах поля[20]. Перу і «Чорны ролер» атрымалі прызнанне гледачоў на Алімпійскіх гульнях 1936 года, выйгралі першыя Баліварыянскія гульні ў 1938 годзе і скончылі дзесяцігоддзе ў якасці чэмпіёнаў Паўднёвай Амерыкі[24][25].

Наступныя гады былі менш паспяховымі для каманды. Паводле сцвярджэння гісторыка Дэвіда Гольдблата, «нягледзячы на ўсе відавочныя перадумовы для росту і развіцця футбола, перуанскі футбол знік»[26]. Ён лічыць прычынай гэтага з’яўленне рэпрэсій перуанскай улады супраць «сацыяльных, спартыўных і палітычных арганізацый сярод гарадской і сельскай беднаты» на працягу 1940-х і 1950-х гадоў[26]. Тым не менш, зборная, у асноўным, задавальняльна выступала на чэмпіянатах Паўднёвай Амерыкі, два разы ўвайшоўшы ў тройку прызёраў, і амаль прабілася ў асноўную стадыю чэмпіянату свету 1958 года, у выніку саступіўшы ў двухматчавым супрацьстаянні будучым чэмпіёнам свету зборнай Бразіліі[27].


Кульмінацыяй серыі поспехаў каманды ў канцы 1960-х гадоў стаў удзел у асноўнай стадыі чэмпіянату свету 1970 года, які паклаў пачатак другой залатой эпосе перуанскага футбола[20][28]. Адным з ключавых фактараў поспехаў зборнай у 1970-х гадах лічыцца супрацоўніцтва пары форвардаў Тэафіла Кубільяса і Уга Сатыля[29]. Зборная Перу дайшла да чвэрцьфінальнай стадыі сусветнага першынства ў 1970 годзе, саступіўшы будучым чэмпіёнам бразільцам, і атрымала першы Трафей сумленнай гульні на чэмпіянатах свету[30][31]. Паводле спартыўнага гісторыка Рычарда Хэншоу каманда стала «сюрпрызам спаборніцтва 1970 года, паказаўшы пачуццё гульні і высокі ўзровень майстэрства»[27]. Праз пяць гадоў зборная Перу ў другі раз стала чэмпіёнам кантынента, перамогшы на Кубку Амерыкі ў 1975 годзе (менавіта ў тым годзе «чэмпіянат Паўднёвай Амерыкі» быў перайменаваны ў «Кубак Амерыкі»). Пасля гэтага каманда два разы запар праходзіла кваліфікацыю да чэмпіянатаў свету, дайшоўшы да другога раўнда ў 1978 годзе (у другі раз патрапіўшы ў топ-8 зборных свету) і вылецеўшы ў групавым раўндзе ў 1982 годзе без перамог. Раннім паражэннем у 1982 годзе скончыўся залаты перыяд перуанскага футбола[32]. Нягледзячы на гэта, зборная Перу амаль патрапіла на чэмпіянат свету 1986 года, заняўшы другое месца ў кваліфікацыйнай групе пасля будучых чэмпіёнаў свету аргенцінцаў[33].

Наступныя чаканні ад зборнай былі сканцэнтраваныя на маладым пакаленні гульцоў клуба «Альянса Ліма», вядомых у народзе як «Кольты» (ісп.: «Los Potrillos»). Сацыёлагі Альда Панфічы і Віктар Віч пісалі, што «Кольты» «сталі надзеяй усёй краіны», і фанаты чакалі ад іх кваліфікацыі на чэмпіянат свету 1990 года[34]. Пасля авіякатастрофы 8 снежня 1987 года, калі самалёт, на борце якога была большасць футбалістаў клуба «Альянса Ліма», упаў у Ціхі акіян, гульня нацыянальнай зборнай пайшла на спад. У катастрофе выжыў толькі пілот самалёта, а сярод загінулых былі галоўны трэнер зборнай Маркас Кальдэрон і некалькі гульцоў зборнай, у тым ліку брамнік Хасэ Гансалес Ганоса і Луіс Эскабар, якому многія прадказвалі вялікую будучыню ў якасці форварда[35]. Пасля гэтага каманда не набліжалася да траплення ў асноўную стадыю чэмпіянату свету да 1998 года, калі яна саступіла месца зборнай Чылі толькі па розніцы мячоў[33]. Гэтая ж зборная заняла трэцяе месца на Залатым кубку КАНКАКАФ 2000 года, дзе ўдзельнічала ў якасці запрошанай каманды[36].

Паводле гісторыка Чарльза Ф. Уокера, у XXI стагоддзі справы ў перуанскай камандзе і нацыянальнай лізе былі азмрочаныя недысцыплінаванасцю гульцоў[37]. Непрыемнасці ў ФПФ, у прыватнасці звязаныя з яе былым прэзідэнтам Мануэлем Бургам, паглыбілі крызіс футбола ў краіне[38][D]. Там не менш, у 2011 годзе зборная Перу заняла трэцяе месца на Кубку Амерыкі[40], а ў пачатку 2015 года бізнесмен Эдвін Аўеда замяніў Бургу на пасадзе прэзідэнта ФПФ[41]. У сакавіку 2015 года новым трэнерам зборнай быў прызначаны аргенцінец Рыкарда Гарэка[1], з якім каманда заняла трэцяе месца на Кубку Амерыкі 2015 года ў другі раз запар, а таксама дайшла да чвэрцьфіналу Кубку Амерыкі 2016 года і ўпершыню за 36 гадоў прайшла ў фінальную стадыю чэмпіянату свету 2018 года[42].

Колеры[правіць | правіць зыходнік]

Нацыянальная зборная Перу гуляе ў чырвоных і белых колерах: нацыянальных колерах краіны[43]. Першы камплект такой формы з’явіўся ў 1936 годзе: белыя шорты, белыя гетры і белыя футболкі з характэрнай чырвонай паласой, якая перасякае пярэднюю частку футболкі ад левага пляча да правага сцягна і вяртаецца ззаду ад правага сцягна да левага пляча. Гэтая базавая схема футболкі была толькі трохі зменена на працягу многіх гадоў[4]. Гэтая форма лічыцца адной з самых прывабных у сусветным футболе. Крыстафер Тэрпін, выканаўчы прадзюсар шоў «Улічваючы ўсе абставіны» (англ.: «All Things Considered») Нацыянальнага грамадскага радыё, у 2010 годзе назваў форму зборнай Перу 1970 года «самай прыгожай футболкай прыгожай гульні», адзначыўшы, што яна «лічылася стылем рэтра нават у 1970 годзе»[44]. Версія формы 1978 года заняла першае месца ў спісе найлепшых формаў на чэмпіянатах свету ўсіх часоў па версіі ESPN у 2010 годзе, дзе яна апісвалася як «простая, але вельмі эфектыўная частка дызайну»[45].

Першы камплект зборнай, выраблены для чэмпіянату Паўднёвай Амерыкі 1927 года, уключала ў сябе бела-чырвоныя паласатыя футболкі, белыя шорты і чорныя гетры[46]. На чэмпіянаце свету 1930 года каманда вымушана была выкарыстоўваць альтэрнатыўны дызайн, бо Парагвай ужо зарэгістраваў камплект з бела-чырвонымі паласатымі футболкамі. Перуанцы выкарыстоўвалі белыя футболкі з чырвоным каўняром, белыя шорты і чорныя гетры[46]. На чэмпіянаце Паўднёвай Амерыкі 1935 года выкарыстоўваліся белыя футболкі з гарызантальнымі чырвонымі палосамі. У наступным годзе на Алімпіядзе каманда стала гуляць у футболках з дыяганальнымі палосамі, асновы дызайна якіх выкарыстоўваюцца да гэтага часу[4]. Па словах гісторыка Пулгара-Відаля Аталоры, ідэя дыяганальнай чырвонай паласы прыйшла са школьных футбольных матчаў, у якіх каляровыя стужкі, апранутыя праз плячо, дапамагалі адрозніваць гульцоў дзвюх каманд, якія былі апранутыя ў белыя футболкі[47].

Зборная Перу мела восем афіцыйных вытворцаў формы. Першы з іх, «Адыдас» (англ.: «Adidas»), пачаў вырабляць форму ў 1978 годзе, пасля чаго зборная мела кантракты з кампаніямі «Пенальці» (англ.: «Penalty») (1981—1982), зноў з «Адыдасам» (1983—1985), «Кальва Спартуэар» (англ.: «Calvo Sportwear») (1987), «Паўэр» (англ.: «Power») (1989—1991), «Дыядора» (англ.: «Diadora») (1991—1992), перуанскай кампаніяй «Полмер» (англ.: «Polmer») (1993—1995), «Умбра» (англ.: «Umbro») (1996—1997) і яшчэ адной перуанскай кампаніяй «Валон Спорт» (англ.: «Walon Sport») (1998—2010)[4]. З 2010 года афіцыйным вырабніком перуанскай формы зноў стала кампанія «Умбра»[48].

Эвалюцыя футбольнай формы зборнай Перу.
Першая форма (1927–1929).
Другая форма (1930).
Трэцяя форма (1935).
Дзеючая форма (1936–...).

Стадыён[правіць | правіць зыходнік]

Знешні выгляд «Нацыянальнага стадыёна», на якім зборная гуляе большасць хатніх матчаў, 2013 год.
«Нацыянальны стадыён», 2011 год.
Асноўны артыкул: Нацыянальны стадыён (Ліма)

Традыцыйным домам перуанскага футбола з’яўляецца нацыянальны стадыён краіны, «Нацыянальны стадыён» (ісп.: Estadio Nacional) у Ліме, які ўмяшчае 45000 гледачоў[10]. Сучасны стадыён з’яўляецца трэцім увасабленнем «Нацыянальнага стадыёна», які стаў вынікам рамонтных прац пад кіраваннем Алана Гарсіі. Ён быў афіцыйна адкрыты 24 ліпеня 2011 года[49], праз 88 гадоў пасля таго, як стадыён быў першапачаткова адкрыты на тым жа месцы ў 1923 годзе[50].

