Міхал Юзаф Масальскі: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Artsiom91Bot (размовы | уклад) др вікіфікацыя, аўтаматычная перапрацоўка спасылкі на ЭнцВКЛ з дапамогай AWB |
|||
Радок 46: | Радок 46: | ||
| Commons = |
| Commons = |
||
}} |
}} |
||
'''Міхал Юзаф Масальскі''' (каля [[1700]] — {{ДС|26|1|1768}}) — дзяржаўны і ваенны дзеяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. [[Пісар вялікі літоўскі]] (з [[1726]]), [[ваявода мсціслаўскі]] (з [[1737]]), кашталян [[кашталян троцкі|троцкі]] (з [[1742]]) і [[кашталян віленскі|віленскі]] (з [[1744]]), [[гетман]] [[гетман польны літоўскі|польны]] ([[1744]]—[[1762]]) і [[гетман вялікі літоўскі|вялікі]] [[Вялікае Княства Літоўскае|літоўскі]] (з [[1762]]) |
'''Міхал Юзаф Масальскі''' (каля [[1700]] — {{ДС|26|1|1768}}) — дзяржаўны і ваенны дзеяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. [[Пісар вялікі літоўскі]] (з [[1726]]), [[ваявода мсціслаўскі]] (з [[1737]]), кашталян [[кашталян троцкі|троцкі]] (з [[1742]]) і [[кашталян віленскі|віленскі]] (з [[1744]]), [[гетман]] [[гетман польны літоўскі|польны]] ([[1744]]—[[1762]]) і [[гетман вялікі літоўскі|вялікі]] [[Вялікае Княства Літоўскае|літоўскі]] (з [[1762]]){{sfn|ЭнцВКЛ|2005|с=274}}. |
||
== Біяграфія == |
== Біяграфія == |
||
Радок 59: | Радок 59: | ||
Як прыхільнік партыі [[Чартарыйскія|Чартарыйскіх]] падтрымліваў іх праекты рэформ. У [[1764]] сфарміраваў у [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]] генеральную канфедэрацыю, якая з дапамогай расійскіх войскаў абрала каралём [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі|Станіслава Аўгуста Панятоўскага]]. |
Як прыхільнік партыі [[Чартарыйскія|Чартарыйскіх]] падтрымліваў іх праекты рэформ. У [[1764]] сфарміраваў у [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]] генеральную канфедэрацыю, якая з дапамогай расійскіх войскаў абрала каралём [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі|Станіслава Аўгуста Панятоўскага]]. |
||
Прыняцце канвакацыйным соймам пастановы аб стварэнні [[Вайсковая камісія Вялікага Княства Літоўскага|Вайсковай камісіі Вялікага Княства Літоўскага]], якая абмяжоўвала правы гетманаў, прычынілася да разрыву з Чартарыйскімі. У пазнейшы час дрэнна ставіўся да новага караля і вялікага князя, імкнуўся стварыць моцную групоўку [[Масальскія|Масальскіх]], а таксама вярнуць ранейшыя правы гетманам |
Прыняцце канвакацыйным соймам пастановы аб стварэнні [[Вайсковая камісія Вялікага Княства Літоўскага|Вайсковай камісіі Вялікага Княства Літоўскага]], якая абмяжоўвала правы гетманаў, прычынілася да разрыву з Чартарыйскімі. У пазнейшы час дрэнна ставіўся да новага караля і вялікага князя, імкнуўся стварыць моцную групоўку [[Масальскія|Масальскіх]], а таксама вярнуць ранейшыя правы гетманам{{sfn|ЭнцВКЛ|2005|с=275}}. |
||
{{Зноскі}} |
{{Зноскі}} |
||
== Літаратура == |
== Літаратура == |
||
* {{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=2|старонкі=274―275|артыкул=Масальскі Міхал Юзаф|аўтар=[[Андрэй Мацук|Мацук А.]]}} |
|||
* {{Крыніцы/ЭВКЛ|2}} |
|||
* Wielka encyklopedia PWN. Т. 17. ― Warszawa, 2001. |
* Wielka encyklopedia PWN. Т. 17. ― Warszawa, 2001. |
||
* Wielka ilustrowana encyklopedja powszechna. T. 10. — Krakόw, [1931]. |
* Wielka ilustrowana encyklopedja powszechna. T. 10. — Krakόw, [1931]. |
Версія ад 16:39, 13 мая 2020
Міхал Юзаф Масальскі (каля 1700 — 26 студзеня 1768) — дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Пісар вялікі літоўскі (з 1726), ваявода мсціслаўскі (з 1737), кашталян троцкі (з 1742) і віленскі (з 1744), гетман польны (1744—1762) і вялікі літоўскі (з 1762)[3].
