Іван Іванавіч Шышкін
Іван Іванавіч Шышкін | |
---|---|
руск.: Иван Иванович Шишкин | |
Дата нараджэння | 13 (25) студзеня 1832 |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | 8 (20) сакавіка 1898 (66 гадоў) |
Месца смерці | |
Месца пахавання | |
Грамадзянства | |
Род дзейнасці | мастак, мастак-гравёр, дзеяч выяўленчага мастацтва, графік |
Месца працы | |
Жанр | пейзаж |
Вучоба | |
Мастацкі кірунак | рэалізм[d] |
Уплыў | Сакрат Вараб’ёў[d][2] і Rudolf Koller[d][2] |
Уплыў на | Andrey Shilder[d][3] і Olga Lagoda-Chichkina[d][3] |
Член у | |
Узнагароды | |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Іван Іванавіч Шышкін (13 (25) студзеня 1832, Ялабуга, Вяцкая губерня, Расійская імперыя — 8 (20) сакавіка 1898) — рускі мастак-пейзажыст, жывапісец, малявальшчык і гравёр-аквафартыст. Прадстаўнік Дзюсельдорфскай мастацкай школы .
Акадэмік (1865), прафесар (1873), кіраўнік пейзажнай майстэрні (1894—1895) Акадэміі мастацтваў. Член-заснавальнік Таварыства перасоўных мастацкіх выставак.
Біяграфія
[правіць | правіць зыходнік]Іван Шышкін нарадзіўся 25 студзеня 1832 года ў горадзе Ялабуга. Паходзіў з старажытнай вяцкай сям’і Шышкіных , быў сынам купца Івана Васільевіча Шышкіна (1792—1872)[4].
У 12 год быў вызначаны ў вучні 1-й казанскай гімназіі , але, дайшоўшы ў ёй да 5-га класа, пакінуў яе і паступіў у Маскоўскае вучылішча жывапісу, скульптуры і дойлідства (1852—1856). Скончыўшы курс гэтай установы, з 1857 працягваў сваю адукацыю ў Пецярбургскай Акадэміі мастацтваў (1856—1865), дзе лічыўся вучнем прафесара С. М. Вараб'ёва . Не задавальняючыся заняткамі ў сценах акадэміі, старанна маляваў і пісаў эцюды з натуры ў ваколіцах Санкт-Пецярбурга і на востраве Валааме, дзякуючы чаму набываў усё большае і большае знаёмства з яе формамі і ўменне дакладна перадаваць яе алоўкам і пэндзлем. Ужо ў першы год знаходжання яго ў акадэміі былі прысуджаны яму два малыя сярэбраныя медалі за класны малюнак і за выгляд у ваколіцах Санкт-Пецярбурга. У 1858 годзе ён атрымаў вялікі сярэбраны медаль за від на Валааме, у 1859 годзе — малы залаты медаль за пейзаж з ваколіц Санкт-Пецярбурга і, нарэшце, у 1860 годзе — вялікі залаты медаль за два віды мясцовасці Кука, на Валааме.
Набыўшы, разам з гэтай апошняй узнагародай, права на паездку за мяжу ў якасці пенсіянера акадэміі , ён адправіўся ў 1861 годзе ў Мюнхен, наведваў там майстэрні вядомых мастакоў, між іншым, майстэрні Бена і Франца Адамаў, якія карысталіся вялікай папулярнасцю анімалістаў, а затым, у 1863 годзе, перабраўся ў Цюрых, дзе, пад кіраўніцтвам прафесара Колера , які лічыўся тады адным з лепшых малявальшчыкаў жывёл, змалёўваў і пісаў апошніх з натуры. У Цюрыху паспрабаваў упершыню гравіраваных «царскай гарэлкай». Адсюль ён зрабіў экскурсію ў Жэневу з мэтай азнаёміцца з працамі Дзідэ і Калама, а потым пераехаў у Дзюсельдорф і напісаў там па замове М. Быкава «Від у ваколіцах Дзюсельдорфа» — карціну, якая, быўшы дасланая ў Санкт-Пецярбург, даставіла мастаку званне акадэміка. За мяжой, акрамя жывапісу, ён шмат займаўся малюнкамі пяром; творы яго ў гэтым родзе прыводзілі ў здзіўленне замежнікаў, і некаторыя былі змешчаны ў Дзюсельдорфскім музеі побач з малюнкамі першакласных еўрапейскіх майстроў.
