Макар Краўцоў

Макар Краўцоў
Макар Краўцоў
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	Макар Мацвеевіч Косцевіч
Псеўданімы	Краўцоў Макар, Дзын-Дзылін, Звончык, Макар, Язэп Светазар, Picolo, Smreczyński
Дата нараджэння	18 жніўня 1891
Месца нараджэння	Баброўня, Гродзенскі павет, Гродзенская губерня, Літоўскае генерал-губернатарства, Расійская імперыя;
Дата смерці	кастрычнік 1939 (48 гадоў)
Месца смерці	мерк. Беласток, Беластоцкае ваяводства, Польская Рэспубліка;
Грамадзянства	Расійская імперыя; БНР; Літоўска-Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка; Польская Рэспубліка;
Жонка	Ганна
Альма-матар	Свіслацкая настаўніцкая семінарыя;
Месца працы	Радашковіцкая беларуская гімназія; Віленская праўда (1939);
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	публіцыст, перакладчык, паэт, журналіст, палітык
Мова твораў	беларуская
Грамадская дзейнасць
Партыя	Беларуская партыя сацыялістаў-рэвалюцыянераў;
Член у	Беларуская вайсковая камісія; Беларускае навуковае таварыства;
	Творы ў Вікікрыніцах
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Краўцо́ў Мака́р (сапр. Мака́р Мацве́евіч Касцевіч (Косцевіч); 18 жніўня 1891, Баброўня, цяпер Гродзенскі раён, Гродзенская вобласць, Беларусь — пасля 1939) — беларускі паэт, публіцыст, перакладчык, дзеяч нацыянальна-вызваленчага руху. Аўтар слоў гімна «Мы выйдзем шчыльнымі радамі».

Дзядзька беларускага паэта Міхася Васілька.

Біяграфія

Скончыў Свіслацкую настаўніцкую семінарыю ў 1910 годзе, настаўнічаў на Гарадзеншчыне, удзельнік Першай сусветнай вайны, ваяваў у расійскім войску на Паўднёва-Заходнім фронце. Дэлегат Усебеларускага з’езда ад салдацкага камітэта 44-га армейскага корпуса Паўднёва-заходняга фронту ў снежні 1917 года. У 1918 годзе ўвайшоў у Беларускую партыю сацыялістаў-рэвалюцыянераў (БПСР), сябра Рады БНР, настаўнічаў у менскіх беларускіх школах.

У пачатку 1919 годзе на Гарадзеншчыне — упаўнаважаны Міністэрства беларускіх спраў пры літоўскім урадзе, ствараў беларускія органы ўлады ў Сакольскім павеце. Пазней вяртаецца ў Менск, працуе пры Літаратурна-выдавецкім аддзеле Наркамасветы ЛітБел ССР. Са снежня 1919 года ўваходзіў у склад Беларускай вайсковай камісіі (БВК) пры польскай адміністрацыі, узначальвае культурна-асветны аддзел^[1]. Аўтар вядомага верша «Мы выйдзем шчыльнымі радамі» (апублікаваны 30 кастрычніка 1919 г. у газеце «Беларусь» пад назвай «Ваяцкі гімн»).

У часе Слуцкага збройнага чыну 1920 года прызначаны загадчыкам друкарні паўстанцаў у Клецку^[1].

Удзельнік Першай Усебеларускай канферэнцыі ў Празе ў верасні 1921 года. З 1921 года жыў і працаваў у Вільні. Удзельнічаў у рабоце Беларускага навуковага таварыства. У 1926 годзе арыштаваны польскімі ўладамі. Сябра Галоўнай управы Таварыства беларускай школы ў 1936—1937 года. Пасля далучэння Заходняй Беларусі да БССР з кастрычніка 1939 года працаваў у рэдакцыі газеты «Віленская праўда». У канцы 1939 года арыштаваны разам з іншымі дзеячамі беларускага вызваленчага руху (Антонам Луцкевічам, Янкам Пазняком, Сяргеем Буслом, Вінцэнтам Грышкевічам, Удзімірам Самойлам і іншымі). Дакладныя звесткі пра абставіны смерці Краўцова Макара не высветлены. Паводле некаторых сведчанняў, ён быў закатаваны ў часе допытаў у савецкай турме ў Беластоку^[2].