Арыгінальны «Нацыянальны стадыён» з’яўляўся драўлянай структурай з умяшчальнасцю 6000 гледачоў, пабудаванай на ахвяраванні чальцоў брытанскай суполкі Лімы, каб адзначыць стагоддзе са дня незалежнасці Перу ад Іспаніі[50]. Пасля кампаніі па аднаўленню стадыёна на чале з Мігелем Дасенам, прэзідэнтам «Sociedad de Beneficencia de Lima»[51], ён быў перабудаваны з павелічэннем колькасці месцаў пад кіраўніцтвам генерала Мануэля Одрыі і адкрыты ў другі раз 27 кастрычніка 1952 года[52]. У апошні раз стадыён быў адноўлены ў 2011 годзе: паляпшэнні ўключалі ў сябе паляпшэнне гульнявога поля, шматколерную сістэму асвятлення, два гіганцкія святлодыёдныя экраны і 375 прыватных месцаў[53][54].

Адметнай асаблівасцю стадыёна з’яўляецца вежа «Мігель Дасен» на яго паўночным баку, якая была адрамантавана ў 2004 годзе[51]. З 2005 да 2011 года «Нацыянальны стадыён» быў адзіным нацыянальным стадыёнам у КАНМЕБОЛ са штучным газонам, які быў зроблены для чэмпіянату свету па футболе сярод гульцоў ва ўзросце да 17 гадоў 2005 года[55]. У гэты перыяд стадыён быў адным з чатырох перуанскіх стадыёнаў са статусам «FIFA Star II», самая высокая сертыфікацыя, якая прадастаўляецца штучным газонам[56]. Тым не менш, сінтэтычнае пакрыццё сустрэла шмат крытыкі з-за частых траўмаў футбалістаў, і натуральны газон быў адноўлены ў 2011 годзе падчас рэканструкцыі стадыёна[55].

Часам зборная Перу гуляе хатнія матчы на іншых палях. Па-за пустыннай берагавой вобласцю Лімы знаходзіцца стадыён «Інка Гарсіласа дэ ла Вега» ў горадзе Куска. Лічыцца, што ён забяспечвае стратэгічную перавагу перуанскай камандзе супраць некаторых праціўнікаў з-за атмасфернага ціску на вялікіх вышынях[57]. Яшчэ два альтэрнатыўныя стадыёны нацыянальнай каманды знаходзяцца ў сталіцы — «Алехандра Вільянуэва» і «Манументаль», які з’яўляецца стадыёнам клуба «Універсітарыа»[58][59]. Апошні раз зборная праводзіла матч на альтэрнатыўным стадыёне ў 2012 годзе супраць зборнай Чылі, калі яны гулялі на стадыёне «Хорхэ Басадрэ» ў горадзе Такна[60].

Заўзятары[правіць | правіць зыходнік]

Святкаванні на «Нацыянальным стадыёне» перад фіналам Кубка Амерыкі 2004 года, які праходзіў у Перу.

Футбол з’яўляецца самым папулярным відам спорту ў Перу з пачатку XX стагоддзя[61]. Першапачаткова распаўсюджаны выключна сярод англафільскай эліты і эмігрантаў Лімы[62], футбол стаў неад’емнай часткай шырокай народнай культуры ў 1900-х і 1910-х гадах. На працягу наступных дзесяцігоддзяў урад Аўгуста Легіі зрабіў футбол нацыянальнай забавай шляхам заахвочвання і развіцця[63]. Такім чынам, нацыянальнай зборная па футболе стала важным элементам нацыянальнай ідэнтычнасці Перу[64].

Перуанскія футбольныя фанаты вядомыя сваім адметным распевам «Наперад Перу!» (ісп.: ¡Arriba Perú!)[65], а таксама традыцыйнай перуанскай крэольскай музыкай (ісп.: música criolla), пры дапамозе якой заўзятары выказваюць падтрымку як нацыянальнай камандзе, так і перуанскім клубам. Крэольская музыка атрымала нацыянальнае і міжнароднае прызнанне з развіццём сродкаў масавай інфармацыі ў 1930-х гадах, стаўшы прызнаным сімвалам Перу і яго культуры[66]. Самымі папулярнымі гімнамі нацыянальнай зборнай з’яўляюцца «Перу Кампеён» (ісп.: Peru Campeón), перуанская полька, якая ўслаўляла трапленне зборнай у асноўную стадыю чэмпіянату свету 1970 года[66], і «Кантыга Перу» (ісп.: Contigo Perú), перуанскі вальс, які газета «Эль Камеркія» (ісп.: El Comercio) назвала «гімнам нацыянальных перуанскіх футбольных каманд»[67].

Катастрофа на «Нацыянальным стадыёне» 24 мая 1964 года з удзелам перуанскіх фанатаў лічыцца адной з самых страшных трагедый у гісторыі футбола[68]. Падчас адборачнага матча да Алімпійскіх гульняў 1964 года паміж зборнымі Перу і Аргенціны ва ўзросце да 20 гадоў уругвайскі арбітр Анхель Паяс адмяніў гол зборнай Перу на апошніх хвілінах матча. Пасля гэтага гледачы пачалі кідаць ракеты з трыбун, а двое фанатаў прабіліся на поле і напалі на суддзю. Паліцыя выпусціла слёзатачывы газ у натоўп, выклікаўшы сваімі дзеяннямі паніку, у выніку якой заўзятары былі прыціснуты да зачыненых варотаў стадыёна ў спробах уцячы. У агульнай колькасці 315 чалавек загінулі ў выніку хааса, а яшчэ каля 500 былі паранены[69].

Супрацьстаянні[правіць | правіць зыходнік]

Чыліец Рауль Тора Хуліа і перуанец Тэадора Фернандэс, праціўнікі на чэмпіянаце Паўднёвай Амерыкі 1937 года.

Зборная Перу мае вядомыя супрацьстаянні супраць зборных суседніх краін Чылі і Эквадора. Перуанцы маюць станоўчы паказчык у матчах супраць Эквадора і адмоўны вынік у паядынках супраць Чылі[70][71]. Перу сутыкнулася з абодвума праціўнікамі на чэмпіянаце Паўднёвай Амерыкі 1939 года, калі перуанцы таксама ўпершыню гулялі супраць зборнай Эквадора ў афіцыйным турніры. Зборная Перу тады перамагла ў абодвух матчах[72]. Акрамя таго, перуанцы перамаглі абедзве каманды ў кваліфікацыі да чэмпіянату свету 1978 года, непасрэдна адхіліўшы іх ад удзелу ў асноўнай стадыі чэмпіянату[70][71].

Футбольнае супрацьстаянне зборных Чылі і Перу вядома як «Ціхаакіянскае дэрбі» (ісп.: Clásico del Pacífico)[3]. Паводле слоў рэдактара «CNN World Sport» Грэга Дзюка яно ўваходзіць у топ-10 футбольных супрацьстаянняў у свеце[73]. Упершыню каманды сутыкнуліся на чэмпіянаце Паўднёвай Амерыкі 1935 года, дзе перуанцы перамаглі з лікам 1:0[71]. Абедзве зборныя традыцыйна змагаліся адна з адной за ранг чацвёртай найлепшай каманды Паўднёвай Амерыкі (пасля Бразіліі, Аргенціны і Уругвая)[74]. Апроч таго, абедзве каманды сцвярджаюць, што вынайшлі ўдар «бісіклета» (удар праз сябе ў падзенні); перуанцы называюць яго «чалака», а чылійцы — «чылена»[75].

Саперніцтва паміж зборнымі Перу і Эквадора караніцца ў гістарычным памежным канфлікце XIX стагоддзя паміж краінамі. У 1995 годзе, пасля кароткай вайны Альта-Сенепа, КАНМЕБОЛ прадугледжвала магчымае змяненне групавога складу Кубка Амерыкі, каб прадухіліць сутыкненне дзвюх каманд, але ў канчатковым выніку гэта не спатрэбілася[76]. Паводле слоў спецыяліста па Лацінскай Амерыцы Майкла Хандэльсмана, эквадорскія фанаты лічаць паразы ад зборных Калумбіі і Перу «прычынай няздольнасці Эквадора зацвердзіцца ў якасці міжнароднай футбольнай сілы»[77]. Хандэльсман таксама дадае, што «гэтыя супрацьстаянні з’яўляюцца інтэнсіўнымі, і гульні заўсёды нясуць у сабе элементы нацыянальнага гонару і годнасці»[77].

Футбалісты[правіць | правіць зыходнік]

Уга Сатыль, Тэафіла Кубільяс і Раберта Чале (злева направа) на «Нацыянальным стадыёне» ў 1973 годзе.

У дакладзе, апублікаваным КАНМЕБОЛ у 2008 годзе, Перу апісвалася як зборная, якая традыцыйна праяўляе «элегантны, тэхнічны і выдатны футбольны стыль» і высока ацэньвалася як «адзін з самых вялікіх пастаўшчыкоў футбольных талентаў у Паўднёвай Амерыцы»[78]. Перуанскія футбалісты, адзначаныя ў дакладзе КАНМЕБОЛ як «сапраўдныя мастакі мяча», уключалі ў сябе форвардаў Тэафіла Кубільяса, Педра Пабла Леона і Угу Сатыля, абаронцу Эктара Чумпітаса і паўабаронцаў Раберта Чале, Сесара Куэту, Хасэ дэль Салара і Раберта Паласіяса[78].

