Макар Краўцоў

Макар Краўцоў
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	Макар Мацвеевіч Касцевіч
Псеўданімы	Макар Краўцоў, Дзын-Дзылін, Звончык, Макар, Язэп Светазар, Picolo, Smreczyński
Дата нараджэння	18 жніўня 1891(1891-08-18)
Месца нараджэння	Баброўня, Гродзенскі павет, Гродзенская губерня, Літоўскае генерал-губернатарства, Расійская імперыя
Дата смерці	кастрычнік 1939 (48 гадоў)
Месца смерці	мерк. Беласток, Беластоцкае ваяводства, Польская Рэспубліка
Жонка	Ганна
Альма-матар	Свіслацкая настаўніцкая семінарыя
Месца працы	Радашковіцкая беларуская гімназія
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	публіцыст, перакладчык, паэт, журналіст
Валодае мовамі	беларуская
Мова твораў	беларуская
Грамадская дзейнасць
Партыя	Беларуская партыя сацыялістаў-рэвалюцыянераў
Творы ў Вікікрыніцах
Выявы на Вікісховішчы

Мака́р Краўцо́ў (сапр. Касце́віч Мака́р Мацве́евіч; 18 жніўня 1891, Баброўня, цяпер Гродзенскі раён, Гродзенская вобласць, Беларусь — пасля 1939) — беларускі паэт, публіцыст, перакладчык, дзеяч нацыянальна-вызваленчага руху. Аўтар слоў гімна БНР «Мы выйдзем шчыльнымі радамі».

Дзядзька беларускага паэта Міхася Васілька.

Біяграфія

Макар Касцевіч (злева) у войску

Макар Краўцоў

Група беларускіх пісьменнікаў, 1920 г.
Злева направа сядзяць: Макар Краўцоў, Францішак Аляхновіч, Змітрок Бядуля, Аляксандр Уласаў, Алесь Гарун, Янка Купала; стаяць: Альберт Паўловіч, Міхась Чарот, Уладзіслаў Галубок, Язэп Фарботка

Скончыў Свіслацкую настаўніцкую семінарыю ў 1910 г., настаўнічаў на Гарадзеншчыне, удзельнік Першай сусветнай вайны, ваяваў у расійскім войску на Паўднёва-Заходнім фронце. Дэлегат Усебеларускага з'езда ад салдацкага камітэта 44-га армейскага корпуса Паўднёва-заходняга фронту ў снежні 1917 г. У 1918 г. увайшоў у Беларускую партыю сацыялістаў-рэвалюцыянераў (БПСР), сябра Рады БНР, настаўнічаў у менскіх беларускіх школах.

У пачатку 1919 г. на Гарадзеншчыне — упаўнаважаны Міністэрства беларускіх спраў пры літоўскім урадзе, ствараў беларускія органы ўлады ў Сакольскім павеце. Пазней вяртаецца ў Менск, працуе пры Літаратурна-выдавецкім аддзеле Наркамасветы ЛітБел. Са снежня 1919 г. уваходзіў у склад Беларускай вайсковай камісіі (БВК), узначальвае культурна-асветны аддзел. Аўтар вядомага верша «Мы выйдзем шчыльнымі радамі», які стаў гімнам Беларускай Народнай Рэспублікі (апублікаваны 30 кастрычніка 1919 г. у газеце «Беларусь» пад назвай «Ваяцкі гімн»).

У часе Слуцкага збройнага чыну 1920 г. прызначаны загадчыкам друкарні паўстанцаў у Клецку.

Удзельнік Першай Усебеларускай канферэнцыі ў Празе ў верасні 1921 г. З 1921 г. жыў і працаваў у Вільні. Удзельнічаў у рабоце Беларускага навуковага таварыства. У 1926 г. арыштаваны польскімі ўладамі. Сябра Галоўнай управы Таварыства беларускай школы ў 1936—1937 гг. Пасля ўз'яднання Заходняй Беларусі з БССР з кастрычніка 1939 г. працаваў у рэдакцыі газеты «Віленская праўда». У канцы 1939 г. арыштаваны разам з іншымі дзеячамі беларускага вызваленчага руху (Антонам Луцкевічам, Янкам Пазняком, Сяргеем Буслом, Вінцэнтам Грышкевічам, Удзімірам Самойлам і іншымі). Дакладныя звесткі пра абставіны смерці М. Краўцоўва не высветлены. Паводле некаторых сведчанняў, ён быў закатаваны ў часе допытаў у савецкай турме ў Беластоку.

Творчасць

Літаратурнаю дзейнасць пачаў у 1918 г. Выступаў пад псеўданімамі Дзын-Дзылін, Звончык, Макар, Язэп Светазар, Picolo, Smreczyński; крыпт. З-ык, К.М., Кр. М., М.К.

Друкаваўся ў газетах «Вольная Беларусь», «Звон», «Беларусь», «Беларуская крыніца», «Родны край», часопісах «Рунь», «Маланка», «Беларуская культура», «Шлях моладзі» і іншых.

Аўтар літаратуразнаўчых артыкулаў пра творчасць Янкі Купалы, Якуба Коласа, Максіма Багдановіча, Уладзіміра Жылкі, Канстанцыі Буйло, Цёткі і іншых. Аўтар успамінаў пра сучаснікаў, дзеячаў нацыянальна-вызвольнага руху Івана Луцкевіча, Аляксандра Астрамовіча, Пётры Крачэўскага, Алеся Гаруна, а таксама пра Усебеларускі з'езд 1917 г.

Пераклаў на беларускую мову творы Мікалая Гогаля, Максіма Горкага, Міхаіла Зошчанкі, Аляксандра Купрына, Міхаіла Лермантава, Адама Міцкевіча, Льва Талстога, Генрыка Сянкевіча, Тараса Шаўчэнкі і інш. Пераклаў з польскай мовы Версальскі трактат.

Аўтар слоў гімна БНР «Мы выйдзем шчыльнымі радамі».

Выбраныя пераклады на беларускую мову:

• «Алеся» Аляксандра Купрына
• «Мцыры» Міхаіла Лермантава (1924)
• «Расказы аб вялікіх падзеях розных часоў і народаў» Мікалая Рубакіна (1924)
• «Дэман» Міхаіла Лермантава (1926)
• «Бартэк-пераможнік» Генрыка Сянкевіча (1926)
• «Сьляпы музыка» Уладзімра Караленкі (1928)
• «Прынц і жабрак» Марка Твэна (1928)
• «Для дзяцей» Льва Талстога (1928)
• «Тарас Бульба» Мікалая Гогаля (1929)

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1999. ISBN 985-11-0144-3. С. 467
• Маракоў Л.У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794—1991. Энц. даведнік. У 10 т. Т. 1. — Мн:, 2003. ISBN 985-6374-04-9.
• Ул. Ляхоўскі, Ул. Міхнюк, А. Гесь. Слуцкі збройны чын 1920 г. у дакументах і ўспамінах. — 2-ое выд. дапрац.. — Мінск: Энцыклапедыкс, 2006. — 400 с. — ISBN 985–6599–25–3.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Макар Краўцоў

• Макар Краўцоў пра Ўсебеларускі зьезд. Архівавана з першакрыніцы 15 сакавіка 2017.
• Творы Макара Краўцова на «Беларускай палічцы»
• Дэман у перакладзе Макара Краўцова