Біяграфія
З княжацкага роду Масальскіх гербу ўласнага, сын Яна, старосты гарадзенскага, і Ганны з Валовічаў.
Навучаўся ў Віленскім універсітэце. Займаў некалькі дзяржаўных пасадаў, у тым ліку гарадзенскага судовага старосты (1726). З 1718 бесперапынна ўдзельнічаў у соймах. Выступаў як прыхільнік каралеўскага двара і прыдворнай партыі Чартарыйскіх.
У часы бескаралеўя па смерці Аўгуста Моцнага абіраўся маршалкам канвакацыйнага сойма (1733). Падтрымліваў абранне Станіслава Ляшчынскага, аднак у 1736 вызнаў каралём Аўгуста Саса.
У 1741 пры падтрымцы Сапегаў атрымаў урад маршалка Вярхоўнага Трыбунала, дзе бараніў іх правы ў спрэчках з Радзівіламі.
Як прыхільнік партыі Чартарыйскіх падтрымліваў іх праекты рэформ. У 1764 сфарміраваў у Вялікім Княстве Літоўскім генеральную канфедэрацыю, якая з дапамогай расійскіх войскаў абрала каралём Станіслава Аўгуста Панятоўскага.
Прыняцце канвакацыйным соймам пастановы аб стварэнні Вайсковай камісіі Вялікага Княства Літоўскага, якая абмяжоўвала правы гетманаў, прычынілася да разрыву з Чартарыйскімі. У пазнейшы час дрэнна ставіўся да новага караля і вялікага князя, імкнуўся стварыць моцную групоўку Масальскіх, а таксама вярнуць ранейшыя правы гетманам[4].
Зноскі
- ↑ Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386—1795 / пад рэд. J. Wolff — Kraków: 1885. — С. 83, 153.
- ↑ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego : spisy. T. 9, Województwo mścisławskie XVI-XVIII wiek / пад рэд. А. Рахуба — Warszawa: 2019. — С. 196. — ISBN 978-83-65880-76-5
- ↑ ЭнцВКЛ 2005, с. 274.
- ↑ ЭнцВКЛ 2005, с. 275.
Літаратура
- Мацук А. Масальскі Міхал Юзаф // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 274―275. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
- Wielka encyklopedia PWN. Т. 17. ― Warszawa, 2001.
- Wielka ilustrowana encyklopedja powszechna. T. 10. — Krakόw, [1931].
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 5: М — Пуд / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1999. — 592 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0141-9.
- Гетманы польныя літоўскія
- Гетманы вялікія літоўскія
- Ваяводы мсціслаўскія
- Кашталяны віленскія
- Старосты гарадзенскія
- Кашталяны троцкія
- Пісары вялікія літоўскія
- Маршалкі Трыбунала Вялікага Княства Літоўскага
- Войты гарадзенскія
- Нарадзіліся ў 1697 годзе
- Нарадзіліся ў Тракаі
- Памерлі 26 студзеня
- Памерлі ў 1768 годзе
- Памерлі 20 студзеня
- Кавалеры ордэна Белага арла (Рэч Паспалітая)
- Кавалеры ордэна Святога Станіслава (Польшча)
- Асобы
- Род Масальскіх
- Сенатары Рэчы Паспалітай
- Старосты бержніцкія
- Старосты радашковіцкія
- Дзікаўскія канфедэраты