Кубільяс, атакуючы паўабаронца і нападнік, вядомы як «Малыш» (ісп.: «El Nene»), шырока разглядаецца як найлепшы футбаліст Перу ўсіх часоў[79]. Чумпітас часта згадваецца як найлепшы абаронцы каманды. Вітцыг назваў яго сярод сваіх «найлепшых гульцоў сучаснай эпохі» і хваліў яго як «моцнага чытача гульні з выдатнымі навыкамі валодання мачом, які ўзначальваў абарону, каб падтрымаць атаку зборнай»[80]. У 1978 годзе аргенцінскі спартыўны часопіс «Эль Графіка» (ісп.: «El Gráfico») назваў Куэту, Кубільяса і Хасэ Веласкеса «найлепшай паўабаронай у свеце»[81].

Тэадора Фернандэс, Алехандра Вільянуэва і Хуан Вальдыўеса часта разглядаюцца ў якасці ключавых членаў каманды «Чорны ролер» 1930-х гадоў[82]. Фернандэс быў форвардам і асноўным бамбардзірам каманды, Вільянуэва — таленавітым плэймейкерам, а Вальдыўеса — брамнікам, які вылучаўся выключным атлетызмам і часта выратоўваў каманду падчас пенальці[83].

У 1972 годзе ў швейцарскім горадзе Базелі быў арганізаваны памятны матч на карысць бяздомных дзяцей паміж камандамі Еўропы і Паўднёвай Амерыкі. Перуанцы Кубільяс, які забіў першы гол у паядынку, Чумпітас, Сатыль і Хуліа Байлон гулялі ў складзе паўднёваамерыканскай зборнай, якая перамагла з лікам 2:0[84]. Аналагічны матч быў арганізаваны на стадыёне «Камп Ноу» ў Барселоне з заяўленай мэтай барацьбы з глабальнай беднасцю. Кубільяс, Чумпітас і Сатыль зноў гулялі за каманду Паўднёвай Амерыкі, а Чумпітас быў капітанам зборнай. Кожны з перуанцаў забіў па адным мячы, унёсшы ўклад у агульную нічыю з лікам 4:4, пасля якой каманда Паўднёвай Амерыкі перамагла па пенальці з лікам 7:6[85].

Цяперашні склад[правіць | правіць зыходнік]

Наступныя 23 футбалісты былі выкліканыя на ўдзел у асноўнай стадыі чэмпіянату свету 2018 года[86].

Статыстыка прыведзена станам на 9 чэрвеня 2018 года пасля матча супраць Швецыі.

# Паз Футбаліст Дата нараджэння Матчы Галы Клуб
1 Бр Педра Гальесэ 23 лютага 1990 (34 гады) 38 0 Мексіка Веракрус
12 Бр Карлас Каседа 27 верасня 1991 (32 гады) 6 0 Мексіка Веракрус
21 Бр Хасэ Карвалья 1 сакавіка 1986 (38 гадоў) 6 0 Перу Кахамарка
2 Аб Альберта Радрыгес 31 сакавіка 1984 (40 гадоў) 74 0 Калумбія Атлетыка Хуніяр
3 Аб Альда Корса 20 мая 1989 (34 гады) 26 0 Перу Універсітарыа
4 Аб Андэрсан Сантамарыя 10 студзеня 1992 (32 гады) 6 0 Мексіка Пуэбла
5 Аб Мігель Араўха 24 кастрычніка 1994 (29 гадоў) 8 0 Перу Альянса Ліма
6 Аб Мігель Траўка 25 жніўня 1992 (31 год) 27 0 Бразілія Фламенгу
15 Аб Крысціян Рамас 4 лістапада 1988 (35 гадоў) 68 3 Мексіка Веракрус
17 Аб Луіс Адвінкула 2 сакавіка 1990 (34 гады) 67 0 Мексіка Тыгрэс УАНЛ
22 Аб Нільсан Лаёла 26 кастрычніка 1994 (29 гадоў) 3 0 Перу Мельгар
7 ПА Паала Уртада 27 ліпеня 1990 (33 гады) 33 3 Партугалія Віторыя Гімарайнш
8 ПА Крысціян Куэва 23 лістапада 1991 (32 гады) 46 8 Бразілія Сан-Паўлу
13 ПА Рэната Тапія 28 ліпеня 1995 (28 гадоў) 33 3 Нідэрланды Феенорд
14 ПА Эндзі Пола 29 верасня 1994 (29 гадоў) 17 1 Злучаныя Штаты Амерыкі Портленд Тымберс
16 ПА Вільдэр Картагена 23 верасня 1994 (29 гадоў) 3 0 Мексіка Веракрус
19 ПА Ясімар Ятун 7 красавіка 1990 (34 гады) 74 2 Злучаныя Штаты Амерыкі Арланда Сіці
20 ПА Эдысан Флорэс 15 мая 1994 (29 гадоў) 30 9 Данія Ольбарг
23 ПА Педра Акіна 13 красавіка 1995 (29 гадоў) 14 0 Мексіка Леон
9 Нап Паала Герэра (капітан) 1 студзеня 1984 (40 гадоў) 88 34 Бразілія Фламенгу
10 Нап Джэферсан Фарфан 26 кастрычніка 1984 (39 гадоў) 84 25 Расія Лакаматыў Масква
11 Нап Рауль Руідыяс 25 ліпеня 1990 (33 гады) 30 4 Мексіка Манаркас Марэлія
18 Нап Андрэ Карылья 14 чэрвеня 1991 (32 гады) 46 5 Англія Уотфард

Нядаўнія выклікі[правіць | правіць зыходнік]

Наступныя футбалісты выклікаліся ў зборную цягам апошніх 12 месяцаў.

Паз Футбаліст Дата нараджэння Матчы Галы Клуб Апошні выклік
Бр Алехандра Дуартэ 5 красавіка 1994 (30 гадоў) 0 0 Перу Універсідад Сан-Мартын супр. Ісландыя Ісландыя, 25 сакавіка 2018
Бр Леаа Бутрон 6 сакавіка 1977 (47 гадоў) 39 0 Перу Альянса Ліма супр. Аргенціна Аргенціна, 5 кастрычніка 2017
Бр Дыега Пені 22 красавіка 1984 (40 гадоў) 10 0 Перу Мельгар супр. Балівія Балівія, 31 жніўня 2017
Аб Луіс Абрам 27 лютага 1996 (28 гадоў) 4 0 Аргенціна Велес Сарсфілд Чэмпіянат свету 2018 (папярэдні склад)
Аб Адрыян Зела 20 сакавіка 1989 (35 гадоў) 1 0 Перу Дэпартыва Мунісіпаль супр. Новая Зеландыя Новая Зеландыя, 11 лістапада 2017
ПА Серхіа Пенья 28 верасня 1995 (28 гадоў) 5 0 Іспанія Гранада Чэмпіянат свету 2018 (папярэдні склад)
ПА Крысціян Бенавентэ 19 мая 1994 (29 гадоў) 16 2 Бельгія Шарлеруа супр. Ісландыя Ісландыя, 25 сакавіка 2018
ПА Раберта Сіуча 7 лютага 1997 (27 гадоў) 0 0 Перу Універсітарыя де Дэпортэс супр. Ісландыя Ісландыя, 25 сакавіка 2018
ПА Алексі Гомес 4 сакавіка 1993 (31 год) 5 0 Злучаныя Штаты Амерыкі Мінесота Юнайтэд супр. Аргенціна Аргенціна, 5 кастрычніка 2017
Нап Бета Да Сілва 28 снежня 1996 (27 гадоў) 6 1 Аргенціна Аргентынас Хуніярс супр. Ісландыя Ісландыя, 25 сакавіка 2018
Нап Ёрдзі Рэйна 17 верасня 1993 (30 гадоў) 6 2 Канада Ванкувер Уайткэпс супр. Новая Зеландыя Новая Зеландыя, 11 лістапада 2017
Нап Іван Булас 20 мая 1993 (30 гадоў) 2 0 Партугалія Баавішта супр. Аргенціна Аргенціна, 5 кастрычніка 2017

Рэкардсмены[правіць | правіць зыходнік]

Паводле найбольшай колькасці згуляных матчаў[правіць | правіць зыходнік]

Статыстыка прыведзена станам на 15 чэрвеня 2018 года.

# Футбаліст Перыяд ЗМ ЗГ Тытулы
1 Раберта Паласіяс 1992-2012 128 19
2 Эктар Чумпітас 1965-1981 105 3 Кубак Амерыкі па футболе 1975
3 Хорхэ Сота 1992-2005 101 9
4 Хуан Хасэ Хая 1994-2008 97 1
5 Нальберта Салана 1994-2009 95 20
6 Рубен Тарыбія Дыяс 1972-1985 89 2 Кубак Амерыкі па футболе 1975
7 Паала Герэра 2004-… 87 34
8 Клаўдзіа Пісара 1999-2016 85 20
9 Джэферсан Фарфан 2004-… 84 25
9 Хуан Рэйноса 1986-2000 84 5

Паводле найбольшай колькасці забітых мячоў[правіць | правіць зыходнік]

Статыстыка прыведзена станам на 15 чэрвеня 2018 года.