Засумаваўшы па айчыне, у 1866 годзе вярнуўся ў Санкт-Пецярбург да заканчэння тэрміну свайго пенсіянерства. З той пары ён нярэдка прадпрымаў падарожжа з мастацкай мэтай па Расіі, амаль штогод выстаўляў свае творы спачатку ў акадэміі. Пасля таго як было заснавана Таварыства перасоўных мастацкіх выставак, на гэтых выстаўках рабіў малюнкі пяром. З 1870 года, прымкнуўшы да ўтворанага ў Санкт-Пецярбургу кружка аквафартыстаў, узяўся зноў за гравіраванне «царскай гарэлкай», якое ўжо не пакідаў да канца свайго жыцця, прысвячаючы яму амаль столькі ж часу, колькі і жывапісу. Усе гэтыя працы з кожным годам павялічвалі за ім рэпутацыю аднаго з лепшых рускіх жывапісцаў пейзажу і цудоўнага, у сваім родзе, аквафартыста. Мастак валодаў сядзібай у вёсцы Выра (цяпер — Гатчынскі раён).
У 1873 годзе акадэмія ўзвяла яго ў званне прафесара за набытую ёю майстэрскую карціну «Лясная глуш». Пасля ўступлення ў дзеянне новага статута акадэміі, у 1892 годзе быў запрошаны кіраваць яе вучэбнай пейзажнай майстэрняй, але, па розных абставінах, выконваў гэту пасаду нядоўга.
Іван Шышкін памёр раптоўна ў Пецярбургу 8 (20) сакавіка 1898, седзячы за мальбертам, працуючы над новай карцінай.
Творчасць
[правіць | правіць зыходнік]Сярод рускіх пейзажыстаў Шышкіну, бясспрэчна, належыць месца самага моцнага мастака. Ва ўсіх сваіх творах ён з’яўляецца дзіўным знаўцам раслінных формаў, які адлюстроўвае іх з тонкім разуменнем, як агульнага характару, так і драбнюткіх адметных рысаў любой пароды дрэў, кустоў і траў. Браўся ён за малюнак хваёвага або яловага лесу, асобныя хвоі і елкі, сапраўды гэтак жа, як і іх сукупнасць, атрымлівалі ў яго сваю сапраўдную фізіяномію, без усялякіх прыкрас або пераменшвання, — той выгляд і з тымі прыватнасцямі, якія цалкам тлумачацца і абумаўляюцца глебай і кліматам, дзе мастак прымушаў іх расці. Адлюстроўваў ці ён дубы або бярозы, яны набывалі ў яго дашчэнту праўдзівыя формы ў лісці, галінах, ствалах, карэнні, і ва ўсіх падрабязнасцях. Сама мясцовасць пад дрэвамі — камяні, пясок або гліна, няроўнасці глебы, парослыя папараццю і іншымі ляснымі травамі, сухое лісце, галлё, ламачча і іншае — атрымлівалі ў карцінах і малюнках Шышкіна выгляд дасканалай рэчаіснасці.
Але гэтая рэалістычнасць нярэдка шкодзіла яго пейзажам: у многіх з іх яна засланяла сабой агульны настрой, паведамляла ім характар не карцін, задуманых з мэтай узбуджаць у гледача тое ці іншае пачуццё, а выпадковых, хоць і выдатных эцюдаў. Трэба таксама заўважыць, што з Шышкіным паўтаралася тое, што бывае амаль з кожным асабліва моцным малявальшчыкам: навука формаў далася яму ў шкоду каларыту, які, не будучы ў яго слабым і негарманічным, усё ж такі не стаіць на адным узроўні з майстэрскім малюнкам. Таму талент Шышкіна часам значна ярчэй выказваецца ў аднакаляровых малюнках і афортах, чым у такіх работах, у якіх ён карыстаўся шматлікімі фарбамі. Карцін і малюнкаў у яго так многа, што ўказанне нават на найважнейшыя з іх заняло б занадта шмат месца; асабліва многа разышлося іх паміж аматарамі мастацтва пасля наладжанай у 1891 годзе рэтраспектыўнай выстаўкі работ мастака за сорак гадоў яго дзейнасці і распродажы пасля яго смерці таго, што засталося ў яго майстэрні. Дастаткова будзе згадаць пра шышкінскія творы, якія знаходзяцца ў публічных калекцыях. Усяго багацей імі маскоўская Траццякоўская галерэя. У ёй маюцца карціны: «Рубка лесу», «Поўдзень у наваколлі Масквы», «Сасновы лес», «Гарэлы лес», «Жыта », «Нетры», «Пасека», «Яловы лес» і «Раніца ў сасновым лесе » і, акрамя таго, сямнаццаць майстэрскіх малюнкаў. Рускі музей валодае карцінамі: «Карабельны гай», «Палянка з хвоямі», «Лясная глуш» і «Паляна», пяццю эцюдамі і двума малюнкамі. У Маскоўскі публічны музей паступілі, па завяшчанні К. Салдацёнкава , карціна «Від у ваколіцах Масквы» і адзін малюнак. У зборы Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь знаходзіцца звыш 30 жывапісных і графічных работ майстра[5].
