Сянна (рака)

Сянна
Характарыстыка
Даўжыня	59 км
Басейн	543 км²
Расход вады	3,4 м³/с (у вусці)
Вадацёк
Выток
• Месцазнаходжанне	ускраіна вёскі Кліны
• Каардынаты	53°31′09,80″ пн. ш. 31°42′42,35″ у. д.
Вусце	Сож
• Месцазнаходжанне	3 км ад вёскі Ушакі
• Каардынаты	53°28′43,78″ пн. ш. 31°13′45,85″ у. д.
Ухіл ракі	0,8 м/км
Размяшчэнне
Водная сістэма	Сож → Дняпро → Дняпроўскі ліман[d]
Краіна	Беларусь
Рэгіён	Магілёўская вобласць
Раён	Чэрыкаўскі раён
выток вусце
выток вусце

Сянна́ — рака ў Чэрыкаўскім і на мяжы Чэрыкаўскага і Краснапольскага раёнаў Магілёўскай вобласці Беларусі, левы прыток ракі Сож (басейн Дняпра).

Назва

Назва Сянна балцкага паходжання.

Такога ж паходжання і назва другой ракі Сянна (на Падняпроўі ля Магілёва), Сенета (прыток Жыздры на Верхнім Павоччы), возера Сенніца (у вярхах ракі Ловаць).

Гэтыя назвы паходзяць ад балцкага гідранімічнага кораня Sain-. Балцкія аналагі — літоўскія Sainas, Seina, прускія Sayn, Seynicz. Звязана з літоўскім at-sainus «павольны, неахайны, лянівы». Далей да аднаго са значэнняў індаеўрапейскага *sei- : si- «слабець; вялы, слабы, лянівы; апускацца, пагружацца» (> «ціхі, спакойны»).

Ад кораня Sin-, які з’яўляецца варыянтам кораня Sain-, паходзяць рачныя назвы Сінія (прыток бярэзінскай Свіслачы), *Сін-пала (на Верхнім Падняпроўі), *Сін-бала (на Верхнім Павоччы). Апошнія дзве значаць «Павольная балацінная (рака)». Паблізу ракі *Сін-бала працякае ручай «Ленивой», назва якога калькіруе значэнне першай асновы ў назве.

Такая ж матывацыя і ў назвах прыпяцкай ракі Лебажода «Павольная рака» (першая аснова назвы ад літоўскага lebti «гультаяваць», lebeda «гультай, цямця-лямця»), нёманскай ракі Лебяда.

Корань аформлены з падваеннем -нн- таксама ў назвах рэк Лонна (тройчы на Падзвінні), Клінна (прыток сожскай Іпуці).

Значэнне рачной назвы Сянна можна перадаць як «Ціхая (рака)».

Водаапісанне

Даўжыня ракі 59 км. Плошча вадазбору 543 км². Сярэднегадавы расход вады ў вусці 3,4 м³/с. Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,8 м/км.

Пачынаецца на ўсходняй ускраіне вёскі Кліны, вусце за 3 км на паўночны захад ад былой вёскі Ушакі. Цячэ пераважна ў межах Аршанска-Магілёўскай раўніны. Даліна трапецападобная, шырынёй ад 0,3 км у вярхоўі да 1 км у ніжнім цячэнні. Пойма двухбаковая (шырыня ў вярхоўі 30—60 м, у ніжнім цячэнні 300—500 м), месцамі адкрытая, лугавая. Рэчышча ад вытоку на працягу 15,8 км каналізаванае, у ніжнім і сярэднім цячэнні звілістае і моцна звілістае. Шырыня рэчышча 5—10 м, ніжэй вёскі Пільня Чэрыкаўскага раёна пашыраецца да 17 м, у ніжнім цячэнні звужаецца да 5—6 м. Берагі стромкія і ўмерана стромкія.

Рака выкарыстоўваецца ў якасці водапрыёмніка меліярацыйных каналаў.

Асноўныя прытокі: Сененка, Расамаха, Тур’я (злева) і До́машня, Рэкта (справа).

Літаратура

• Сянна́ // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 351. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Сянна́ // Блакітная кніга Беларусі : Энцыклапедыя / рэдкал.: Н. А. Дзісько і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — С. 362. — 415 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-133-1.
• Сяцко Ф. І. Сянна́ // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — С. 65. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
• Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Могилёвская область / Редактор Г. Г. Науменко. — Мн.: РУП «Белкартография», 2012. — С. 28—29. — 64 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-985-508-173-0. (руск.)

Спасылкі

• Общая характеристика речной сети Могилёвской области (в разрезе районов) // Справочник «Водные объекты Республики Беларусь» Архівавана 31 жніўня 2017. (руск.)