# Футбаліст Перыяд ЗГ ЗМ ЗГ/ЗМ Тытулы
1 Паала Герэра 2004-… 34 87 0.40
2 Тэафіла Кубільяс 1968-1982 26 81 0.32 Кубак Амерыкі па футболе 1975
3 Джэферсан Фарфан 2004-… 25 83 0.31
4 Тэадора Фернандэс 1935-1947 24 32 0.75 Кубак Амерыкі па футболе 1939 Баліварыянскія гульні 1938
5 Клаўдзіа Пісара 1999-2016 20 85 0.24
6 Нальберта Салана 1994-2009 20 95 0.21
7 Раберта Паласіяс 1992-2012 19 128 0.14
8 Уга Сатыль 1970-1978 18 62 0.29 Кубак Амерыкі па футболе 1975
9 Асвальда Рамірэс 1969-1982 17 57 0.29 Кубак Амерыкі па футболе 1975
10 Франка Навара 1980-1989 16 56 0.28

Галоўныя трэнеры[правіць | правіць зыходнік]

Галоўны трэнер зборнай Перу Маркас Кальдэрон трыумфальна ўздымае Кубак Амерыкі ў 1975 годзе.

У агульнай колькасці 59 галоўных трэнераў, з якіх 36 былі перуанцамі і 23 — замежнікамі, кіравалі зборнай Перу з 1927 года[87]. Спартыўныя аналітыкі і гісторыкі лічаць найбольш паспяховымі трэнерамі зборнай Перу англічаніна Джэка Грынвела і перуанца Маркаса Кальдэрона. З першым зборная перамагла на Баліварыянскіх гульнях 1938 года і на чэмпіянаце Паўднёвай Амерыкі 1939 года, а другі прывёў каманду да перамогі на Кубку Амерыкі 1975 года і кіраваў ёй на чэмпіянаце свету 1978 года[88][89]. Трыма іншымі трэнерамі, якія прыводзілі зборную да турнірных перамог, былі Хуан Карлас Аблітас, Фрэдзі Тэрнера і Серхіа Маракан, з якімі перуанцы перамаглі на Кубках Кірына ў Японіі ў 1999, 2005 і 2011 гадах адпаведна[90].

Першымі двума галоўнымі трэнерамі зборнай Перу былі ўругвайцы Педра Аліўеры, які быў наняты ў зборную Перу для ўдзелу ў чэмпіянаце Паўднёвай Амерыкі 1927 года дзякуючы яго досведу ў якасці кіраўніка зборнай Уругвая, і Хуліа Барэлі, які некалькі гадоў працаваў арбітрам у Перу да таго, як стаў трэнерам каманды на чэмпіянаце Паўднёвай Амерыкі 1929 года[91]. Трэцім галоўным трэнерам каманды быў іспанец Франсіска Бру (былы гулец футбольнага клуба «Барселона» і першы трэнер зборнай Іспаніі), які кіраваў перуанскай камандаў на чэмпіянаце свету 1930 года[88]. Першым перуанскім трэнерам зборнай быў чацвёрты трэнер каманды Тэльма Карбаха[87]. Цяперашнім галоўным трэнерам з’яўляецца аргецінец Рыкарда Гарэка[1].

Паводле гісторыка Андрэаса Кампамара галоўнымі галоўнымі трэнерамі, якія прынеслі змены ў стыль гульні нацыянальнай зборнай Перу, былі венгерскі трэнер Дзьёрдзь Орт і бразілец Валдыр Перэйра. Орт трэніраваў зборную з 1957 па 1959 гады, і Кампамар лічыць перамогу зборнай Перу над Англіяй у Ліме з лікам 4:1 доказам станоўчага ўплыву Орта на гульню нацыянальнай зборнай[92]. Перэйра трэніраваў перуанскую каманду з 1968 па 1970 гады, у тым ліку падчас чэмпіянату свету 1970 года. Кампамар лічыць тактыку Перэйры прычынай развіцця ў гульні зборнай Перу стылю «free-flowing football»[92]. Бразільскі спартыўны часопіс «Плакар» (парт.: Placar) пісаў пра бразільскага трэнера Эльбу ды Падую, які працаваў з камандай на чэмпіянаце свету 1982 года[93], што той стварыў з перуанскай зборнай «каманду, якая гуляе прыгожа, спалучаючы эфектыўнасць з той развязнасцю, якая, як думалі людзі, існавала толькі ў Бразіліі»[94].

Выступы на турнірах[правіць | правіць зыходнік]

Чэмпіянат свету[правіць | правіць зыходнік]

Матч зборных Перу і Румыніі на чэмпіянаце свету 1930 года.

Зборная Перу ўдзельнічала на першым чэмпіянаце свету ў 1930 годзе па запрашэнні, пасля чаго гуляла ў кваліфікацыі да кожнага спаборніцтва з 1958 года. Чатыры разы прайшоўшы кваліфікацыю (у 1970, 1974, 1982 і 2018 гадах), каманда прымала ўдзел у пяці асноўных стадыях сусветнага першынства. Двойчы перуанцы траплялі ў топ-8 каманд чэмпіянату, выйшаўшы ў чвэрцьфінал чэмпіянату свету 1970 і ў другі групавы раўнд чэмпіянату свету 1978. Агульны вынік зборнай у кваліфікацыях пасля чэмпіянату свету 2018 года складае 43 перамогі, 37 нічыіх і 69 параз. У фінальных стадыях перуанцы выйгралі 5 матчаў, 3 — згулялі ўнічыю і 10 — прайгралі, забіўшы 21 гол і прапусціўшы 33[18]. Луіс дэ Соўза Ферэйра забіў першы гол зборнай Перу на чэмпіянатах свету 14 ліпеня 1930 года ў матчы супраць Румыніі[95]. Джэферсан Фарфан з’яўляецца найлепшым бамбардзірам зборнай Перу і сёмым бамбардзірам у кваліфікацыях КАНМЕБОЛ з 15 галамі[96]. Тэафіла Кубільяс з’яўляецца найлепшым бамбардзірам каманды ў фінальных стадыях чэмпіянатаў свету, забіўшы 10 мячоў у 13 паядынках[93].

Падчас чэмпіянату 1930 года перуанец стаў першым футбалістам, выдаленым з поля на сусветных чэмпіянатах, аднак яго асоба аспрэчваецца паміж крыніцамі[E]. Рамон Кірога з Перу з’яўляецца адзіным брамнікам у гісторыі чэмпіянатаў свету, які парушыў правілы на чужой палове поля[99]. На чэмпіянаце свету 1970 года зборная Перу выйграла першы Трафей сумленнай гульні, стаўшы адзінай камандай, якая не атрымала жоўтых ці чырвоных картак падчас спаборніцтваў[30].

Чэмпіянат свету Найлепшы бамбардзір (галы) Галоўны трэнер Кваліфікацыя
Год Стадыя М ЗМ В Н П ЗГ ПГ ЗМ В Н П ЗГ ПГ
Уругвай 1930 Групавы раўнд (топ-13) 10-е / 13 2 0 0 2 1 4 Луіс дэ Соўза Ферэйра (1) Іспанія Франсіска Бру Запрошаная каманда
Італія 1934 Знялася
Францыя 1938 Не прымала ўдзел
Бразілія 1950 Знялася
Швейцарыя 1954 Знялася
Швецыя 1958 Не прайшла кваліфікацыю 2 0 1 1 1 2
Чылі 1962 Не прайшла кваліфікацыю 2 0 1 1 1 2
Англія 1966 Не прайшла кваліфікацыю 4 2 0 2 8 6
Мексіка 1970 Чвэрцьфінал 6-е / 16 4 2 0 2 9 9 Тэафіла Кубільяс (5) Бразілія Дыды 4 2 1 1 7 4
Федэратыўная Рэспубліка Германіі (1949—1990) 1974 Не прайшла кваліфікацыю 3 1 0 2 3 4
Аргенціна 1978 Групавы раўнд 2 (топ-8) 8-е / 16 6 2 1 3 7 12 Тэафіла Кубільяс (5) Перу Маркас Кальдэрон 6 3 2 1 13 3
Іспанія 1982 Групавы раўнд (топ-24) 20-е / 24 3 0 2 1 2 6 Бразілія Тым 4 2 2 0 5 2
Мексіка 1986 Не прайшла кваліфікацыю 8 3 2 3 10 9
Італія 1990 Не прайшла кваліфікацыю 4 0 0 4 2 8
Злучаныя Штаты Амерыкі 1994 Не прайшла кваліфікацыю 6 0 1 5 4 12
Францыя 1998 Не прайшла кваліфікацыю 16 7 4 5 19 20
Паўднёвая КарэяЯпонія 2002 Не прайшла кваліфікацыю 18 4 4 10 14 25
Германія 2006 Не прайшла кваліфікацыю 18 4 6 8 20 28
Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка 2010 Не прайшла кваліфікацыю 18 3 4 11 11 34
Бразілія 2014 Не прайшла кваліфікацыю 16 4 3 9 17 26
Расія 2018 Групавы раўнд (топ-32) 20-е / 32 3 1 0 2 2 2 Аргенціна Рыкарда Гарэка 20 8 6 6 29 26
Катар 2022
Злучаныя Штаты Амерыкі Канада Мексіка 2026
Усяго Топ-8 (2) 5/21 18 5 3 10 21 33 Тэафіла Кубільяс (10) 149 43 37 69 164 211

Чэмпіянат Паўднёвай Амерыкі і кубак Амерыкі[правіць | правіць зыходнік]

Матч зборных Перу і Чылі на Кубку Амерыкі 1975 года.