Усіх выкананых Шышкіным афортаў Д. Равінскі налічваў да сотні; ён паказваў, звыш таго, на 68 арыгінальных літаграфій і на 15 цынкаграфічных досведаў гэтага майстра. А. Беграў , у 1884—1885 гадах, выдаў у двух серыях зборнік 24 фотатыпічных здымкаў з вугальных малюнкаў, выкананых для яго Шышкіным. У 1886 годзе сам мастак выпусціў у свет альбом сваіх абраных гравюр у ліку 25. Пасля адбіткі з дошак, якія служылі для гэтага альбома, падпраўленыя і некалькі пераробленыя, былі выдадзены, з дадаткам некалькіх іншых афортаў, у выглядзе новага альбома А. Ф. Марксам.
У 1880-я гады Шышкін стварае шмат карцін, у сюжэтах якіх ён па-ранейшаму звяртаецца пераважна да жыцця рускага лесу, рускіх лугоў і палёў, зрэшты, закранаючы і такія матывы, як марское ўзбярэжжа Балтыкі. Асноўныя рысы яго мастацтва захоўваюцца і цяпер, але мастак зусім не застаецца нерухома на творчых пазіцыях, выпрацаваных да канца сямідзесятых гадоў. Такія палотны, як «Ручай у лесе (На касагоры)» (1880), «Запаведнік. Сасновы бор» (1881), «Сасновы лес» (1885), «У сасновым лесе» (1887) і іншыя па характары блізкія работ папярэдняга дзесяцігоддзя. Аднак трактаваныя яны з большай маляўнічай свабодай. У лепшых пейзажах Шышкіна гэтага часу знаходзяць адлюстраванне агульныя для рускага выяўленчага мастацтва тэндэнцыі, пераламляюцца ім па-свойму. Мастак з захапленнем працуе над шырокімі па размаху, эпічнымі па сваім строі карцінамі, апяваў абшары роднай зямлі. Цяпер усё больш адчувальна яго імкненне да перадачы стану прыроды, экспрэсіі вобразаў, чысціні палітры. У многіх творах, прасочваючы каляровыя і светлавыя градацыі, ён выкарыстоўвае прынцыпы танальнага жывапісу.
Сярод усіх твораў мастака найбольш папулярная карціна «Раніца ў сасновым лесе». Яе сюжэт, магчыма, быў падказаны Шышкіну К. А. Савіцкім. Ёсць іншая версія, што штуршком да з’яўлення гэтага палатна паслужыў пейзаж «Туман у сасновым лесе» (1888), напісаны, па ўсёй верагоднасці, як і «Буралом», пад уражаннем ад паездкі ў валагодскі лес. «Туман у сасновым лесе», які меў поспех на перасоўнай выстаўцы ў Маскве (цяпер у прыватным зборы), мог выклікаць у Шышкіна і Савіцкага жаданне напісаць палатно, што паўтарае матыў славутай карціны, але з уключэннем жанравай сцэны.
Сям'я
[правіць | правіць зыходнік]- Першая жонка Яўгенія Аляксандраўна Шышкіна (Васільева), сястра Ф. А. Васільева (памерла ў 1874). У гэтым шлюбе ў Шышкіна было трое дзяцей: сыны Уладзімір (1871—1873) і Канстанцін (1873—1875), дачка Лідзія (1869—1931)[6].
- Другая жонка Вольга Антонаўна Лагада-Шышкіна (1850—1881) — мастачка-пейзажыстка, вучаніца Шышкіна ў Акадэміі. Дачка — Ксенія.
Увекавечанне імя
[правіць | правіць зыходнік]- Ялабуга — усталяваны помнік І. І. Шышкіну, з 1962 года дзейнічае Мемарыяльны Дом-музей І. І. Шышкіна[7], побач з якім размешчаны Шышкінскія сажалкі. Імем Шышкіна названая Дзіцячая мастацкая школа № 1, а таксама вуліца Шышкіна.
- Ліпецк — праезд Шышкіна .
- Мінск — вуліца Шышкіна.
- Масква — вуліца Шышкіна ў пасёлку мастакоў «Сокал ».
- У гонар І. Шышкіна названы астэроід , адкрыты л. Жураўлёвай[8].
У філатэліі
[правіць | правіць зыходнік]У СССР і Расійскай Федэрацыі неаднаразова выпускаліся маркі, якія адзначалі юбілейныя даты І. І. Шышкіна і паказваюць яго працы.
