Магнус I Ладулас

Магнус I Ладулас
Магнус I Ладулас
	шведск.: Magnus
Нараджэнне	1240[…]
Смерць	18 снежня 1290; Востраў Вісінгсё, камуна Ёнчэпінг, лен Ёнчэпінг, Швецыя;
Месца пахавання	царква Рыдархольмена;
Род	Фолькунгі
Бацька	Біргер Ярль
Маці	Інгеборг Эрыксдоцір
Жонка	Гэльвіґа Гольштэйнская
Дзеці	Інгеборг Магнусдоцір, Біргер Магнусан, кароль Швецыі, Эрык Магнусан[d], Вальдэмар Магнусан[d] і Рыкіса Магнусдоцір[d]
Дзейнасць	кароль
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ма́гнус I Ла́дулас (ён жа Магнус Свірнавы Замо́к) (шведск.: Magnus Ladulås; 1240 —18 снежня 1290) — кароль (конунг) Швецыі з 1275 года, другі сын Ярла Біргера.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

14-15 чэрвеня 1275 года Магнус і яго брат Эрык атрымалі перамогу пры Хове ў лесе Тывідэн (Вестэргётланд) над сваім братам-каралём Вальдэмарам. У кастрычніку таго ж года Магнус быў абраны конунгам Швецыі ў свяшчэннага каменя Морастэн на сенажаці Мора каля Упсалы. 24 мая 1276 года, пасля атрымання дазволу ад царквы адбылася яго каранацыя. Вальдэмар, які працягваў барацьбу супраць Магнуса да 1277 года, у выніку прымірыўся з братам (мір у Лахальме), адрокся ад прастола і атрымаў у валоданне частку Гёталанда. 11 лістапада 1276 года Магнус ажаніўся з Хельвіг, дачкой гальштэйнскага графа. Быў пасроднікам у барацьбе Даніі з Нарвегіяй і Нарвегіі з Любекам; абвясціў земскі мір.

Магнус трымаў свой двор то на востраве Вісінгсё, то на востраве Альснё, на возеры Меларэн, дзе быў пабудаваны каралеўскі замак (шведск.) (бел. у гатычным стылі. Менавіта ў гэтай рэзідэнцыі быў створаны так званы Статут Альснё (шведск.) (бел. (1280), які замацаваў падзел насельніцтва каралеўства на свабодных (frälse) і несвабодных (ofrälse). Да першых, тых, хто сфарміраваў рыцарства, адносіліся служылыя людзі караля і частка радавой знаці. Яны былі абавязаны несці конную вайсковую службу, з'яўляючыся на ваенныя агляды ў поўным узбраенні і са сваёй вайсковай адзінкай, за што вызваляліся ад нясення рэгулярнага цягла на карысць кароны. Да ofrälse, якія неслі цяглавыя павіннасці, адносіліся бонды, бюргеры і вольныя рудакопы. Мянушка Магнуса (Ladulås — «свірнавы замок»), верагодна, паходзіць ад закона, які вызваляў сялянства ад абавязку забяспечваць харчом знаць і вышэйшае духавенства ў іх вандроўках (павіннасць пастою — гестынг). Гэты закон прывёў да канфлікту Магнуса з мясцовым біскупам Брынальфам Альгатсанам, які быў вымушаны пакінуць сваю біскупскую кафедру і выехаць са Швецыі. Іншая тэорыя паходжання мянушкі звязана з магчымым скажэннем яго другога імя, Ладзіслаус (Уладзіслаў).

Магнус памёр у замку Вісінгсё і пахаваны ў адбудаваным ім францысканскім кляштары (цяпер — царква Рыдархольмена, Стакгольм). Урачыстае пахаванне адбылося ўлетку 1293 года. Раскопкі пачатку XX стагоддзі паказалі, што кароль быў пахаваны ў старой алтарнай частцы. Пры распячатванні грабніцы была выяўлена паталагічная дэфармацыя канечнасцей, выкліканая моцным лёгачным ці сардэчным захворваннем.

Зноскі

↑ Lundy D. R. Magnus I Ladulas, King of Sweden // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>
↑ Maunu Ladonlukko // Kansallisbiografia / пад рэд. M. Klinge — Suomalaisen Kirjallisuuden Seura, Suomen Historiallinen Seura. — ISSN 1799-4349 Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3055194"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10495591"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2843522"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4349956"></a>
↑ Olsson M. Riddarholmskyrkan - inventories and graves — 1937. — С. 375. Праверана 15 лістапада 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q61765464"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q61723518"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6027483"></a>
↑ Dags för ny gravöppning i Riddarholmskyrkan — Stockholm City Museum. Праверана 17 лістапада 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1933896"></a>
↑ (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
↑ ^а ^б Lundy D. R. The Peerage
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Андерссон И. История Швеции = Sveriges historia / Перевод с швед. Н. А. Каринцева, под редакцией и с предисловием Я. Я. Зутиса. — М.: Издательство иностранной литературы, 1951. — 409 с.
Мелин Я., Хеденборг С., Юханссон А. В. История Швеции / Перевод со швед. Н. С. Плевако. — М.: Весь мир, 2002. — 400 с. — (Национальная история). — ISBN 5-7777-0164-7.
Сванидзе А. А. «Хроника Эрика» и исторические реалии средневековой Швеции // Хроника Эрика. — М.: РДГУ, 1999. — С. 144—173.
Магнус I Ладулас // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Магнус I Ладулас
Блог пра даследаванне пахавання Магнуса Ладуласа (шведск.)