Зборная Перу гуляла ў 31 розыгрышы Кубку Амерыкі з 1927 года, двойчы перамогшы на турнірах (у 1939 і 1975 гадах). Шэсць разоў спаборніцтва праходзіла ў Перу (у 1927, 1935, 1939, 1953, 1957 і 2004 гадах). Агульны вынік зборнай на Кубках Амерыкі складае 54 перамогі, 35 нічыіх і 59 параз[18]. У 2015 годзе каманда выйграла Трафей сумленнай гульні чэмпіянату[100]. Дэметрыа Нейра забіў першы гол зборнай Перу на Кубках Амерыкі 13 лістапада 1927 года ў матчы супраць Балівіі[46]. На трох спаборніцтвах перуанскія футбалісты станавіліся найлепшымі бамбардзірамі — Тэадора Фернандэс у 1939 годзе і Паала Герэра ў 2011 і 2015 гадах[101]. Фернандэс, які з’яўляецца трэцім бамбардзірам па выніках усіх Кубкаў Амерыкі, быў названы найлепшым гульцом спаборніцтва ў 1939 годзе, а Тэафіла Кубільяс стаў найлепшым гульцом Кубка Амерыкі 1975 года[102].

Перуанцы выйгралі свой першы кантынентальны тытул у 1939 годзе, калі яны перамаглі на чэмпіянаце Паўднёвай Амерыкі, дзякуючы паслядоўным перамогам над зборнымі Эквадора, Чылі, Парагвая і Уругвая. Гэта быў першы раз, калі спаборніцтва выйграла іншая каманда, акрамя Уругвая, Бразіліі або Аргенціны[103]. У другі раз футбалісты зборнай Перу сталі паўднёваамерыканскімі чэмпіёнамі ў 1975 годзе, перамогшы на першым Кубку Амерыкі, у якім удзельнічалі ўсе 10 членаў КАНМЕБОЛ[104]. Каманда заняла першае месца ў сваёй групе, перамогшы чылійцаў і балівійцаў, а ў паўфінале згуляла ўнічыю з Бразіліяй па суме двух матчаў (выйграўшы з лікам 3:1 у Бразіліі, але прайграўшы з лікам 0:2 у Перу), пасля чаго зборная Перу была абвешчана пераможцам па выніках лёсавання. У двухматчавым фінале паміж зборнымі Перу і Калумбіі абедзве каманды выйгралі свае хатнія паядынкі (Калумбія перамагла з лікам 1:0 у Багаце, а перуанцы — 2:0 у Ліме), пасля чаго перуанскай каманда перамагла ў вырашальным паядынку ў Каракасе з лікам 1:0[105].

Год Стадыя М ЗМ В Н П ЗГ ПГ Найлепшы бамбардзір (галы) Галоўны трэнер
Чэмпіянат Паўднёвай Амерыкі
Аргенціна 1916 Не з’яўлялася членам КАНМЕБОЛ
Уругвай 1917 Не з’яўлялася членам КАНМЕБОЛ
Бразілія 1919 Не з’яўлялася членам КАНМЕБОЛ
Чылі 1920 Не з’яўлялася членам КАНМЕБОЛ
Аргенціна 1921 Не з’яўлялася членам КАНМЕБОЛ
Бразілія 1922 Не з’яўлялася членам КАНМЕБОЛ
Уругвай 1923 Не з’яўлялася членам КАНМЕБОЛ
Уругвай 1924 Не з’яўлялася членам КАНМЕБОЛ
Аргенціна 1925 Не прымала ўдзел
Чылі 1926 Не прымала ўдзел
Перу 1927 Фінальны раўнд (топ-4) 3-е / 4 3 1 0 2 4 11 Уругвай Педра Аліўеры
Аргенціна 1929 Фінальны раўнд (топ-4) 4-е / 4 3 0 0 3 1 12 Аўгусцін Лізарбэ (1) Уругвай Хуліа Барэльі
Перу 1935 Фінальны раўнд (топ-4) 3-е / 4 3 1 0 2 2 5 Перу Тэльма Карбаха
Аргенціна 1937 Фінальны раўнд (топ-6) 6-е / 6 5 1 1 3 7 10 Перу Альберта Дэнегры
Перу 1939 Фінальны раўнд (топ-5) 1-е / 5 4 4 0 0 13 4 Тэадора Фернандэс (7) Англія Джэк Грынвел
Чылі 1941 Фінальны раўнд (топ-5) 4-е / 5 4 1 0 3 5 5 Тэадора Фернандэс (3) Іспанія Дамінга Арыльяга
Уругвай 1942 Фінальны раўнд (топ-7) 5-е / 7 6 1 2 3 5 10 Тэадора Фернандэс (2) Аргенціна Анхель Фернандэс
Чылі 1945 Знялася
Аргенціна 1946 Знялася
Эквадор 1947 Фінальны раўнд (топ-8) 5-е / 8 7 2 2 3 12 9 Перу Хасэ Арана
Бразілія 1949 Фінальны раўнд (топ-8) 3-е / 8 7 5 0 2 20 13 Фелікс Кастылья (4) Перу Артура Фернандэс
Перу 1953 Фінальны раўнд (топ-7) 5-е / 7 5 2 2 1 13 11 Оскар Гомес Санчэс (6) Перу Хуан Вальдыўеса
Чылі 1955 Фінальны раўнд (топ-6) 3-е / 6 6 3 1 2 4 6 Оскар Гомес Санчэс (2) Аргенціна Анхель Фернандэс
Уругвай 1956 Фінальны раўнд (топ-6) 6-е / 6 5 0 1 4 6 11 Раберта Драга (2) Перу Артура Фернандэс
Перу 1957 Фінальны раўнд (топ-4) 4-е / 7 6 4 0 2 12 9 Альберта Тэры (5) Венгрыя Дзьёрдзь Орт
Аргенціна 1959 Фінальны раўнд (топ-4) 4-е / 7 6 1 3 2 10 11 Мігель Анхель Лаайза (5) Венгрыя Дзьёрдзь Орт
Эквадор 1959 Знялася
Балівія 1963 Фінальны раўнд (топ-7) 5-е / 7 6 2 1 3 8 11 Альберта Гальярда (4) Перу Хуан Вальдыўеса
Уругвай 1967 Знялася
Усяго Перамога (1) 15/21 76 28 13 35 122 138
Кубак Амерыкі
Паўднёвая Амерыка 1975 Фінал 1-е / 10 9 6 1 2 14 7 Перу Маркас Кальдэрон
Паўднёвая Амерыка 1979 Паўфінал 4-е / 10 2 0 1 1 1 2 Раберта Маскера (1) Перу Хасэ Чыярэлья
Паўднёвая Амерыка 1983 Паўфінал 3-е / 10 6 2 3 1 7 6 Эдуарда Маласкес (3) Перу Хуан Хасэ Тан
Аргенціна 1987 Групавы раўнд (топ-10) 6-е / 10 2 0 2 0 2 2 Перу Фернанда Куэльяр
Бразілія 1989 Групавы раўнд (топ-10) 8-е / 10 4 0 3 1 4 7 Хорхэ Ірана (2) Бразілія Пепэ
Чылі 1991 Групавы раўнд (топ-10) 8-е / 10 4 1 0 3 9 9 Перу Мігель Кампані
Эквадор 1993 Чвэрцьфінал 7-е / 12 4 1 2 1 4 5 Хасэ дэль Салар (3) Сцяг Сербіі і Чарнагорыі Уладыка Попавіч
Уругвай 1995 Групавы раўнд (топ-12) 10-е / 12 3 0 1 2 2 2 Перу Мігель Кампані
Балівія 1997 Паўфінал 4-е / 12 6 3 0 3 5 11 Перу Фрэдзі Тэрнера
Парагвай 1999 Чвэрцьфінал 6-е / 12 4 2 1 1 7 6 Раберта Ольсен (2) Перу Хуан Карлас Аблітас
Калумбія 2001 Чвэрцьфінал 8-е / 12 4 1 1 2 4 8 Перу Хуліа Сезар Урыбэ
Перу 2004 Чвэрцьфінал 7-е / 12 4 1 2 1 7 6 Нальберта Салана (2) Бразілія Паўлу Аўтуоры
Венесуэла 2007 Чвэрцьфінал 7-е / 12 4 1 1 2 5 8 Клаўдзіа Пісара (2) Перу Хуліа Сезар Урыбэ
Аргенціна 2011 Паўфінал 3-е / 12 6 3 1 2 8 5 Паала Герэра (5) Уругвай Серхіа Маркарыян
Чылі 2015 Паўфінал 3-е / 12 6 3 1 2 8 5 Паала Герэра (4) Аргенціна Рыкарда Гарэка
Злучаныя Штаты Амерыкі 2016 Чвэрцьфінал 5-е / 16 4 2 2 0 4 2 Аргенціна Рыкарда Гарэка
Бразілія 2019 Фінал 2-е / 12 6 3 1 2 10 11 Паала Герэра (3) Аргенціна Рыкарда Гарэка
Бразілія 2021 Паўфінал 4-е / 10 7 2 2 3 10 14 Джанлука Лападула (3) Аргенціна Рыкарда Гарэка
Эквадор 2024
Усяго Перамога (1) 18/18 85 31 25 29 111 116

Алімпійскія гульні[правіць | правіць зыходнік]

Матч зборных Перу і Аўстрыі на Алімпійскім футбольным турніры 1936 года.

Дарослая футбольная каманда Перу ўдзельнічала на Алімпійскіх гульнях толькі аднойчы ў 1936 годзе на гульнях у Берліне. Каманда 1936 года была апісана гісторыкам Дэвідам Гольдблатам як «каштоўны камень першай алімпійскай дэлегацыі краіны»[106]. Перуанцы здабылі дзве перамогі, забіўшы 11 мячоў у двух матчах і прапусціўшы 5[18]. Тэадора Фернандэс забіў першы гол зборнай Перу на Алімпійскіх гульнях 6 жніўня 1936 года ў матчы супраць Фінляндыі і скончыў турнір у якасці найлепшага бамбардзіра каманды з шасцю галамі ў двух паядынках[107].