Творчасць

Літаратурную дзейнасць пачаў у 1918 годзе. Выступаў пад псеўданімамі Дзын-Дзылін, Звончык, Макар, Язэп Светазар, Picolo, Smreczyński; крыпт. З-ык, К.М., Кр. М., М.К. У друку выступаў як Краўцоў Макар.

Друкаваўся ў газетах «Вольная Беларусь», «Звон», «Беларусь», «Беларуская крыніца», «Родны край», часопісах «Рунь», «Маланка», «Беларуская культура», «Шлях моладзі» і іншых.

Аўтар літаратуразнаўчых артыкулаў пра творчасць Янкі Купалы, Якуба Коласа, Максіма Багдановіча, Уладзіміра Жылкі, Канстанцыі Буйло, Цёткі і іншых. Аўтар успамінаў пра сучаснікаў, дзеячаў нацыянальна-вызвольнага руху Івана Луцкевіча, Аляксандра Астрамовіча, Пётры Крачэўскага, Алеся Гаруна, а таксама пра Усебеларускі з’езд 1917 года.

Пераклаў на беларускую мову творы Мікалая Гогаля, Максіма Горкага, Міхаіла Зошчанкі, Аляксандра Купрына, Міхаіла Лермантава, Адама Міцкевіча, Льва Талстога, Генрыка Сянкевіча, Тараса Шаўчэнкі і інш. Пераклаў з польскай мовы Версальскі трактат^[3].

Аўтар слоў гімна «Мы выйдзем шчыльнымі радамі».

Выбраныя пераклады на беларускую мову^[4]:

«Алеся» Аляксандра Купрына
«Мцыры» Міхаіла Лермантава (1924)
«Расказы аб вялікіх падзеях розных часоў і народаў» Мікалая Рубакіна (1924)
«Дэман» Міхаіла Лермантава (1926)
«Бартэк-пераможнік» Генрыка Сянкевіча (1926)
«Сьляпы музыка» Уладзіміра Караленкі (1928)
«Прынц і жабрак» Марка Твэна (1928)
«Для дзяцей» Льва Талстога (1928)
«Тарас Бульба» Мікалая Гогаля (1929)

Зноскі

↑ ^а ^б Слуцкі збройны чын 2006, с. 320.
↑ Уладзімір Арлоў. Макар Краўцоў (18.8.1891, в. Баброўня (цяпер Гарадзенскі раён) — 1939, Беласток (?)) (нявызн.). svaboda.org (18 жніўня 2006). Архівавана з першакрыніцы 15 сакавіка 2017. Праверана 15 сакавіка 2017.
↑ Міхась Касцевіч. Частка 2. Баброўня - астравок культурнага адраджэння ў Заходняй Беларусі (нявызн.). harodnia.com. Архівавана з першакрыніцы 15 сакавіка 2017. Праверана 15 сакавіка 2017.
↑ Макар Краўцоў (нявызн.). prajdzisvet.org. Архівавана з першакрыніцы 15 сакавіка 2017. Праверана 15 сакавіка 2017.

Літаратура

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8). — С. 467
Шаблон:Крыніцы/Даведнік Маракова
Ул. Ляхоўскі, Ул. Міхнюк, А. Гесь. Слуцкі збройны чын 1920 г. у дакументах і ўспамінах. — 2-ое выд. дапрац.. — Мінск: Энцыклапедыкс, 2006. — 400 с. — ISBN 985–6599–25–3.
Макар Краўцоў (Касцевіч) / Укл. Лявон Юрэвіч. — Мінск: Кнігазбор, 2021. — ISBN 978-985-7227-93-8. — 216 с.

Спасылкі

[FOOTNOTEСлуцкі_збройны_чын2006320-1] а ^б Слуцкі збройны чын 2006, с. 320.

[2] Уладзімір Арлоў. Макар Краўцоў (18.8.1891, в. Баброўня (цяпер Гарадзенскі раён) — 1939, Беласток (?)) (нявызн.). svaboda.org (18 жніўня 2006). Архівавана з першакрыніцы 15 сакавіка 2017. Праверана 15 сакавіка 2017.

[3] Міхась Касцевіч. Частка 2. Баброўня - астравок культурнага адраджэння ў Заходняй Беларусі (нявызн.). harodnia.com. Архівавана з першакрыніцы 15 сакавіка 2017. Праверана 15 сакавіка 2017.

[4] Макар Краўцоў (нявызн.). prajdzisvet.org. Архівавана з першакрыніцы 15 сакавіка 2017. Праверана 15 сакавіка 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]