[_bb6c4d3fcf7de146-1] Lundy D. R. Magnus I Ladulas, King of Sweden // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>

[_d3b45cb500fdaefe-2] Maunu Ladonlukko // Kansallisbiografia / пад рэд. M. Klinge — Suomalaisen Kirjallisuuden Seura, Suomen Historiallinen Seura. — ISSN 1799-4349 Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3055194"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10495591"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2843522"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4349956"></a>

[_5037ebe14b78434a-3] Olsson M. Riddarholmskyrkan - inventories and graves — 1937. — С. 375. Праверана 15 лістапада 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q61765464"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q61723518"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6027483"></a>

[_148b2dd955771ffc-4] Dags för ny gravöppning i Riddarholmskyrkan — Stockholm City Museum. Праверана 17 лістапада 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1933896"></a>

[_795575f5d3c2cc3f-5] (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.

[_345de703e5b830fb-6] а ^б Lundy D. R. The Peerage
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Манархі Швецыі
дынастыя Мунсё	Б’ёрн Жалезнабокі Эрык Б’ёрнсан Эрык Рэфілсан Анунд Упсальскі Б’ёрн з Хогі Эрык Анундсан (да 882) Б’ёрн Эрыксан (882—932) Олаф Б’ёрнсан (970—975) Эрык VI Сегерсель (Пераможны) (970—995) Олаф Шатконунг (995—1022) Анунд Якаб (1022—1050) Эмунд Стары (1050—1060)
дынастыя Стэнкіляў	Стэнкіль (1060—1066) Хальстэн (1066 — 1080-я) Інгэ I Старэйшы (1080-я — 1110-я) Блот-Свен (1084—1087) Філіп Хальстэнсан/Інгэ II Малодшы (1118 — 1120-я) Рагнвальд Дурны (1125—1126) Магнус I Моцны (1126—1130) Магнус II Хенрыксен (1160—1161)
Кіраванне Сверкераў і Эрыкаў	Сверкер Старэйшы (1130—1156) Эрык Святы (1156—1160) Карл Сверкерсан (1160—1167) Кнут I Эрыксан (1167—1196) Сверкер Малодшы Карлсан (1196—1208) Эрык X Кнутсан (1208—1216) Юхан I Сверкерсан (1216—1222) Эрык Эрыксан Шапялявы (ці Кульгавы) (1222—1229) Кнут II Хольмгерсан Доўгі (1229—1234) Эрык Эрыксан Шапялявы (ці Кульгавы) (1234—1249)
дынастыя Фолькунгаў	Біргер Ярль, рэгент (1248—1266) Вальдэмар I Біргерсан (1250—1275) Магнус I Ладулас (1275—1290) Біргер Магнусан (1290—1319) Магнус Эрыксан (1319—1363) Эрык XII (1356—1359)
дынастыя Мекленбургаў	Альбрэхт Мекленбургскі (1363—1389)
Каралі і намеснікі Кальмарскай уніі	Маргарыта I Дацкая (1389—1412) Эрык Памеранскі (1412—1439) Энгельбрэкт Энгельбрэктсан, рэгент (1435—1436) Карл VIII Кнутсан, рэгент (1438—1440) Крыстафер III Баварскі (1440—1448) Карл VIII Кнутсан (1448—1457, 1464—1465, 1467—1470) Крысціян I Дацкі (1457—1464) Стэн Стурэ Старэйшы, рэгент (1470—1497) Ганс (Юхан II) (1497—1501) Стэн Стурэ Старэйшы, другі раз рэгент (1501—1503) Свантэ Нільсан, рэгент (1504—1511) Стэн Стурэ Малодшы, рэгент (1512—1520) Крысціян II (1520—1523)
дынастыя Васа	Густаў I Ваза (1523—1560) Эрык XIV (1560—1568) Юхан III (1568—1592) Жыгімонт (1592—1599) Карл IX (1599—1611; рэгент да 1604) Густаў II Адольф (1611—1632) Крысціна (1632—1654; рэгенцтва, 1632—1644)
Пфальц-Цвейбрукенская дынастыя	Карл X Густаў (1654—1660) Карл XI (1660—1697; рэгенцтва, 1660—1672) Карл XII (1697—1718) Ульрыка Элеанора (1719—1720)
Гесэнская дынастыя	Фрэдрык I (1720—1751)
Гольштэйн-Готарпская дынастыя	Адольф Фрэдрык (1751—1771) Густаў III (1771—1792) Густаў IV Адольф (1792—1809; рэгенцтва, 1792—1796) Карл XIII (1809—1818)
дынастыя Бернадотаў	Карл XIV Юхан (1818—1844) Оскар I (1844—1859) Карл XV (1859—1872) Оскар II (1872—1907) Густаў V (1907—1950) Густаў VI (1950—1973) Карл XVI Густаў (з 1973)