Карла Рубія

Карла Рубія
італ.: Carlo Rubbia
Карла Рубія
Дата нараджэння	31 сакавіка 1934(1934-03-31)[…] (90 гадоў)
Месца нараджэння	Гарыцыя, правінцыя Гарыцыя, Каралеўства Італія
Грамадзянства	Італія
Род дзейнасці	фізік, інжынер
Навуковая сфера	фізіка
Месца працы	Гарвардскі ўніверсітэт Павійскі ўніверсітэт
Навуковая ступень	доктарская ступень[d]
Альма-матар	Калумбійскі ўніверсітэт Пізанскі ўніверсітэт Вышэйшая звычайная школа[d]
Партыя	беспартыйны
Член у	Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі[…] Папская акадэмія навук () Расійская акадэмія навук European Academy of Sciences[d] Лонданскае каралеўскае таварыства () Нацыянальная акадэмія навук ЗША () Нацыянальная акадэмія навук Італіі[d] () Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук () Польская акадэмія навук ()[…] Харвацкая акадэмія навук і мастацтваў () Венгерская акадэмія навук Еўрапейская акадэмія[d] Аўстрыйская акадэмія навук Istituto Veneto di Scienze, Lettere ed Arti[d]
Узнагароды	кавалер Вялікага крыжа ордэна «За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай»[d] (22 лістапада 1984) медаль Дзірака[d] (1989) Бэйкераўская лекцыя[d] (1985) honorary doctor of the China University of Mining and Technology[d] (2011) замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (28 чэрвеня 1984) honorary doctor of the Pontifical Catholic University of Chile[d] honorary doctorate from the Pontifical Catholic University of Peru[d] межаль Бейкера Каралеўскага таварыства[d] Q126416272? (1999) Q126416255? (2 снежня 1996)
Цытаты ў Вікіцытатніку
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Карла Рубія (італ.: Carlo Rubbia; нар. 31 сакавіка 1934, Гарыцыя, Італія) — італьянскі фізік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1984), сумесна з Сімонам ван дэр Мерам, «за вырашальны ўклад у вялікі праект, ажыццяўленне якога прывяло да адкрыцця квантавага поля W і Z — пераносчыкаў слабога ўзаемадзеяння».

Біяграфія

Рубія нарадзіўся ў невялікім італьянскім мястэчку Гарыцыя. Пасля заканчэння школы ён паступіў на фізічны факультэт Пізанскага ўніверсітэта, дзе абараніў пазней дыплом па тэме эксперыментаў з касмічнымі прамянямі. У 1958 годзе ён становіцца даследчыкам ў Калумбійскім універсітэце (ЗША) з мэтай набрацца вопыту і пазнаёміцца з паскаральнікамі элементарных часціц.

Прыкладна ў 1960 годзе ён вярнуўся ў Еўропу, яго прывабіла праца ў ЦЕРН, дзе ён працаваў над эксперыментамі па структуры слабых узаемадзеянняў. У 1970 годзе ён становіцца прафесарам фізікі ў Гарвардскім універсітэце, але працягвае працаваць у ЦЕРН. У 1976 годзе ён прапанаваў перарабіць паскаральнік SPS (супер-пратонны сінхратрон) для сутыкненняў пратонаў і антыпратонаў у адным і тым жа коле. Пасля гэтага была пабудавана першая ў свеце антыпратонная фабрыка. Калайдэр пачаў працу ў 1981 годзе, пасля чаго ў студзені 1983 года з’явілася паведамленне аб тым, што былі зарэгістраваныя W-базоны. Праз некалькі месяцаў былі зарэгістраваныя таксама больш няўлоўныя Z-базоны.

У наступным, 1984 годзе, Карла Рубія і Сімон ван дэр Мер атрымалі Нобелеўскую прэмію па фізіцы. Паміж адкрыццём і ўзнагароджаннем прайшоў інтэрвал часу, які з’яўляецца адным з самых кароткіх у гісторыі Нобелеўскай прэміі.

Рубія працягваў працаваць на эксперыменце UA1 і ў якасці гарвардскага прафесара да 1989 г, калі ён перайшоў на пасаду генеральнага дырэктара ЦЕРНа, на якой заставаўся да 1993 года.

Рубія належыць наватарская канцэпцыя прылады ядзернага рэактара пад назвай памнажальнік энергіі. Гэтая прынцыпова бяспечная канцэпцыя спалучае паскаральнік і падкрытычны ядзерны рэактар, у якім у якасці паліва выкарыстоўваецца распаўсюджаны элемент торый, і ў якім прынцыпова не можа адбыцца некантралюемая ланцуговая рэакцыя. Акрамя таго, ядзерныя адкіды, якія ўзнікаюць пры працы такога рэактара застаюцца небяспечнымі на працягу значна меншага прамежку часу, чым у выпадку звычайных рэактараў. Таксама ў гэтым рэактары магчымая утылізацыя ядзерных адходаў ад звычайных атамных рэактараў і ператварэнне іх у менш небяспечныя рэчывы.

Да 15 ліпеня 2005 года Рубія быў прэзідэнтам ENEA — італьянскага інстытута па новых тэхналогіях, энергіі і навакольнага асяроддзя.

Станам на 2007 год Рубія з’яўляецца прафесарам універсітэта Павіі і працуе ў праекце па будаўніцтве установак сонечнай тэрмальнай энергіі ў Іспаніі.

Літаратура

• Касцюкевіч М. М. Рубія Карла // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 423. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).

Спасылкі

• Артыкул пра Карла Рубія ў Брытаніцы (англ.)
• Інфармацыя з сайта Нобелеўскага камітэта (англ.)