Чэмпіянат Паўднёвай Амерыкі 1935 года ў Ліме выступаў у якасці адборачнага турніру да Алімпійскіх гульняў 1936 года. Уругвай перамог на тым чэмпіянаце, а Аргенціна заняла другое месца, аднак не прыняла запрашэнне на Алімпійскія гульні з-за эканамічных праблем, у выніку чаго зборная Перу, якая скончыла чэмпіянат на трэцім месцы, адправілася прадстаўляць Паўднёвую Амерыку[20][108]. У першым матчы перуанцы перамаглі Фінляндыю з лікам 7:3[107], пасля чаго ў чвэрцьфінале сутыкнуліся са зборнай Аўстрыі, якая была вядомая як «Вундэртым» («Цуда-каманда») і трэнерам якой быў Джымі Хоган[F]. Асноўны час гульні скончыўся пры ліку 2:2, аднак перуанцы забілі два мячы ў дадатковым тайме і скончылі паядынак з лікам 4:2 на сваю карысць[112]. Каманда павінна была гуляць супраць зборнай Польшчы ў паўфінальным матчы, аднак падзеі за межамі поля прывялі да зняцця перуанскай дэлегацыі з гульняў да матча супраць палякаў[G].

У 1960 годзе на алімпійскім турніры ў Рыме ўдзельнічала зборная Перу ва ўзросце да 23 гадоў. Яна саступіла два матчы ў групавым раўндзе, выйграўшы толькі адзін, і заняла трэцяе месца ў групе, не выйшаўшы ў плэй-оф[115].

Вынікі і рэкорды[правіць | правіць зыходнік]

Нацыянальная зборная Перу згуляла 600 матчаў з 1927 года, уключаючы таварыскія[18]. Самай буйной перамогай каманды была перамога над зборнай Эквадора з лікам 9:1 на Баліварыянскіх гульнях 1938 года. Самай буйной паразай стаў паядынак супраць зборнай Бразіліі на Кубку Амерыкі 1997 года, дзе перуанцы саступілі з лікам 0:7[18].

У 1993 годзе ў Ліме зборная Перу правяла адзіны таварыскі матч супраць зборнай Беларусі: каманды згулялі ўнічыю з лікам 1:1.

Статыстыка прыведзена станам на 15 чэрвеня 2018 года.

Апаненты ЗМ В Н П ЗГ ПГ РГ
Аб’яднаныя Арабскія Эміраты ААЭ 1 0 1 0 0 0 0
Алжыр Алжыр 1 0 1 0 1 1 0
Англія Англія 3 1 0 2 4 8 -4
Аргенціна Аргенціна 51 5 14 32 45 102 -57
Арменія Арменія 1 1 0 0 4 0 4
Аўстрыя Аўстрыя 1 1 0 0 4 2 2
Балгарыя Балгарыя 5 2 1 2 11 11 0
Балівія Балівія 47 22 12 13 73 45 28
Беларусь Беларусь 1 0 1 0 1 1 0
Бельгія Бельгія 1 0 1 0 1 1 0
Бразілія Бразілія 43 4 9 30 29 90 -61
Венгрыя Венгрыя 2 2 0 0 5 3 2
Венесуэла Венесуэла 33 20 5 8 60 39 21
Гаіці Гаіці 5 3 2 0 11 5 6
Гандурас Гандурас 8 2 4 2 10 10 0
Гватэмала Гватэмала 4 3 1 0 8 2 6
Германія Германія 1 0 0 1 1 3 -2
Данія Данія 1 0 0 1 1 2 -1
Злучаныя Штаты Амерыкі ЗША 6 2 1 3 6 7 -1
Індыя Індыя 1 1 0 0 1 0 1
Ірак Ірак 1 1 0 0 2 0 2
Іран Іран 1 1 0 0 4 1 3
Ісландыя Ісландыя 1 1 0 0 3 1 2
Іспанія Іспанія 3 0 0 3 3 7 -4
Італія Італія 1 0 1 0 1 1 0
Калумбія Калумбія 54 15 22 17 60 60 0
Камерун Камерун 1 0 1 0 0 0 0
Канада Канада 1 1 0 0 2 0 2
Катар Катар 1 1 0 0 2 0 2
Кітай Кітай 2 1 0 1 3 4 -1
Коста-Рыка Коста-Рыка 6 4 1 1 12 6 6
Марока Марока 1 1 0 0 3 0 3
Мексіка Мексіка 28 9 8 11 32 37 -5
Нігерыя Нігерыя 1 1 0 0 1 0 1
Нідэрланды Нідэрланды 3 0 1 2 0 5 -5
Новая Зеландыя Новая Зеландыя 2 1 1 0 2 0 2
Панама Панама 8 6 0 2 19 6 13
Парагвай Парагвай 51 16 12 23 58 72 -14
Паўднёвая Карэя Паўднёвая Карэя 1 0 1 0 0 0 0
Польшча Польшча 3 0 0 3 2 9 -7
Румынія Румынія 5 1 2 2 6 8 -2
Сальвадор Сальвадор 4 3 0 1 10 3 7
Саудаўская Аравія Саудаўская Аравія 1 1 0 0 3 0 3
Славакія Славакія 2 2 0 0 3 1 2
Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік СССР 3 0 1 2 0 4 -4
Трынідад і Табага Трынідад і Табага 5 3 1 1 11 3 8
Туніс Туніс 1 0 1 0 1 1 0
Уругвай Уругвай 64 15 13 36 58 107 -49
Фінляндыя Фінляндыя 1 1 0 0 7 3 4
Францыя Францыя 1 1 0 0 1 0 1
Харватыя Харватыя 1 1 0 0 2 0 2
Чылі Чылі 79 21 14 44 101 130 -29
Чэхія Чэхаславакія / Чэхія 4 1 1 2 3 6 -3
Шатландыя Шатландыя 4 2 1 1 6 4 2
Швейцарыя Швейцарыя 1 0 0 1 0 2 -2
Швецыя Швецыя 1 0 1 0 0 0 0
Эквадор Эквадор 47 20 13 14 76 61 15
Сацыялістычная Федэратыўная Рэспубліка Югаславія Югаславія 1 0 0 1 1 2 -1
Ямайка Ямайка 3 2 1 0 6 3 3
Японія Японія 7 3 3 1 5 4 1
Увогуле 621 205 153 263 785 883 -98

Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ Акронім «ФПФ» («FPF») з’явіўся ад іспанскамоўнай назвы арганізацыі — Federación Peruana de Futbol.
  2. ↑ Падчас гэтых гульняў у Кальяа, перуанцы, магчыма, вынайшлі «бісіклету» (удар праз сябе ў падзенні), вядомую ў Перу пад назвай «чалака» (што азначае «з Кальяа»).[11]
  3. ↑ Зборная таксама была вядомая ў еўрапейскай прэсе як «Перу–Чылі XI», «Зборная Паўднёвай Амерыкі», і «Зборная Ціхаакіянскага рэгіёну». Большасць яе ўдзельнікаў былі членамі клуба «Універсітарыа», але некаторыя таксама былі з клубаў «Альянса Ліма», «Атлетыка Чалака» і чылійскага «Кола-Кола».[13]
  4. ↑ Калі перуанскі ўрад перашкаджаў перавыбранню Бургі на пасаду прэзідэнта ФПФ у 2008 годзе, абвінаваціўшы яго ў невыкананні законаў ФПФ у адпаведнасці з перуанскім заканадаўствам, ФІФА прпыніла дзейнасць зборнай Перу і перуанскай футбольнай лігі са спасылкай на палітычнае ўмяшанне. Гэтыя санкцыі былі зняты ў снежні 2008 года, пасля таго як Перуанскі інстытут спорта (ісп.: «Instituto Peruano del Deporte» (IPD)) пагадзіўся весці перамовы з ФПФ.[39]
  5. ↑ Паводле ФІФА, гэтым футбалістам быў абаронца Пласіда Галінда,[97] але Соўза Ферэйра і іншыя крыніцы сцвярджаюць, што гэта быў паўабаронца Марыя дэ лас Касас.[98]
  6. ↑ Нягледзячы на тое, што склад каманды на Алмпійскіх гульнях быў аматарскім і не ўключаў у сябе футбалістаў з каманды чэмпіянату свету 1934 года[109], спартыўныя гісторыкі і ФІФА таксама лічаць алімпійскую зборную Аўстрыі 1936 года часткай «Вундэртым». Гэта падтрымліваецца думкай пра тое, што «Вундэртым» была, у першую чаргу, стратэгічным стварэннем трэнераў Джымі Хогана і Уга Мейсла.[110][111]
  7. ↑ Аўстрыя аспрэчвае вынік з лікам 4:2, сцвярджаючы, што перуанскія фанаты ўварваліся на поле.[113] Некаторыя гледачы сапраўды выбягалі на гульнявое поле, аднак іхняя нацыянальнасць не была пацверджана, і перуанцы не неслі адказнасць за кантроль над натоўпам.[114] Камітэт ФІФА на чале з Жулем Рымэ замовіў перагулёўку матча «за зачыненымі дзвярыма», з-за чаго прэзідэнт Перу Оскар Бенавідэс вывеў усю алімпійскую дэлегацыю краіны з гульняў у знак пратэсту[113].

Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ а б в Ricardo Gareca: "Es el desafío más importante de mi carrera" (ісп.). El Comercio. Empresa Editora El Comercio (2 сакавіка 2015). Праверана 3 March 2015.
  2. ↑ José Luis Pierrend. Peru – Record International Players. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (29 лютага 2012). Праверана 26 June 2013.
  3. ↑ а б "A derby and a debut in South America". FIFA. 10 October 2011. Архівавана з арыгінала 5 сакавіка 2016. Праверана 4 July 2015. {{cite news}}: Невядомы параметр |deadurl= ігнараваны (прапануецца |url-status=) (даведка) Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 5 сакавіка 2016. Праверана 16 чэрвеня 2016.
  4. ↑ а б в г La Blanquiroja (ісп.)(недаступная спасылка). ArkivPeru. Архівавана з першакрыніцы 24 снежня 2013. Праверана 28 June 2013.
  5. ↑ а б Gerardo Tomas Álvarez Escalona. La difusión del fútbol en Lima (ісп.). National University of San Marcos. Праверана 28 June 2013.
  6. ↑ Higgins 2005, p. 130.
  7. ↑ Eli Schmerler and Carlos Manuel Nieto Tarazona. Peru – Foundation Dates of Clubs. RSSSF (14 сакавіка 2013). Праверана 16 March 2015.
  8. ↑ Juan Luis Orrego Penagos. La historia del fútbol en el Perú (ісп.). Pontifical Catholic University of Peru (PUCP) (18 кастрычніка 2008). Праверана 4 July 2015.
  9. ↑ Jacobsen 2008, p. 378.
  10. ↑ а б в Henshaw 1979, p. 571.
  11. ↑ DK Publishing 2011, p. 100.
  12. ↑ Глядзець:
  13. ↑ а б в Campomar 2014, p. 153.
  14. ↑ Goldblatt 2008, p. 135.
  15. ↑ Murray 1994, p. 127.
  16. ↑ Historia (ісп.). FPF. Праверана 28 June 2013.
  17. ↑ Jaime Pulgar-Vidal Otálora. La Selección Peruana de 1924 (ісп.). Jaime Pulgar-Vidal (23 кастрычніка 2007). Праверана 28 June 2013.
  18. ↑ а б в г д е José Luis Pierrend. Peru International Results. RSSSF (6 сакавіка 2012). Праверана 29 June 2013.
  19. ↑ Basadre 1964, pp. 4672–4673.
  20. ↑ а б в г Witzig 2006, p. 349.
  21. ↑ Basadre 1964, pp. 4671–4673.
  22. ↑ Iván Carpio. Rayas históricas (ісп.). DeChalaca (26 студзеня 2012). Праверана 3 March 2015.
  23. ↑ Глядзець:
  24. ↑ Thorndike 1978, p. 158.
  25. ↑ Waldemar Iglesias. Cuando Perú Humilló a Hitler (ісп.). Clarín. Grupo Clarín (31 ліпеня 2012). Праверана 28 June 2013.
  26. ↑ а б Goldblatt 2008, p. 642.
  27. ↑ а б Henshaw 1979, p. 572.
  28. ↑ The Silence of the Bombonera(недаступная спасылка). FIFA. Архівавана з першакрыніцы 10 лютага 2015. Праверана 28 June 2013.
  29. ↑ Radnedge 2001, p. 195.
  30. ↑ а б FIFA World Cup: Milestones, facts & figures. Statistical Kit 7. FIFA (18 сакавіка 2015). Архівавана з першакрыніцы 21 May 2013.
  31. ↑ Fiore 2012, p. "El Nene" de Perú.
  32. ↑ DK Publishing 2010, p. 75.
  33. ↑ а б Tim Vickery. Chile must see off Peru attack to win first Copa America trophy on home soil. ESPN FC. ESPN Inc. (29 чэрвеня 2015). Праверана 4 July 2015.
  34. ↑ Panfichi 2005, pp. 161, 173.
  35. ↑ Panfichi 2005, pp. 161–162, 173.
  36. ↑ Caro Acosta. El Sabor Que Le Dio Conmebol a la Copa Oro. Goal Mexico. Goal.com (2 ліпеня 2015). Праверана 4 July 2015.
  37. ↑ Charles F. Walker (2010). "Review of Ese Gol Existe, ed. Aldo Panfichi". Hispanic American Historical Review. Duke University Press. 90 (3): 569–571. doi:10.1215/00182168-2010-033.
  38. ↑ Tim Vickery. Federation infighting deepens existing football trouble in Peru. ESPN FC. ESPN Inc. (2 лістапада 2014). Праверана 4 July 2015.
  39. ↑ La FIFA levantó la suspensión al fútbol peruano (ісп.)(недаступная спасылка). Perú 21. Empresa Editora El Comercio (20 снежня 2008). Архівавана з першакрыніцы 6 ліпеня 2015. Праверана 4 July 2015.
  40. ↑ Venezuela no olvida que Perú le quitó el tercer puesto en la Copa América (ісп.). El Comercio. Empresa Editora El Comercio (4 верасня 2012). Праверана 4 July 2015.
  41. ↑ Edwin Oviedo is the new president of the Peruvian Football Federation(недаступная спасылка). CONMEBOL (18 снежня 2014). Архівавана з першакрыніцы 24 верасня 2015. Праверана 4 July 2015.
  42. ↑ Ricardo Gareca Vows More Peru Rebuilding(недаступная спасылка). beIn Sports (3 ліпеня 2015). Архівавана з першакрыніцы 6 ліпеня 2015. Праверана 4 July 2015.
  43. ↑ Witzig 2006, p. 338.
  44. ↑ Christopher Turpin. The Lost Elegance Of Football Jerseys. NPR (15 чэрвеня 2010). Праверана 4 July 2015.
  45. ↑ Roger Bennett. Best World Cup jerseys of all time. ESPN Soccernet (10 сакавіка 2010). Архівавана з першакрыніцы 18 студзеня 2014. Праверана 4 July 2015.
  46. ↑ а б в Jaime Pulgar-Vidal Otálora. Hace 80 Años Debutó Peru (ісп.). Jaime Pulgar-Vidal (24 лютага 2007). Праверана 28 June 2013.
  47. ↑ Jaime Pulgar-Vidal Otálora. La Blanquiroja: La Camiseta de Todos los Colores (ісп.). Jaime Pulgar-Vidal (6 верасня 2012). Праверана 28 June 2013.
  48. ↑ Mario Fernández. Modelo 2011: Conozca la Nueva Camiseta de la Selección peruana (ісп.). El Comercio. Empresa Editora El Comercio (3 снежня 2010). Праверана 14 February 2014.
  49. ↑ Estadio Nacional se inauguró con la selección y fuegos artificiales (ісп.). El Comercio. Empresa Editora El Comercio (24 ліпеня 2011). Праверана 4 July 2015.
  50. ↑ а б Colonia británica donó primer estadio nacional (ісп.)(недаступная спасылка). Británico (25 ліпеня 2011). Архівавана з першакрыніцы 5 ліпеня 2015. Праверана 5 July 2015.
  51. ↑ а б Juan Luis Orrego Penagos. Estadios de fútbol en Lima (1) (ісп.). PUCP (20 кастрычніка 2008). Праверана 4 July 2015.
  52. ↑ Leigh Raffo 2005, p. 266.
  53. ↑ Víctor R. Nomberto. Historia del Estadio Nacional (ісп.). PUCP (23 ліпеня 2011). Праверана 29 June 2013.
  54. ↑ IPD ofrece un recorrido en 360° del Estadio Nacional de Lima (ісп.). Andina.com (26 ліпеня 2011). Праверана 4 July 2015.
  55. ↑ а б No más sintético: el Estadio Nacional ya luce césped natural (ісп.). El Comercio. Empresa Editora El Comercio (24 студзеня 2011). Праверана 29 June 2013.
  56. ↑ Evaluará FIFA Cuestionadas Canchas Artificiales en Perú (ісп.). El Universal. El Universal Compañía Periodística Nacional (9 сакавіка 2007). Архівавана з першакрыніцы 2 лютага 2014. Праверана 4 July 2015.
  57. ↑ Witzig 2006, pp. 323–325.
  58. ↑ La selección también jugará en Matute (ісп.)(недаступная спасылка). Perú 21. Empresa Editora El Comercio (18 лютага 2011). Архівавана з першакрыніцы 2 лютага 2014. Праверана 29 June 2013.
  59. ↑ Selección Nacional podría jugar ante Ecuador en el Estadio Monumental (ісп.)(недаступная спасылка). Depor.pe. Empresa Editora El Comercio (10 красавіка 2013). Архівавана з першакрыніцы 6 ліпеня 2015. Праверана 4 July 2015.
  60. ↑ No hubo ideas: Perú perdió 3–0 con Chile en Tacna (ісп.)(недаступная спасылка). Depor.pe. Empresa Editora El Comercio (11 красавіка 2012). Архівавана з першакрыніцы 5 сакавіка 2014. Праверана 4 March 2014.
  61. ↑ Bravo 2012, p. 42.
  62. ↑ Wood 2007, p. 128.
  63. ↑ Wood 2007, pp. 128–129.
  64. ↑ Campomar 2014, pp. 303–304.
  65. ↑ Foley Gambetta 1983, p. 12.
  66. ↑ а б Wood 2007, p. 130.
  67. ↑ Cuando Óscar Avilés "clasificó" con Perú al Mundial de 1978 (ісп.). El Comercio. Empresa Editora El Comercio (5 красавіка 2014). Праверана 3 March 2015.
  68. ↑ Глядзець:
  69. ↑ Глядзець:
  70. ↑ а б "Ecuador-Peru, 1938–2011". RSSSF. 6 March 2012. Праверана 17 June 2013.
  71. ↑ а б в "Chile – Peru matches, 1935–2011". RSSSF. 6 March 2012. Праверана 17 June 2013.
  72. ↑ Henshaw 1979, p. 652.
  73. ↑ Greg Duke (6 November 2008). "Top 10 international rivalries". CNN. Праверана 27 June 2013.
  74. ↑ Henshaw 1979, p. 126.
  75. ↑ Witzig 2006, p. 22.
  76. ↑ Llopis 2009, p. 171.
  77. ↑ а б Handelsman 2000, p. 49.
  78. ↑ а б Peruvian Football Federation(недаступная спасылка). CONMEBOL. Архівавана з першакрыніцы 1 жніўня 2008. Праверана 29 June 2013.
  79. ↑ Глядзець:
  80. ↑ Witzig 2006, p. 149.
  81. ↑ Panfichi 2005, p. 161.
  82. ↑ Witzig 2006, pp. 131, 350, 486.
  83. ↑ Witzig 2006, p. 350.
  84. ↑ Henshaw 1979, p. 143.
  85. ↑ Henshaw 1979, pp. 144–145.
  86. ↑ "Perú envía a FIFA lista preliminar para Mundial de Rusia-2018". Prensa.com [Spanish]. 14 May 2018. Праверана 15 May 2018.{{cite news}}: Папярэджанні CS1: невядомая мова (link)
  87. ↑ а б Selección peruana: Estos han sido sus entrenadores a lo largo de la historia (ісп.)(недаступная спасылка). Perú21. Empresa Editora El Comercio (5 сакавіка 2015). Архівавана з першакрыніцы 23 чэрвеня 2015. Праверана 22 June 2015.
  88. ↑ а б Roberto Castro. Once Ideal: La cumbre de los técnicos (ісп.). DeChalaca (16 мая 2008). Праверана 28 June 2013.
  89. ↑ Panfichi 2005, p. 162.
  90. ↑ Perú comparte la Copa Kirin con Japón y República Checa (ісп.). El Comercio. Empresa Editora El Comercio (7 чэрвеня 2011). Праверана 4 July 2015.
  91. ↑ Raúl Behr. El entrenador del silbato (ісп.). DeChalaca (6 чэрвеня 2012). Праверана 28 June 2013.
  92. ↑ а б Campomar 2014, p. 304.
  93. ↑ а б Witzig 2006, p. 156.
  94. ↑ Sérgio Cabral (1981). "A Bringo O Jogo". Placar. Editora Abril (592): 30.
  95. ↑ Henshaw 1979, p. 789.
  96. ↑ Farfán en el Top 10 de goleadores históricos de Eliminatorias (ісп.). El Comercio. Empresa Editora El Comercio (14 лістапада 2015). Праверана 4 July 2015.
  97. ↑ 101 Facts(недаступная спасылка). FIFA Magazine (June–July 2006). Архівавана з першакрыніцы 10 лістапада 2012. Праверана 29 June 2013.
  98. ↑ Pedro Canelo. El primer expulsado en la historia de los mundiales fue peruano (ісп.). El Comercio. Empresa Editora El Comercio (11 мая 2010). Праверана 19 June 2013.
  99. ↑ Witzig 2006, p. 341.
  100. ↑ Perú obtuvo el premio Fair Play de la Copa América 2015 (ісп.). El Comercio. Empresa Editora El Comercio (4 ліпеня 2015). Праверана 4 July 2015.
  101. ↑ Roberto Mamrud and Karel Stokkermans (14 March 2013). "Copa América 1916–2011". RSSSF. Праверана 29 June 2013.
  102. ↑ Martín Tabeira (19 July 2007). "the Copa América Archive – Trivia". RSSSF. Праверана 29 June 2013.
  103. ↑ Henshaw 1979, pp. 648, 652.
  104. ↑ Henshaw 1979, p. 648.
  105. ↑ Henshaw 1979, pp. 656–657.
  106. ↑ Goldblatt 2008, p. 641.
  107. ↑ а б Witzig 2006, p. 351.
  108. ↑ Martín Tabeira. Southamerican Championship 1935. RSSSF (23 лістапада 2007). Праверана 23 June 2013.
  109. ↑ Roberto Castro and Alfredo Tirado. Perú en los Juegos Olímpicos de 1936: Berlín sin muros (ісп.). DeChalaca (3 жніўня 2010). Праверана 25 June 2013.
  110. ↑ Глядзець:
  111. ↑ Classic Coach: Hugo Meisl – The banker’s son who masterminded a Wunderteam(недаступная спасылка). FIFA. Архівавана з першакрыніцы 12 мая 2013. Праверана 25 June 2013.
  112. ↑ Murray 1994, p. 66.
  113. ↑ а б Mandell 1987, p. 194.
  114. ↑ Witzig 2006, pp. 352, 358.
  115. ↑ Olympic Football Tournament Rome 1960. Fifa.com.

