Леанід Міхайлавіч Сушчэня

Леанід Міхайлавіч Сушчэня
Дата нараджэння	11 лістапада 1929(1929-11-11)
Месца нараджэння	Малыя Лукі, гміна Ястрамбель, Баранавіцкі павет, Навагрудскае ваяводства, Польская Рэспубліка
Дата смерці	19 красавіка 2015(2015-04-19) (85 гадоў)
Месца смерці	Мінск, Беларусь
Грамадзянства	Польская Рэспубліка  СССР  Беларусь
Род дзейнасці	навуковец
Навуковая сфера	заалогія і гідрабіялогія
Месца працы	БДУ Севастопальская біялагічная станцыя[d] Інстытут марскіх біялагічных даследаванняў імя А. А. Кавалеўскага[d] Інстытут заалогіі НАН Беларусі Нацыянальная акадэмія навук Беларусі
Навуковая ступень	доктар біялагічных навук (1970), акадэмік НАН Беларусі (1980) і акадэмік АН СССР[d] (1990)
Навуковае званне	прафесар (1980)
Альма-матар	біялагічны факультэт БДУ (1953)
Партыя	КПСС
Член у	Расійская акадэмія навук Польская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія навук Беларусі
Узнагароды

Леанід Міхайлавіч Сушчэ́ня (11 лістапада 1929, вёска Малыя Лукі, Баранавіцкі раён, Брэсцкая вобласць — 19 красавіка 2015, Мінск) — беларускі заолаг, гідрабіёлаг. Акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1980; член-карэспандэнт з 1972), акадэмік АН СССР (1990), Расійскай АН (1991), доктар біялагічных навук (1970), прафесар (1980). Замежны член Польскай АН (1994), Літоўскай АН (1995). Заслужаны дзеяч навукі БССР (1978). Прэзідэнт Акадэміі навук Беларусі ў 1992—1997 гадах.

Біяграфія

Нарадзіўся ў шматдзетнай сялянскай сям'і. Скончыў 3 класы польскамоўнай школы.

У часы вайны быў на акупаванай тэрыторыі. Пасля вызвалення вучыўся ў вячэрняй і дзённай школах, працаваў вучнем-тэлеграфістам.

Скончыў Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт (1953). З 1956 года асістэнт кафедры заалогіі беспазваночных біялагічнага факультэта Белдзяржуніверсітэта, з 1959 года навуковы супрацоўнік Севастопальскай біялагічнай станцыі АН СССР, з 1964 года загадчык аддзела фізіялогіі Інстытута біялогіі паўднёвых мораў АН УССР. З 1971 года загадчык Аддзела заалогіі і паразіталогіі АН БССР, з 1980 года дырэктар Інстытута заалогіі АН БССР (з 1995 года ганаровы дырэктар Інстытута), адначасова ў 1979—1992 гадах акадэмік-сакратар Аддзялення біялагічных навук АН Беларусі, у 1992—1997 гадах прэзідэнт Акадэміі навук Беларусі, з 1997 года саветнік Прэзідыума НАН Беларусі.

Навуковая дзейнасць

Аўтар прац па першаснай і другаснай прадукцыі вадаёмаў, экалагічнай фізіялогіі, харчаванню, дыханню, росту і балансу энергіі водных беспазваночных, ахове прыроды і навакольнага асяроддзя. Даследаваў інтэнсіўнасць фотасінтэзу планктону і размеркаванне ўзважанага арганічнага рэчыва ў трапічнай зоне Атлантычнага акіяна, Міжземным, Карыбскім морах і Рыжскім заліве. Распрацаваў важныя колькасныя аспекты трафалогіі і экалагічнай энергетыкі водных жывёл, устанавіў суадносіны паміж інтэнсіўнасцю метабалізму і ростам ракападобных у розных экалагічных умовах.

Аўтар больш за 180 навуковых прац, у тым ліку 7 манаграфій.

Асноўныя працы

• Интенсивность дыхания ракообразных. — К.: Наукова думка, 1972.
• Количественные закономерности питания ракообразных. — Мн.: Наука и техника, 1975.
• Рост водных животных при переменных температурах. — Мн.: Наука и техника, 1978 (совм. с Г. А. Галковской).
• Биология и продукция ледниковых реликтовых ракообразных. — Мн.: Наука и техника, 1986 (совм. с В. П. Семенченко, В. В. Вежновцом).
• Продукция планктонных ракообразных и факторы среды. — Мн.: Навука і тэхніка, 1990 (совм. с В. П. Семенченко, Г. А. Семенюк, И. Л. Трубецковой).
• Совершенствование принципов и методов охраны и рационального использования животного мира. — Мн.: БелНИИНТИ, 1990 (совм. с М. М. Пикуликом).
• Животный мир и радиация. — Мн.: БелНИИНТИ, 1991 (совм. с М. М. Пикуликом, А. Е. Плениным).

Узнагароды

Узнагароджаны ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга (1988), Дружбы народаў (1986), Айчыны II ступені (2009), Айчыны III ступені (1999), Дружбы (1999, Расійская Федэрацыя).

Літаратура

• Сушчэ́ня Леанід Міхайлавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 300. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Сушчэня Леанід Міхайлавіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 694. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
• Сушчэ́ня Леанід Міхайлавіч // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — С. 46. — 583 с., іл. — 10 000 экз.

Спасылкі

• Прэзідэнты НАНБ з 1928 года — СУШЧЭНЯ Леанід Міхайлавіч
• Леанід Міхайлавіч Сушчэня ў базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)
• Выстава да 85-годдзя СУШЧЭНІ Леаніда Міхайлавіча ў ЦНБ імя Я. Коласа НАН Беларусі
• Біябібліаграфічны паказальнік у рэпазіторыі Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)
• Буклет да 85-годдзя Леаніда Міхайлавіча Сушчэні, падрыхтаваны ЦНБ імя Я. Коласа НАН Беларусі