-
50 гадоў з дня смерці І. І. Шышкіна. І. М. Крамской. Партрэт мастака Івана Шышкіна. СССР, 1948, (ЦФА (ІТЦ) #1264; Міхель #1220).
-
І. І. Шышкін. «Раніца ў сасновым лесе». СССР, 1948 год, (ЦФА (ІТЦ) #1266; Міхель #1222).
Галерэя прац мастака
[правіць | правіць зыходнік]-
«Вартоўня ў лесе»,
1870 -
«Бярозавы лес»,
1871 -
«Бярозавы гай»,
1878 -
«На ўскрайку сасновага лесу»,
1882 -
«Ускраек лесу»,
1882 -
«Вечар»,
1882 -
«Ручай у бярозавым лесе»,
1883 -
«Лясныя далі»,
1884 -
«Сасна на пяску»,
1884 -
«Палессе»,
1884 -
«Туманны ранак»,
1885 -
«Дубовы гай»,
1887 -
«Дождж у дубовым лесе»,
1891 -
«Пасля шторма ў Меры-Хові»,
1891 -
«Лес»,
1895
Зноскі
- ↑ а б Шишкин Иван Иванович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
- ↑ а б в г Шишкин, Иван Иванович // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1903. — Т. XXXIXа. — С. 607–608.
- ↑ а б в Шишкин, Иван Иванович // Энциклопедический словарь Гранат — 7 — Александр Наумович Гранат, 1910.
- ↑ Шишкин, Иван Иванович // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
- ↑ Иван Шишкин: живопись и графика. г. Минск (25 января — 13 мая)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 5 сакавіка 2016. Праверана 15 мая 2014.
- ↑ Л. І. Шышкіна была жонкай буйнога землеўладальніка Барыса Мікалаевіча Рыдынгера , якому належаў парк паблізу сядзібы «Пенаты ».
- ↑ Мемориальный Дом-музей И. И. Шишкина (руск.)
- ↑ Lutz D. Schmadel, International Astronomical Union. Dictionary of Minor Planet Names. — 5-th Edition. — Berlin Heidelberg New-York: Springer-Verlag, 2003. — 992 p. — ISBN 3-540-00238-3.
Література
[правіць | правіць зыходнік]- Шишкин, Иван Иванович // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
- Ф. Булгаков, «Альбом русской живописи. Картины и рисунки И. И. Ш.» (СПб., 1892);
- А. Пальчиков, «Перечень печатных листов И. И. Ш.» (СПб., 1885)
- Д. Ровинский, «Подробный словарь русских граверов XVI—XIX вв.» (т. II, СПб., 1885).
- В. Манин Иван Шишкин. М.: Белый город, 2008, с.47 ISBN 5-7793-1060-2
- И. Шувалова. Иван Иванович Шишкин. СПб.: Художники России, 1993
- Ф. Мальцева. Мастера русского пейзажа: Вторая половина XIX века. М.: Искусство,1999
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]Іван Іванавіч Шышкін на Вікісховішчы |
- Иван Иванович Шишкин. Биография, переписка, творчество и картины художника Архівавана 1 ліпеня 2018.
- Все эскизы и картины Ивана Ивановича Шишкина
- Іван Іванавіч Шышкін у бібліятэцы «Старацель»
- Шишкин Иван Иванович — Биография, статьи, 346 картин Архівавана 20 верасня 2016.
- Картины Ивана Ивановича Шишкина
- Иван Шишкин, галерея картин на WikiPaintings
- Шишкин Иван Иванович. Галерея картин художника, хронология его жизни и творчества Архівавана 5 ліпеня 2018.
- Малоизвестные факты из жизни И. И. Шишкина — Газета «Новая Неделя», выпуск 17.01.2014 г.
- Шишкин Иван Иванович, картины, статья Архівавана 6 мая 2014.
- Нарадзіліся 25 студзеня
- Нарадзіліся ў 1832 годзе
- Нарадзіліся ў Ялабужскім павеце
- Памерлі 20 сакавіка
- Памерлі ў 1898 годзе
- Памерлі ў Санкт-Пецярбургу
- Пахаваныя на Ціхвінскіх могілках
- Выпускнікі Маскоўскага вучылішча жывапісу, разьбярства і дойлідства
- Выпускнікі Імператарскай Акадэміі мастацтваў
- Кавалеры ордэна Святога Станіслава 3 ступені
- Асобы
- Мастакі паводле алфавіта
- Нарадзіліся ў Татарстане
- Перасоўнікі
- Мастакі-пейзажысты Расіі
- Мастакі Расіі XIX стагоддзя
- Пенсіянеры Імператарскай Акадэміі мастацтваў