Бібліяграфія[правіць | правіць зыходнік]

  • Agostino, Gilberto (2002). Vencer Ou Morrer: Futebol, Geopolítica e Identidade Nacional [Portuguese]. Rio de Janeiro: FAPERJ & MAUAD Editora Ltda. ISBN 85-7478-068-5.{{cite book}}: Папярэджанні CS1: невядомая мова (link)
  • Basadre, Jorge. Historia de la República del Perú (ісп.). — Lima: Talleres Graficos P.L. Villanueva S.A., 1964. — Т. 10.
  • Bravo, Gonzalo. Sports Around the World: History, Culture, and Practice // Association Football, Pacific Coast of South America / Nauright, John; Parrish, Charles. — Santa Barbara: ABC-Clio, 2012. — Т. 3. — ISBN 978-1-59884-301-9.
  • Campomar, Andreas. Golazo! The Beautiful Game from the Aztecs to the World Cup. — New York City: Riverhead Books, 2014. — ISBN 978-0-698-15253-3.
  • Dunmore, Tom (2011). Historical Dictionary of Soccer. Plymouth: Scarecrow Press, Inc. ISBN 978-0-8108-7188-5.
  • Fiore, Fernando (2012). ¡Vamos al Mundial! [іспанская]. New York: HarperCollins. ISBN 0-06-222664-9.
  • Foley Gambetta, Enrique. Léxico del Peru (ісп.). — Lima: Talleres Jahnos, 1983. — Т. 3.
  • Goldblatt, David. The Ball is Round. — New York: Riverhead Trade, 2008. — ISBN 1-59448-296-9.
  • Handelsman, Michael. Culture and Customs of Ecuador. — Westport: Greenwood Press, 2000. — ISBN 0-313-30244-8.
  • Henshaw, Richard. The Encyclopedia of World Soccer. — Washington, D.C.: New Republic Books, 1979. — ISBN 0-915220-34-2.
  • Higgins, James. Lima: A Cultural and Literary History. — Oxford: Signal Books Limited, 2005. — ISBN 1-902669-98-3.
  • Jacobsen, Nils. Nations and Nationalism: A Global Historical Overview // Peru / Herb, Guntram ; Kaplan, David. — Santa Barbara: ABC-Clio, 2008. — Т. 1. — ISBN 978-1-85109-907-8.
  • Leigh Raffo, Denise. El Miedo en el Perú: Siglos XVI al XX // El miedo a la multitud. Dos provincianos en el Estadio Nacional, 1950–1970 (ісп.) / Rosas Lauro, Claudia. — Lima: PUCP Fondo Editorial, 2005. — ISBN 9972-42-690-4.
  • Llopis, Ramón. Fútbol Postnacional: Transformaciones Sociales y Culturales del "Deporte Global" en Europa y América Latina (ісп.). — Barcelona: Anthropos Editorial, 2009. — ISBN 978-84-7658-937-3.
  • Mandell, Richard. The Nazi Olympics. — Champaign: University of Illinois Press, 1987. — ISBN 0-252-01325-5.
  • Miró, César (1958). Los Intimos de La Victoria [іспанская]. Lima: Editorial El Deporte.
  • Murray, William. Football: A History of the World Game. — Aldershot: Scolar Press, 1994. — ISBN 1-85928-091-9.
  • Panfichi, Aldo; Vich, Victor. Soccer and Disaster: International Perspectives // Political and Social Fantasies in Peruvian Football: The Tragedy of Alianza Lima in 1987 / Darby, Paul; Johnes, Martin; Mellor, Gavin. — New York: Routledge, 2005. — ISBN 0-7146-5352-7.
  • Radnedge, Keir. The Illustrated Encyclopedia of Soccer. — New York: Universe Publishing, 2001. — ISBN 978-0-7893-0670-8.
  • Snyder, John (2001). Soccer’s Most Wanted. Washington, D.C.: Potomac Books, Inc. ISBN 978-1-57488-365-7.
  • Stein, Steve (2011). "The Case of Soccer in Early Twentieth-Century Lima". In Stavans, Ilan (рэд.). Fútbol. Santa Barbara: ABC-CLIO, LLC. ISBN 978-0-313-37515-6.
  • Thorndike, Guillermo. El Revés de Morir (ісп.). — Lima: Mosca Azul Editores, 1978.
  • Witzig, Richard. The Global Art of Soccer. — Harahan: CusiBoy Publishing, 2006. — ISBN 0-9776688-0-0.
  • Wood, David. Football in the Americas // ¡Arriba Perú! The Role of Football in the Formation of a Peruvian National Culture / Rory, Miller; Liz, Crolley. — London: Institute for the Study of the Americas, 2007. — ISBN 978-1-900039-80-2.
  • Soccer: The Ultimate Guide. — New York: DK Publishing, 2010. — ISBN 0-7566-7321-6.
  • Essential Soccer Skills. New York: DK Publishing. 2011. ISBN 978-0-7566-5902-8.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Зборная_Перу_па_футболе&oldid=4674006"