Церабель
Вёска
Церабель  Уезд з боку Сяргеевічаў
Церабель на карце Беларусі ±   | ||||||||||||||||||||||
Це́рабель[1] (трансліт.: Cierabieĺ, руск.: Теребель) — вёска ў Пухавіцкім раёне Мінскай вобласці. Уваходзіць у склад Навапольскага сельсавета. Месціцца за 47 км на захад ад Мар’інай Горкі, 41 км ад Мінска, 24 км ад чыгуначнай станцыі Рудзенск на лініі Мінск — Асіповічы, на рацэ Церабелка, на ўсход ад урочышча Ліпнікі.
Назва[правіць | правіць зыходнік]
Назва паходзіць ад слова церабіць, гэта значыць вёска займае выцерабленае, ачышчанае ад лесу месца.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Ранняя гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Пра старажытнасць вёскі сведчыць каменная зброя, якую, паводле краязнаўцы Аляксандра Ельскага, часта знаходзілі каля вёскі і возера Муха[2].
У XVII ст. вёска ў Менскім павеце Менскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага, належала да дамена Таўкачэвічы, а пазней Дудзічы Януша Быхаўца (?—1653). Пазней у валоданні Заранкаў, Прозараў, Ельскіх.
У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай 1793 года тэрыторыя апынулася ў складзе Расійскай імперыі, у Ігуменскім павеце Мінскай губерні. У 1800 годзе згадваецца як вёска Церабелка. З 1857 года ў валоданні Аляксандра Ельскага, належыць да дамена Замосце. Пасля 1861 года ў Дудзіцкай воласці Ігуменскага павета. У 1888 годзе адкрытая царкоўнапрыходская школа[3]. У 1897 годзе ёсць хлебазапасны магазін, капліца.
Найноўшы час[правіць | правіць зыходнік]
З канца лютага 1918 года тэрыторыя акупаваная войскамі Германскай імперыі. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай воласць абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. У снежні 1918 года занята Чырвонай Арміяй, з 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Савецкай Беларусі, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. У час польска-савецкай вайны ў жніўні 1919 — ліпені 1920 гадоў пад акупацыяй Польшчы (Мінская акруга ГУУЗ).
З 31 ліпеня 1920 года ў Беларускай ССР. У 1922 годзе дзейнічала школа 1-й ступені. У 1930-х гадах праведзена прымусовая калектывізацыя, у 1933 годзе працаваў калгас імя К. Я. Варашылава, была кузня[3].
У Другую сусветную вайну з канца чэрвеня 1941 года да пачатку ліпеня 1944 года пад акупацыяй Германіі. У ваколіцах вёскі дзейнічала савецкая партызанская брыгада «Беларусь». У сакавіку 1944 года ў ходзе карнай аперацыі нямецкія войскі спалілі вёску, забілі 30 жыхароў. Пасля вайны вёска была адноўлена[3].
Да 29 чэрвеня 2006 года вёска ўваходзіла ў склад Сяргеевіцкага сельсавета[4]. З 2006 года па 28 мая 2013 года ў складзе Праўдзінскага пассавета[5]. Пасля скасавання Праўдзінскага пасялковага савета ўключаная ў Навапольскі сельсавет[6].
Насельніцтва[правіць | правіць зыходнік]
- 1800 год — 25 двароў, 167 жыхароў
- 1897 год — 65 двароў, 397 жыхароў
- 1908 год — 75 двароў, 491 жыхар
- 1917 год — 86 двароў, 478 жыхароў
- 1940 год — 65 двароў, 340 жыхароў
- 1960 год — 210 жыхароў
- 1999 год — 55 жыхароў
- 2010 год — 21 жыхар
- 2012 год — 15 гаспадарак, 24 жыхары
- 2019 год — 18 жыхароў[7]
Славутасці[правіць | правіць зыходнік]
- Помнік землякам, якія загінулі ў Другую сусветную вайну (1968)
Вядомыя ўраджэнцы[правіць | правіць зыходнік]
- Уладзімір Ляпёшкін (1928—1994) — беларускі паэт, педагог.
- Галерэя
-
Цэнтральная вуліца -
Дарожны паказальнік на ўездзе з боку Крыстампалля -
Абеліск землякам, якія загінулі ў Вялікай Айчыннай вайне
Спіс вуліц[правіць | правіць зыходнік]
- Цэнтральная вуліца[8]
Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]
- ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU). Сустракаецца таксама варыянт Церабе́ль, Церабе́лле, н.
- ↑ Jelski A. 1892, с. 301.
- ↑ а б в Церабель // Гарады і вёскі Беларусі. Т. 8 : Мінская вобласць, кн. 4 / Т.У. Бялова (галоўны рэдактар) і інш. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2013. — С. 193. — 528 с. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0735-9.
- ↑ Решение Минского областного Совета депутатов от 29 июня 2006 г. №222 "Об упразднении Горелецкого, Краснооктябрьского, Селецкого, Сергеевичского сельсоветов и изменении границ Новоселковского, Пуховичского, Ветеревичского сельсоветов и Правдинского поссовета Пуховичского района" (руск.)
- ↑ «Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области». Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234 Архівавана 31 сакавіка 2016. (руск.)
- ↑ Рашэнне менскага абласнога савета дэпутатаў ад 28 мая 2013 Архівавана 11 снежня 2013. (руск.)
- ↑ Belarus. pop-stat.mashke.org. Праверана 26 красавіка 2024.
- ↑ Спіс вуліц і іншых элементаў ўнутранага адраса. Нацыянальнае кадастравае агенцтва Рэспублікі Беларусь.(недаступная спасылка)
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Церабель // Гарады і вёскі Беларусі. Т. 8 : Мінская вобласць, кн. 4 / Т.У. Бялова (галоўны рэдактар) і інш. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2013. — С. 192—193. — 528 с. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0735-9.
- Памяць: Пухавіцкі раён: Гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / Укл. А. А. Прановіч; Рэдкал.: А. М. Карлюкевіч і інш.. — Мінск: Беларусь, 2003. — 749 с. — ISBN 985-01-0251-9.
- Жучкевич В. А. Краткий топонимический словарь Белоруссии. — Мн.: Изд-во БГУ, 1974.
- Jelski A. Terebela // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. — Tom XII: Szlurpkiszki — Warłynka. — 1892. — С. 301—302. — 960 с.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Церабель
 | |
|---|---|
| Цэнтр | |
| Аграгарадкі | |
| Вёскі | Асака · Барбарова · Бахаравічы · Белькавічы · Будзёнаўка · Валасач · Вераб’ёўка · Войраўка · Грэбень · Дубрава · Дудзічы · Замосце · Зарачаны · Кавалевічы · Крыстампалле · Кукіга · Культура · Кухараўка · Ленінскі · Малінаўка · Махоўка · Падгацце · Падляддзе · Прыстань · Пціч · Распуцце · Слопішчы · Таварскія · Церабель · Шабуні · Шалягі |
| Хутары | |